Tomasz Wesołowski

Tomasz Jan Wesołowski
Ilustracja
Tomasz Wesołowski, fot. Beata Hyży-Czołpińska (2020)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

9 września 1950
Bydgoszcz

Data śmierci

27 lipca 2021

profesor nauk nauk biologicznych
Specjalność: ekologia, etologia, ornitologia, zoologia
Doktorat

1980
Uniwersytet Wrocławski

Habilitacja

1988
Uniwersytet Wrocławski

Profesura

16 sierpnia 1999

nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Wrocławski

Okres zatrudn.

1977–2021

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Tomasz Jan Wesołowski (ur. 9 września 1950[1][2] w Bydgoszczy[1], zm. 27 lipca 2021[3]) – polski zoolog, profesor nauk biologicznych, profesor Instytutu Zoologicznego i Pracowni Biologii Lasu Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego[4].

Życiorys

Studia biologiczne odbył w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[5] na Wydziale Biologii[1] w latach 1968–1973[6]. Pracował jako asystent w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Siedlcach[1]. Od 1977 był związany z Uniwersytetem Wrocławskim[5], podjął tamże pracę w Zakładzie Ekologii Ptaków Instytutu Zoologicznego[1]. Stopień doktora nauk przyrodniczych uzyskał w 1980 na Uniwersytecie Wrocławskim[1] na podstawie rozprawy pt. Zachowanie terytorialne i ekologia populacji świstunki leśnej (Phylloscopus sibilatrix) w warunkach Białowieskiego Parku Narodowego, w 1981 został adiunktem w Zakładzie Ekologii Ptaków Instytutu Zoologicznego[1], a w roku 2011 przeniósł się do utworzonej przez siebie jednostki – Pracowni Biologii Lasu[7]. Uzyskał stopień doktora habilitowanego w 1988 na podstawie rozprawy pt. Polygyny in three temperate forest passerines (with a critical reevaluation of hypotheses for the evolution of polygyny) na Uniwersytecie Wrocławskim[1]. Został członkiem założycielem Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków w 1991[8], którego był prezesem[4]. Od 1991 roku był członkiem Rady Naukowej Białowieskiego Parku Narodowego[1] przez ponad 20 lat[6]. Był członkiem Rady Ekologicznej przy Prezydencie RP[8] w latach 1993–1995[6]. 16 sierpnia 1999 nadano mu tytuł profesora nauk biologicznych[4]. Objął funkcję profesora zwyczajnego Instytutu Zoologicznego i Pracowni Biologii Lasu Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego[4]. Był kierownikiem Zakładu Ekologii Ptaków Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 2004-2010[6], a od 2011 kierownikiem Pracowni Biologii Lasu, nowej jednostki na Wydziale Nauk Biologicznych UWr, której utworzenie zainicjował[6]. W latach 2009–2013 pełnił funkcję prezydenta European Ornithologists’ Union[5][7].

Jako biologiem środowiskowym zajmował się głównie rozmaitymi aspektami ekologii, zachowania i ochrony ptaków, prowadził również badania nad innymi organizmami leśnymi. Większość swoich badań naukowych realizował w Puszczy Białowieskiej, gdzie prowadził badania od 1974[6]. Nieprzerwanie od 1975 uczestniczył w zainicjowanym przez profesora Ludwika Tomiałojcia[8] prowadzonym tamże monitoringu ptaków lęgowych[9], jednym z najdłużej trwających w świecie badań środowiskowych (przez wiele lat koordynował ten program). Intensywnie działał na rzecz objęcia całej polskiej części Puszczy Białowieskiej, najcenniejszego europejskiego lasu, ochroną w ramach parku narodowego[7][6]. W 2017 protestował przeciwko wycince w Puszczy Białowieskiej[6] (zob. gospodarka leśna w Puszczy Białowieskiej). Został powołany na eksperta Unii Europejskiej podczas procesu przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu (2017–2018) przeciwko Polsce w sprawie tejże wycinki, którą udało się powstrzymać m.in. dzięki jego zaangażowaniu[6]. Jego sylwetka jako obrońcy puszczy została przedstawiona przez Archiwum Osiatyńskiego wśród osób zasłużonych dla ochrony przyrody[10]. Był także współorganizatorem światowych kongresów ornitologicznych[6].

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Ekologicznego, Association for the Study of Animal Behaviour(ang.), British Ecological Society, Cooper Ornithological Society(ang.) oraz International Ornithological Committee(ang.)[8]. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 2014[6].

Publikacje

Jego dorobek naukowy liczy około 300 pozycji, a większość publikacji oryginalnych ukazała się w najważniejszych i najbardziej wpływowych czasopismach międzynarodowych, takich jak: „The American Naturalist”, „Ardea(ang.)”, „Biological Conservation(ang.)”, „Condor”, „Ibis”, „Journal of Animal Ecology(ang.)”, „Journal of Avian Biology(ang.)”, „Oecologia(ang.)”[8].

Brał udział w tworzeniu Polskiej czerwonej księgi zwierząt w 1992 roku[8]. Od 1997 roku uczestniczył w Radzie Redakcyjnej czasopisma „Birds of Western Palaearctic Update”[8], a od 1998 roku w Radzie Redakcyjnej „Acta Ornithologica”[8].

Prace:

  • 1997: The EBCC Atlas of European Breeding Birds(ang.) (pol. Europejski Atlas Ptaków Lęgowych; wybrane rozdziały)[8]
  • 2005: The avifauna of Białowieża Forest: a window into the past[4]
  • 2005: Effects of forest management on Three-toed Woodpecker Picoides tridactylus distribution in the Białowieża Forest (NE Poland): conservation implications[4]
  • 2008: Late leaf development in pendunculate oak (Quercus robur): An antiherbivore defence?[4]
  • 2009: Changes in breeding phenology and performance of Wood Warblers Phylloscopus sibilatrix in a primeval forest: a thirty-year perspective[4]
  • 2012: Dark Tree Cavities – a Challenge for Hole Nesting Birds?[4]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Nowi profesorowie. „Przegląd Uniwersytecki. Pismo Uniwersytetu Wrocławskiego”. 12 (45), s. 14, 1999-12. ISSN 1425798X. 
  2. ↑ Puszcza jest naszą rafą koralową. Rozmowa z prof. Tomaszem Wesołowskim, dzikiezycie.pl [dostęp 2019-09-05].
  3. ↑ Zmarł prof. Tomasz Wesołowski, Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, 2 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-02].
  4. ↑ a b c d e f g h i Prof. Tomasz Jan Wesołowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2019-09-04].
  5. ↑ a b c Antoni Marczewski: Blaski i cienie bycia dziuplakiem, czyli ZEBinarium z prof. Wesołowskim. [w:] BirdWatching.pl [on-line]. 2011-11-02. [dostęp 2020-11-17].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Aleksandra Gieczys-Jurszo: Alfabet Buntu – Tomasz Wesołowski. [w:] Archiwum Osiatyńskiego [on-line]. 2018-10-30. [dostęp 2020-11-17].
  7. ↑ a b c Lesza dla Puszczy: W żywym muzeum. [w:] Puszcza Białowieska [on-line]. 2020-06-30. [dostęp 2020-11-17].
  8. ↑ a b c d e f g h i Nowi profesorowie. „Przegląd Uniwersytecki. Pismo Uniwersytetu Wrocławskiego”. 12 (45), s. 15, 1999-12. ISSN 1425798X. 
  9. ↑ Tomasz Maciąg: Wieloletnie trendy liczebności wybranych gatunków wróblowych w trakcie wiosennej i jesiennej migracji przez polskie wybrzeże Bałtyku (praca magisterska). Gdańsk: Uniwersytet Gdański. Wydział Biologii, 2017, s. 9.
  10. ↑ Alfabet Buntu – Obrona przyrody. [w:] Archiwum Osiatyńskiego [on-line]. [dostęp 2020-11-17].

Media użyte na tej stronie

Tomasz Wesolowski.jpg
Autor: Beata Hyży-Czołpińska, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tomasz Wesołowski (1950– ) polski zoolog