Tommy Lee Jones

Tommy Lee Jones

Tommy Lee Jones na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokyo (2017)
Data i miejsce urodzenia

15 września 1946
San Saba

Zawód

aktor, reżyser, producent filmowy, scenarzysta

Współmałżonek

Katherine Lardner
(1971–1978; rozwód)
Kimberlea Gayle Cloughley
(1981–1996; rozwód)
Dawn Laurel
(od 2001)

Lata aktywności

od 1968

Tommy Lee „Tom” Jones (ur. 15 września 1946 w San Saba) – amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, laureat Oscara i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę szeryfa Samuela Gerarda w thrillerze Ścigany (The Fugitive, 1993)[1].

W 1994 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6925 Hollywood Boulevard[2][3].

Życiorys

T.L. Jones, 1964

Wczesne lata

Urodził się w San Saba[4][5] w Teksasie jako syn Lucille Marii (z domu Scott), policjantki, i Clyde’a C. Jonesa, pracownika pól naftowych w Teksasie[6][7]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, walijskiego, a w 1/4 miała korzenie Indian Cherokee[8]. Jego rodzice pobrali się oraz rozwiedli dwa razy. Wychowywał się w Midland[9][10], gdzie uczęszczał do Robert E. Lee High School. W 1965, dzięki stypendium, ukończył prestiżową szkołę dla chłopców St. Mark's School of Texas w Dallas[11] (tę samą szkołę ukończył Luke Wilson). Później studiował na Uniwersytecie Harvarda, mając stypendium sportowe. Mieszkał w pokoju z przyszłym wiceprezydentem Alem Gorem. W 1968 grał jako napastnik w słynnym meczu futbolowym, zakończonym remisem, między Uniwersytetem Harvarda a Uniwersytetem Yale’a. W 1969 otrzymał tytuł bakałarza (licencjat) literatury angielskiej Uniwersytetu Harvarda[12].

Kariera

W 1969 przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie rozpoczął karierę teatralną na Broadwayu w spektaklu Johna Osborne A Patriot for Me w Imperial Theatre i sztuce Fortune and Men’s Eyes na nowojorskiej scenie Stage 73[13]. Rok potem zadebiutował jako Hank w melodramacie Arthura Hillera Love Story (1970) z Ali MacGraw i Ryanem O’Nealem. W tym czasie jednak ciągle występował na Broadwayu w przedstawieniach: Wykapany ojciec (Delivery Man, 1971) w House of Dunkelmayer, Broadhurst Theatre, Toreador (1971) jako Joel w Broadhurst Theatre, Four on a Garden (1971) w Broadhurst Theatre, Simpson and Papa, Blue Boys (1972) w Martinique Theatre i Ulysses in Nighttown (1974) jako Stephen Dedalus w Winter Garden Theatre.

Występował na szklanym ekranie jako dr Mark Toland w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1971–77), a także pojawił się gościnnie w serialu CBS Barnaby Jones (1975) jako dr Jim Melford i pilotowym odcinku serialu ABC Aniołki Charliego (Charlie’s Angels, 1976) jako Aram Kolegian. Kreacja „Mooneya” Lynna, męża piosenkarki country Loretty Lynn (w tej roli Sissy Spacek) w filmie biograficznym Michaela Apteda Córka górnika (Coal Miner’s Daughter, 1980) przyniosła mu nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu. W 1981, podczas New York Shakespeare Festival, wystąpił z Public Theatre w produkcji off-broadwayowskiej True West autorstwa Sama Sheparda jako hollywoodzki scenarzysta Austin[14]. Za postać mordercy Gary’ego Marka Gilmore’a w telewizyjnym dramacie biograficznym NBC Pieśń kata (The Executioner’s Song, 1982) otrzymał nagrodę Emmy[15].

Kolejne role wyrobiły mu reputację silnego, wybuchowego i twardego aktora, który doskonale sprawdza się zarówno w rolach pierwszo, jak i drugoplanowych. W 1990 w Josephine Street Theatre w San Antonio wyreżyserował spektakl The Authentic Life of Billy the Kid. Jako Clay Shaw / Clay Bertrand w thrillerze Olivera Stone’a JFK (1991) z Kevinem Costnerem odebrał nagrodę Dallas–Fort Worth Film Critics Association Award dla najlepszego aktora oraz był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora drugoplanowego. W thrillerze sensacyjnym Andrew Davisa Liberator (Under Siege, 1992) napisał teksty do piosenek „Love You to Death” i „Rap Mama Goose”.

Za rolę szeryfa Samuela Gerarda w dreszczowcu Andrew Davisa Ścigany (The Fugitive, 1993) z Harrisonem Fordem, w roku 1994 został uhonorowany nagrodą Oscara i Złotym Globem dla najlepszego aktora drugoplanowego[16]. W 1995 zadebiutował jako reżyser westernu Zacni kowboje (Good Old Boys).

Życie prywatne

31 grudnia 1971 ożenił się z aktorką Katherine „Kate” Lardner[17]. Następnie wraz z żoną i jej dwojgiem dzieci z poprzedniego małżeństwa przeniósł się do Los Angeles. 9 lutego 1978 doszło do rozwodu. Podczas zdjęć do komedii romantycznej Back Roads (1981) z Sally Field, poznał i zakochał się w fotografce Kimberlei Gayle Cloughley, którą później poślubił 30 maja 1981. Mają dwójkę dzieci: syna Austina Leonarda (ur. 9 listopada 1982) i córkę Victorię (ur. 3 września 1991)[18]. 23 marca 1996 rozwiódł się. 19 marca 2001 po raz trzeci się ożenił, z fotografką Dawn Marią Laurel[19].

Filmografia

Aktor

Aktor gościnnie

Reżyser

Scenarzysta

Producent

Nagrody

Przypisy

  1. Tommy Lee Jones (ang.). Listal. [dostęp 2016-04-29].
  2. Tommy Lee Jones (ang.). Walk of Fame. [dostęp 2022-08-23].
  3. Gary Goldstein: Hollywood Star Walk: Tommy Lee Jones (ang.). „Los Angeles Times”, 2010-03-01. [dostęp 2022-08-23].
  4. Personalidade: Tommy Lee Jones (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2017-07-29].
  5. Bernard Weinraub: Tommy Lee Jones Snarls His Way to the Pinnacle (ang.). „The New York Times”, 1993-08-01. [dostęp 2021-04-17].
  6. Tommy Lee Jones Biography (1946-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2017-07-29].
  7. Lucille Marie Scott Braden (1928-2013) (ang.). Find a Grave. [dostęp 2021-04-17].
  8. Tommy Lee Jones – What Nationality Ancestry (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-04-29].
  9. John Nova Lomax: The Ultimate Tommy Lee Jones Texas Road Trip (ang.). Texas Highways, 15 września 2020. [dostęp 2021-04-17].
  10. Skip Hollandsworth: Tommy Lee Jones Is Not Acting (ang.). Texas Monthly, 10 lutego 2006. [dostęp 2021-04-17].
  11. Tommy Lee Jones Is Not Acting by Skip Hollandsworth (ang.). Byliner, 2013-10-02. [dostęp 2021-04-17].
  12. Artista Tommy Lee Jones (15 de Setembro de 1946) (port.). Filmow. [dostęp 2017-07-29].
  13. Tommy Lee Jones (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2021-04-17].
  14. Tommy Lee Jones (ang.). Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-04-17].
  15. Hal Erickson: Tommy Lee Jones Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2021-04-17].
  16. Tommy Lee Jones Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2021-04-17].
  17. Tommy Lee Jones Dating History (ang.). FamousFix. [dostęp 2021-04-17].
  18. Stephen M. Silverman: Tommy Lee Jones: Wife No. 3 (ang.). „People”. [dostęp 2021-04-17].
  19. Tommy Lee Jones Fired His Daughter From a Movie (ang.). Rare.us. [dostęp 2021-04-17].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
Tommy Lee Jones HS Yearbook.jpeg
Photo of Tommy Lee Jones as a junior in high school.
Tommy Lee Jones 2017.jpg
(c) Dick Thomas Johnson, CC BY 2.0
Tommy Lee Jones the Jury President at Opening Ceremony of the Tokyo International Film Festival 2017
Tommy Lee Jones the Jury President at Opening Ceremony of the Tokyo International Film Festival 2017 (26331352838).jpg
Autor: Dick Thomas Johnson from Tokyo, Japan, Licencja: CC BY 2.0
第30回 東京国際映画祭 オープニングセレモニー トミー・リー・ジョーンズ (審査委員長)