Tomozuru

Tomozuru (トモヅル)
Ilustracja
"Tomozuru" przed przebudową
Historia
StoczniaMarynarki w Maizuru
Położenie stępki11 listopada 1932
Wodowanie1 października 1933
 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Wejście do służby24 lutego 1934
Los okrętu24 marca 1945 zatopiony przez lotnictwo
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność600 t standardowa,
815 t pełna
Długość82 m
Szerokość7,4 m
Zanurzenie2,5 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 11 000 KM, 2 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość28 węzłów
Zasięg9000 Mm przy prędkości 10 w.
Uzbrojenie
2 x 120 mm (2xI),
10 x 25 mm plot
2 wt 533 mm (1xII),
6 mbg, 48 bg
- stan 1942-1945, szczegóły w tekście
Załoga113

Tomozuru (ともづる, トモヅル[1]) – japoński torpedowiec typu Chidori z okresu międzywojennego i II wojny światowej, słynny z powodu swojej katastrofy w 1934, która wywarła istotny wpływ na japońskie budownictwo okrętowe.

Budowa

Cztery okręty typu Chidori były pierwszymi japońskimi torpedowcami zbudowanymi po przyjęciu przez Japonię rozbrojeniowego traktatu londyńskiego z 1930 roku, w ramach 1. Programu Uzupełnień z 1931. Przy niewielkiej wyporności standardowej – poniżej 600 ton, miały one nieść możliwie najsilniejsze uzbrojenie. Początkowo zostały one uzbrojone w 3 działa kalibru 127 mm w dwudziałowej wieży na rufie i jednodziałowej na dziobie, działko plot 40 mm i dwie podwójne wyrzutnie torped 533 mm, co niewiele ustępowało uzbrojeniu mniejszych niszczycieli.

Stępkę pod budowę "Tomozuru" położono 11 listopada 1932 w stoczni w Maizuru, wodowano go 1 października 1933, a wszedł do służby 24 lutego 1934 (w niektórych publikacjach typ Chidori nazywany jest błędnie typem "Tomozuru"[2], mimo że jego budowę rozpoczęto ponad rok po głównym okręcie "Chidori").

Wypadek i przebudowa

Po wejściu do służby "Tomozuru" został przydzielony do 21. Sekcji Torpedowców (Suiraitai), w składzie Dywizjonu Straży bazy w Sasebo. Wkrótce potem 6 marca 1934 wziął udział w manewrach floty, wraz z bliźniaczym "Chidori". Podczas nich, 12 marca 1934, ok. 3.58, ćwicząc nocny atak torpedowy w sztormowej pogodzie na krążownik "Tatsuta", uderzony falą "Tomozuru" przewrócił się przez burtę i wywrócił do góry dnem, w rejonie pozycji 33°55′N 129°30′E/33,916667 129,500000[3]. Pozostał wpół zatopiony na wodzie, dnem do góry. W dzień ok. 14.05 odnalazł go krążownik "Tatsuta". Udało się następnie odholować go za śruby do Sasebo. Został później odwrócony do normalnego położenia i odremontowany. W wypadku zginęło 100 ludzi załogi wraz z dowódcą kpt. mar. Iwase Okuitsu; zdołano wydobyć żywych tylko 13 ludzi[3]

Ponieważ dochodzenie wykazało, że przyczyną wywrócenia się torpedowca była zbyt mała stateczność, z powodu lekkiej konstrukcji i umieszczenia wysoko dużych mas, w sierpniu-grudniu 1936 "Tomozuru" wraz z pozostałymi okrętami typu został przebudowany w stoczni w Maizuru w celu poprawienia ich stateczności. Usunięto drugą wyrzutnię torped, a dotychczasowe działa 127 mm zamieniono na trzy lżejsze pojedyncze stanowiska dział 120 mm, z tego jedno zamontowane na miejscu wyrzutni torped. Zdjęto też działko plot 40 mm i obniżono nadbudówkę dziobową o jedno piętro. Zmniejszeniu uległa przy tym prędkość, z 30 do 28 węzłów. Okręty faktycznie stały się eskortowcami (więcej w artykule głównym o typie Chidori).

Dalsza służba i modernizacje

Torpedowiec "Tomozuru" wziął udział w II wojnie światowej. W 1942 zmodernizowano go wraz z pozostałymi okrętami typu, zdejmując rufowe działo 120 mm, w zamian dodając 10 działek przeciwlotniczych 25 mm Typu 96 i zwiększając liczbę miotaczy bomb głębinowych z 2 do 6.

Tonący "Tomozuru", 24 marca 1945

"Tomozuru" służył głównie do zadań eskortowania konwojów i początkowo sił inwazyjnych, m.in. na wodach Indonezji, Nowej Gwinei, Filipin, Chin. 6 stycznia 1943 został uszkodzony przez lotnictwo i unieruchomiony koło wysp Kai, następnie odholowany i naprawiany w Ambon i Surabai do maja. 27 listopada 1943 został lekko uszkodzony przez lotnictwo koło Xiamen w Chinach, ponownie 1 marca 1945 koło wyspy Amami Ōshima (samoloty zespołu TF 38)[4]. 24 marca 1945 "Tomozuru" został zatopiony przez amerykańskie lotnictwo pokładowe zespołu TF 58 eskortując konwój w odległości 230 mil na południowy wschód od Szanghaju (na pozycji 28°25′00″N 124°32′00″E/28,416667 124,533333)[4].

Dane techniczne

  • wyporność:
    • standardowa: 600 t (535 t przed przebudową)
    • pełna: 815 t (737 t przed przebudową)
  • wymiary:
    • długość: 82 m
    • szerokość: 7,4 m
    • zanurzenie: 2,5 m
  • napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 11 000 KM, 2 kotły parowe, 2 śruby
  • prędkość maksymalna: 28 w.
  • zasięg: 9000 mil morskich przy prędkości 10 w.
  • zapas paliwa: 150 t. (mazut)
  • załoga: 113

Uzbrojenie:

  • 1936-1941:
    • 3 działa 120 mm (3xI). Długość lufy – L/45 kalibrów
    • 1 karabin maszynowy 7,7 mm
    • 2 wyrzutnie torpedowe 533 mm (1xII)
    • 2 miotacze bomb głębinowych
  • od 1942:
    • 2 działa 120 mm (2xI)
    • 10 działek przeciwlotniczych 25 mm Typu 96
    • 2 wyrzutnie torpedowe 533 mm (1xII)
    • 6 miotaczy bomb głębinowych (48 bomb głębinowych)

Przypisy

  1. ↑ Zapis w alfabecie hiragana: ともづる, katakana od lewej do prawej: トモヅル (na lewej burcie) lub od prawej do lewej: ルヅモト (na prawej burcie)
  2. ↑ Np. Hansgeorg Jentschura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869-1945, Naval Institute Press, Annapolis, 1977, ISBN 0-87021-893-X, s.128
  3. ↑ a b Katarzyna B. Kwiatkowska, Mirosław Z. Skwiot: Niszczyciele typu Fubuki w: Morze, Statki i Okręty nr 4/2006, s. 41-42. Często publikacje podają, że zginęło 90 osób (np. H. Jentschura op. cit).
  4. ↑ a b Służba według Allyn D. Nevitt: IJN Tomozuru..

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Japanese torpedo boat Tomozuru-1934.jpg
IJN Chidori class Tomozuru 1934
Japanese torpedo boat Tomozuru sinking 1945.jpg
The Japanese torpedo boat Tomozuru sinking 220 km north-west of Okinawa on 24 March 1945. It was attacked by aircraft from the U.S. Navy Task Group 58.1.