Tongmenghui
| |||||||||
 | |||||||||
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Tongmenghui, Liga Związkowa – chińska tajna rewolucyjna organizacja republikańska, powstała w 1905 roku, poprzedniczka Kuomintangu.
Liga Związkowa powstała w wyniku przyłączenia się do Związku Odrodzenia Chin (Xingzhonghui) kilku mniejszych organizacji republikańskich[1]. Kongres założycielski miał miejsce 20 sierpnia 1905 roku w Tokio; na przywódcę Ligi wybrany został wówczas Sun Jat-sen[2]. Organizacja szybko utworzyła sieć komórek w Chinach i wśród chińskiej diaspory (m.in. w Singapurze i USA)[3]. Liczba członków, w momencie powstania licząca około 400, sięgnęła w 1911 roku 10 tysięcy[4]. Organem prasowym Ligi była gazeta Minbao (民报)[5].
Głównym celem politycznym Ligi Związkowej było obalenie mandżurskiej dynastii Qing i przekształcenie Chin w republikę. Poza tym nie wypracowała nigdy jednolitego programu, a jej struktura organizacyjna była dosyć luźna[6]. W organizacji zaczynało swoją karierę wielu czołowych polityków XX-wiecznych Chin, m.in. Sun Jat-sen, Czang Kaj-szek, Huang Xing, Wang Jingwei, Hu Hanmin, Li Zongren, Dong Biwu. Z inicjatywy Ligi Związkowej wybuchło kilka antymandżurskich powstań, w tym najważniejsza – zakończona obaleniem monarchii – rewolucja Xinhai z 1911 roku.
Przed pierwszymi w historii Chin wyborami parlamentarnymi, Liga Związkowa połączyła się 25 sierpnia 1912 roku[7] z czterema mniejszymi partiami[8] i utworzyła pod przywództwem Song Jiaorena Kuomintang.
Przypisy
- ↑ Keat Gin Ooi: Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor. T. 3. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2004, s. 349. ISBN 978-1-57607-770-2.
- ↑ Michael Dillon: China : a cultural and historical dictionary. Richmond: Routledge, 1998, s. 321. ISBN 978-0-7007-0439-2.
- ↑ Wang Ke-wen: Modern China: an encyclopedia of history, culture, and nationalism. New York: Garland Publishing, 1999, s. 292. ISBN 0-8153-0720-9.
- ↑ Michael Dillon: China: A Modern History. London: I.B.Tauris, 2010, s. 141. ISBN 978-1-85043-582-2.
- ↑ Liu Danian, Hu Sheng: The 1911 Revolution: a retrospective after 70 years. Beijing: New World Press, 1983, s. 150.
- ↑ Paul John Bailey: China in the twentieth century. Oxford: Wiley-Blackwell, 2001, s. 63. ISBN 978-0-631-20328-5.
- ↑ Zhengyuan Fu: Autocratic tradition and Chinese politics. Cambridge: Cambridge University Press, 1993, s. 154. ISBN 978-0-521-44228-2.
- ↑ Julie Lee Wei, Ramon Hawley Myers, Donald G. Gillin: Prescriptions for saving China: selected writings of Sun Yat-sen. Stanford, California: Hoover Press, 1994, s. 302. ISBN 978-0-8179-9281-1.