Topola (powiat kazimierski)

Artykuł

50°18'21"N 20°27'02"E

- błąd

39 m

WD

50°21'N, 20°24'E

- błąd

19613 m

Odległość

687 m

Topola
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kazimierski

Gmina

Skalbmierz

Liczba ludności (2011)

984[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-530[3]

Tablice rejestracyjne

TKA

SIMC

0268211[4]

Położenie na mapie gminy Skalbmierz
Mapa konturowa gminy Skalbmierz, po prawej znajduje się punkt z opisem „Topola”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Topola”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Topola”
Ziemia50°18′21″N 20°27′02″E/50,305833 20,450556

Topola – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Skalbmierz[5][4]. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 768 .

Do 1954 siedziba gminy Topola. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Topola[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0268228Błonieczęść wsi
1016782Dziadyczęść wsi
1016799Granicaczęść wsi
1016842Nidziecczęść wsi
0268234Nowa Górkaczęść wsi
0268240Pagórekczęść wsi
0268257Piaskiczęść wsi
0268263Studzienkiczęść wsi
0268270Wikleczęść wsi
0268286Wroni Koniecczęść wsi

Historia

Topola – w wieku XIX wieś i folwark nad rzeką Nidzicą (z lew. brzegu.), na wprost ujścia Stradówki, powiat pińczowski, gmina Topola, parafia Skalbmierz, odległy 24 w. od Pińczowa, na lewo od szosy ze Skalbmierza do Proszowic, posiada szkołę początkową[6].

Wiek XV kalendarium własności i powinności

W połowie XV wieku, wieś Topola, w części własność Mikołaja Reja ze Szumska herbu Oksza miała dwór, folwark, 10 łanów kmiecych, 2 karczmy, 7 zagrodników z rolą. Z folwarku i 1 łanu płacą dziesięcinę w Skrzydlnej, z ról kmiecych, karczmarskich i zagrodników prebendzie krakowskiej, zwanej topolską (Długosz, L. B, I, 144, 530, 535).

Mikołaj Rej syn Jana, sędziego Sandomierskiego, pisze się na Nagłowicach i Topoli. Umiera przed r. 1497. Drugi z synów jego Stanisław (ojciec Mikołaja, poety) przenosi się na Ruś i osiedla w Żurawnie, posiadając jednocześnie w krakowskim Topolę. Syn jego zapisuje się do akademii krakowskiej w r. 1518 jako: „Nicolaus Stanislai Rey de Topola”[6].

W dokumentach z r. 1532 Mikołaj pisze się z Topoli. Według registru poborowego powiatu krakowskiego w r. 1490 wieś Topola miała 10 1/3 łana.

W r. 1581 właścicielką była pani Zawichojska płaciła tu od 11 łanów kmiecych 12 zagrodników z rolą, 1 zagrodnika bez roli, 4 komorników z bydłem, 13 komorników bez bydła i 1 rzemieślnika na 1/4 roli (Pawiński, Małop., 18, 441).

Kleszczyńska Karczma

W wieku XVI w roku 1513 była w Topoli Kleszczyńska Karczma (taberna dicta Kleszczynska).

Karczma była własnością szlachecką z podziału dóbr między braćmi Stanisławem i Piotrem Rejami. Młodszemu Piotrowi przypada między innymi karczma zwana Kleszczyńską i dwa ogrody przy niej w Dolnej Topoli (Topola Inferior).

W Topoli funkcjonowały w średniowieczu 2 karczmy, poświadczone w latach 1470–1480 i 1496-7 (Długosz L.B. t.I s.144). Bez wątpienia karczma Kleszczyńska jest identyczna z jedną z nich[7].

Wiek XIX

W 1827 r. 120 domów, 727 mieszkańców W r. 1885 folwark Topola rozległość mórg 1079 w tym gruntów ornych i ogrodów mórg 774, lasów mórg 159, pastwisk mórg 108, nieużytków mórg 37; budynków murowanych 12, drewnianych 12 płodozmian 10 i 13-polowy.

Wieś Topola natomiast liczyła osad 136, mórg 395. Gleba żyzna pozwala na uprawę cebuli i czosnku przez włościan na wywóz. „Stanislaus de Topola” występuje w akcie uposażenia kościoła w Dobry w r. 1361 (Kod. dypl. pol., III, 272)[6].

Zabytki

  • drewniany kościół pw. Wniebowzięcia NMP; wzniesiony w latach 1839–1840 we wsi Kazimierza Mała; przeniesiony do Topoli w latach 1973–1974, wraz z dzwonnicą z XIX w. wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A/208/1-2 z 15.02.1967)[8],
  • park z XIX w. (nr rej.: A.209 z 30.09.1959)[8].

Przypisy

  1. ↑ Wieś Topola w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-03-08] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1293 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ a b c Topola, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 393.
  7. ↑ Kleszczyńska Karczma, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  8. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 15 [dostęp 2015-10-23].
Gmina Skalbmierz
Miasta
Wsie
Integralne
części wsi

POL Skalbmierz COA.svg

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Kazimierza County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kazimierza County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.40 N
  • S: 50.17 N
  • W: 20.28 E
  • E: 20.79 E