Topotekan
Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | C23H23N3O5 | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa | 421,45 g/mol | |||||||||||||||||||
Identyfikacja | ||||||||||||||||||||
Numer CAS | ||||||||||||||||||||
PubChem | ||||||||||||||||||||
DrugBank | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||
ATC | ||||||||||||||||||||
Stosowanie w ciąży | kategoria D | |||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
|
Topotekan – organiczny związek chemiczny, chemioterapeutyk z grupy inhibitorów topoizomerazy. Lek ten jest przyjmowany w postaci chlorowodorku. Topotekan (w preparacie Hycamtin) jest pierwszym zarejestrowanym inhibiotorem topoizomerazy I, który może być stosowany doustnie. Poza tym lek może być stosowany we wlewie dożylnym[3][4].
Wskazania do stosowania
- Rak jajnika[5],
- Rak szyjki macicy[6][7],
- Drobnokomórkowy rak płuc (SCLC)[8][9].
Eksperymentalne zastosowania leku
Trwają badania, które wskazują na skuteczność zastosowania topotekanu w przypadku:
Mechanizm działania
Topotekan jest półsyntetyczną pochodną kamptotecyny, która jest alkaloidem pozyskiwanym z drzewa Camptotheca acuminata[13]. Działanie przeciwnowotworowe leku polega na hamowaniu topoizomerazy I. Topoizomeraza I jest enzymem jądrowym, który odpowiada za zmniejszenie napięcia torsyjnego DNA, poprzez wywoływanie powstawania odwracalnych pęknięć w obrębie pojedynczych nici[3][4][14], co pozwala na powstanie widełek replikacyjnych. Natomiast topotekan interkaluje pomiędzy zasady azotowe w DNA. Gdy widełki replikacyjne dotrą do miejsca, w którym pomiędzy zasadami znajduje się topotekan, dochodzi do zahamowania procesu replikacji. Łącząc się z kompleksem topoizomeraza I–DNA, topotekan uniemożliwia odtwarzanie wiązań w miejscach pęknięć i uszkadza strukturę podwójnych łańcuchów DNA. Komórka niezdolna do replikacji po pewnym czasie umiera[15].
Działania niepożądane
- Występujące bardzo często
- gorączka neutropeniczna,
- neutropenia
- małopłytkowość
- niedokrwistość
- leukopenia
- anoreksja
- zapalenie błon śluzowych
- nudności
- wymioty
- biegunka
- zaparcia
- bóle brzucha
- łysienie
- gorączka
- osłabienie
- zmęczenie
- zakażenie[3][4]
- Występujące często
- Występujące rzadko
- Występujące bardzo rzadko
Specjalne środki ostrożności
- Podczas stosowania leku należy wykonywać regularnie pełne badanie morfologiczne krwi.
- U pacjentów z gorączką, neutropenią oraz bólem brzucha należy rozważyć możliwość zapalenia okrężnicy.
- W przypadku stwierdzenia śródmiąższowego zapalenia płuc należy przerwać terapię topotekanem.
- Nie zaleca się stosowania leku u chorych z ciężkimi zaburzeniami nerek lub wątroby (wywołanymi marskością)[4].
Interakcje z innymi lekami
- Nie hamuje enzymów cytochromu P-450 u ludzi – nie wykazano wpływu na farmakokinetykę topotekanu, po zastosowaniu granisetronu, ondansetronu, morfiny lub kortykosteroidów.
- W przypadku stosowania terapii skojarzonej topotekanu z innymi lekami istnieje możliwość zmniejszenia dawek leków w celu zwiększenia tolerancji leczenia[3][4].
Stosowanie podczas ciąży i karmienia piersią
W czasie stosowania topotekanu należy zaleca się unikanie zajścia w ciążę. Nie zaleca się stosowania leku w czasie karmienia piersią[3][4].
Wpływ na prowadzenie pojazdów mechanicznych
Należy zachować ostrożność ze względu na często występujące efekty uboczne stosowania leku w postaci osłabienia i zmęczenia[3][4].
Przedawkowanie
Nie jest znane swoiste antidotum. W przypadku przedawkowania może dojść do zahamowania funkcji szpiku i zapalenia błon śluzowych[4].
Preparaty
Preparaty na polskim rynku zawierające topotekan: Hycamtin, Potactasol, Topotecan medac, Topotecanum Accord[16].
Przypisy
- ↑ Clinical Pharmacology & Therapeutics - Wiley Online Library, www.nature.com [dostęp 2017-11-20] (ang.).
- ↑ Meeting Library Redesign | ASCO, www.asco.org [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-24] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Topotekan, [w:] Indeks Leków MP [online], opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2022-03-09] .
- ↑ a b c d e f g h i j k Topotecan Teva, INN-Topotecan – Europa. [dostęp 2014-05-30].
- ↑ http://www.fda.gov/bbs/topics/NEWS/NEW00537.html
- ↑ FDA Approval for Topotecan Hydrochloride - National Cancer Institute, www.cancer.gov [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-06] (ang.).
- ↑ http://www.fda.gov/CDER/Offices/OODP/whatsnew/topotecan.htm FDA
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-26)].
- ↑ http://www.drugs.com/newdrugs/gsk-receives-approval-hycamtin-topotecan-capsules-relapsed-small-cell-lung-cancer-671.html Press release
- ↑ Alberto Garaventa i inni, A phase II study of topotecan with vincristine and doxorubicin in children with recurrent/refractory neuroblastoma, „Cancer”, 98 (11), 2003, s. 2488–2494, DOI: 10.1002/cncr.11797, PMID: 14635085 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
- ↑ Thierry Lesimple i inni, Phase I study of topotecan in combination with concurrent radiotherapy in adults with glioblastoma, „Journal of Neuro-Oncology”, 65 (2), 2003, s. 141–148, DOI: 10.1023/b:neon.0000003647.66788.3b, PMID: 14686734 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
- ↑ Camptothecin-Based Regimens for Treatment of Ewing Sarcoma: Past Studies and Future Directions. [dostęp 2014-05-30].
- ↑ Topotecan. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Yves Pommier i inni, DNA topoisomerases and their poisoning by anticancer and antibacterial drugs, „Chemistry & Biology”, 17 (5), 2010, s. 421–433, DOI: 10.1016/j.chembiol.2010.04.012, PMID: 20534341, PMCID: PMC7316379 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
- ↑ Bart L. Staker i inni, The mechanism of topoisomerase I poisoning by a camptothecin analog, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 99 (24), 2002, s. 15387–15392, DOI: 10.1073/pnas.242259599, PMID: 12426403, PMCID: PMC137726 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
- ↑ Topotekan, [w:] Indeks Leków MP [online], lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2022-03-09] .
Linki zewnętrzne
- NCI Drug Dictionary Definition of Topotecan
- NCI Drug Information for Patients
- Chemioterapia z zastosowaniem topotekanu w raku jajnika. ovacome.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-17)].
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for substances hazardous to human health.
Topotecan
Picture of a Camptotheca acuminata tree.