Torpeda wz. AB

Torpeda wz. AB
Państwo Polska
ProducentWhitehead, (Weymouth}
Platforma przenoszeniaokręty podwodne, nawodne
Dane techniczne
Długość7,2 metra
Średnica533 mm
Masa1630 kg
Zasięg3000 metrów / 47 węzłów
Masa głowicy300 kg

Torpeda wz. AB – opracowana w Wielkiej Brytanii, produkowana następnie dla polskiej Marynarki Wojennej parogazowa torpeda ciężka kalibru 533 mm, przeznaczona do użycia z wyrzutni polskich okrętów podwodnych typu Orzeł oraz niszczycieli typu Grom. Torpedy te wyposażone były w ładunek wybuchowy o masie 300 kilogramów z zapalnikiem kontaktowym, długość pocisku wynosiła 7,2 metra, zaś jej zasięg przy prędkości 47 węzłów wynosił 3000 metrów.

Decyzję o rozpoczęciu procedury pozyskania nowych torped kalibru 533 mm podjęto na przełomie 1934 i 1935 roku, w związku z zamiarem nabycia dwóch niszczycieli i okrętów podwodnych. Do wybranych firm wysłano ofertę zakupu 54 torped kalibru 533 mm oraz 30 torped kalibru 450 mm. Kierownictwo Marynarki Wojennej zainteresowane było dalszą współpracą z francuskim przedsiębiorstwem Société des Torpilles de Saint Tropez, jednak z uwagi na lepsze parametry techniczne i niższą cenę, wybrano torpedy brytyjskie. Pierwszą umowę o numerze 839/34 na dostawę 66 torped podpisano 27 marca 1935 roku z The Whitehead Torpedo Company Ltd. w Weymouth, przy cenie jednostkowej 2170 funtów, z terminem dostawy 1 maja 1938 roku. W odpowiedzi na zapytanie ze strony polskiej, brytyjskie przedsiębiorstwo przedstawiło ofertę sprzedaży torped według przedstawionych marynarce projektów 10856B, 10858D oraz 10886E – nie zachowały się jednak do dziś dokumenty pozwalające na stwierdzenie który z tych projektów został wybrany przez polską flotę. W polskiej marynarce nowym torpedom nadano oznaczenie „wzór AB”. Zamówienie 66 pocisków oznaczało, że nie pokrywało ono pełnej jednostki ognia każdego okrętu dla którego były przeznaczone (6 torped w wyrzutniach i 7 torped zapasu dla niszczycieli oraz 20 torped dla okrętów podwodnych i 24 torpedy zapasu), co oznaczało, że we wrześniu 1939 roku brytyjskie torpedy w posiadaniu Marynarki Wojennej stanowiły 58% etatu.

Wynikające z zachowanych dokumentów parametry techniczne torped wzoru AB, nie odpowiadają specyfikacji technicznej żadnej ze znanych torped brytyjskich tego czasu, toteż nie jest dziś jasne czy brytyjski zakład przedstawił stronie polskiej gotowe projekty torped które nie miały swojego odpowiednika w marynarce brytyjskiej, czy też projekty te zostały opracowane specjalnie dla polskiej marynarki.

wzór ABMark VIIIMark IX
Kaliber533 mm533 mm533 mm
Rok193819271930
Długość720 cm657 cm727 cm
Waga1630 kg1566 kg1693 kg
Ładunek głowicy300 kg340 kg340 kg
Prędkość / Zasięg47 w. / 3 km
43 w. / 5 km
40 w. / 6 km
33 w. / 10 km
40 w. / 4,5 km36 w. / 9,6 km
30 w. / 12,3 km

Bibliografia

  • Andrzej S. Bartelski, Dariusz Rusiecki. Torpedy Polskiej Marynarki Wojennej 1924–1939, Część 1. „Morza i Okręty”. Vol. II, 6 (15) (6/2016), s. 37-46. Zbiam. ISSN 2450-2499. 
  • Roger Branfill-Cook: Torpedo: The Complete History of the World’s Most Revolutionary Naval Weapon. Seaforth Publishing, 27 sierpnia 2014, s. 239. ISBN 978-1-84832-215-8. (ang.)
  • Torpedoes of the United Kingdom/Britain World War II (ang.). navweapon. [dostęp 2018-09-11].

Media użyte na tej stronie