Totes Gebirge

Totes Gebirge
Ilustracja
KontynentEuropa
Państwo Austria
Najwyższy szczytGroßer Priel
(2515 m n.p.m.)
Jednostka dominującaPółnocne Alpy Wapienne
Mapa pasma górskiego
Położenie na mapie Alp; granice pasma według Alpenvereinseinteilung der Ostalpen (1984)[1]
Położenie na mapie Austrii
Mapa konturowa Austrii, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Totes Gebirge”
Ziemia47°43′03″N 14°03′51″E/47,717500 14,064167

Totes Gebirge[2] – pasmo górskie w Austrii, w Północnych Alpach Wapiennych, leżąca między Salzkammergut-Berge a Alpami Ennstalskimi. Najwyższy szczyt – Großer Priel, 2515 m n.p.m. Nazwa masywu (w nieoficjalnym tłumaczeniu: Góry Martwe) nawiązuje do szaty roślinnej, a właściwie prawie całkowitego jej braku.

Topografia

Rejon Totes Gebirge ma charakter krasowego płaskowyżu o stromych ścianach, z kilkoma szczytami przekraczającymi wyraźnie wysokość 2000 m n.p.m. Ze względu na nisko położone i głęboko wcięte doliny potoków różnice poziomów w obrębie masywu dochodzą do 2000 m. Najwyższym szczytem masywu jest Großer Priel, 2515 m n.p.m. Nieco niższym, wybitnym szczytem w formie potężnej iglicy skalnej jest Spitzmauer. Innymi ważnymi szczytami są Warscheneck oraz Kleiner Priel.

Najwyższe szczyty:

  • Großer Priel – 2515 m
  • Spitzmauer – 2446 m
  • Schermberg – 2396 m
  • Große Hochkasten – 2389 m
  • Warscheneck – 2388 m
  • Hochmölbing – 2336 m
  • Hebenkas – 2285 m
  • Rotgschirr – 2270 m
  • Weisse Wand – 2193 m
  • Plankamira – 2178 m
  • Kleiner Priel – 2134 m
  • Elm – 2128 m
  • Schönberg – 2093 m
  • Woising – 2064 m
  • Rinnerkogel – 2012 m

Współrzędne geograficzne: 47°43′N 14°04′E/47,716667 14,066667.

Großer Priel
Spitzmauer

Geologia

Totes Gebirge zbudowane są ze skał osadowych – białych wapieni i dolomitów powstałych pierwotnie na dnie mórz istniejących w okresie triasu i jury. W wyniku ruchów górotwórczych związanych z orogenezą alpejską osady morskie zostały sprasowane, sfałdowane, a następnie oderwane od podłoża i przemieszczone w postaci licznych płaszczowin. Płaszczowiny te wchodzą w skład tzw. austryjskich jednostek tektonicznych. Płaszczowiny zbudowane z utworów mezozoicznych nasunięte zostały następnie na leżące na północ od nich młodsze utwory typu fliszowego (wieku kredowego i trzeciorzędowego). Ich odsłonięcia znajdują się już poza obszarem Gór Martwych i stanowią one od strony północnej przedpole Północnych Alp Wapiennych.

Turystyka i narciarstwo

Totes Gebirge są atrakcyjnym rejonem turystycznym. Istnieje sieć ścieżek górskich, niektóre z nich są znakowane farbą. Niezbyt liczne schroniska wysokogórskie ułatwiają zwiedzanie masywu. Najdogodniejszym punktem wyjścia dla wycieczek górskich jest miejscowość Hinterstoder.

Hinterstoder jest też znanym ośrodkiem narciarskim. Wyciągi krzesełkowe i orczykowe oraz trasy narciarskie zlokalizowane są na północnych stokach górującego nad Hinterstoder szczytu Höss (ok. 1850 m). Ogólna długość tras zjazdowych wynosi około 35 km. Ze względu na niskie położenie miejscowości Hinterstoder (600 m n.p.m.) najdłuższe, kilkukilometrowe zjazdy pokonują różnicę wzniesień 1250 m.

Schroniska:

  • Albert-Appel-Haus (1660 m)
  • Almtalerhaus (714 m)
  • Dümlerhütte (1495 m)
  • Ebenseer Hochkogelhaus (1558 m)
  • Hochmölbinghütte (1685 m)
  • Ischler Hütte (1369 m)
  • Lambacher Hütte (1438 m)
  • Leistalmhütte (1640 m)
  • Liezener Hütte (1767 m)
  • Linzer Tauplitzhaus (1645 m)
  • Loserhütte (1498 m)
  • Prielschutzhaus (1420 m)
  • Pühringer Hütte (1637 m)
  • Rinnerhütte (1473 m)
  • Schermerhütte (1560 m)
  • Spechtenseehütte (1045 m)
  • Theodor-Karl-Holl-Haus (1605 m)
  • Welser Hütte (1740 m)
  • Wildenseehütte (1525 m)
  • Wurzerhütte (1373 m)
  • Zellerhütte (1575 m)

Przypisy

  1. ↑ Podział Alp Wschodnich według Alpenverein: Alpenvereinseinteilung der Ostalpen (1984). [dostęp 2014-07-21].
  2. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko nazwę oryginalną: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-06-27].
Pasma górskie Alp Wschodnich (AVE 1984)
Nördliche OstalpenAVE Ostalpen.png
Zentrale Ostalpen
Südliche Ostalpen
Westliche Ostalpen
Pasma górskie Alp
Alpy Zachodnie
Alpy Wschodnie
Północne Alpy Wapienne
Alpy Centralne
Południowe Alpy Wapienne

Media użyte na tej stronie

U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Temlberg Rotgschirr Totes Gebirge 20060909.jpg
Autor: Tigerente, Licencja: CC BY-SA 4.0
Blick vom Großen Priel auf Temlberg und Rotgschirr, Totes Gebirge, Österreich
SpitzmauerFromW(Temlberg).jpg
Autor: Herzi Pinki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Spitzmauer (2446 m, Totes Gebirge) as seen from west (from Temlberg (2331 m)), in the foreground Weitgrubenkopf (2259 m), Upper Austria
Austria relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Austria

Equirectangular projection, N/S stretching 150 %. Geographic limits of the map:

  • N: 49.2° N
  • S: 46.3° N
  • W: 9.4° E
  • E: 17.2° E
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Priel.jpg
Autor: Stemonitis, Licencja: CC BY-SA 2.5
Großer Priel, mountain in Totes Gebirge in Austria
Alps location map (Totes Gebirge, AVE).png
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie Totes Gebirge na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84" , z porównawczym użyciem mapy Almtal, Totes Gebirge, Stodertal; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 19. 1:50 000, ISBN 978-3-85491-261-3, oraz wolnodostępnych map online.