Tour de Pologne

Tour de Pologne
(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons
Szczegóły wyścigu
Dyscyplina	Kolarstwo szosowe
Data powstania	1928
Liczba edycji	79 (in 2022)
Częstotliwość	co roku (sierpień)
Typ	Wyścig wieloetapowy
Państwo	Polska
Organizator	Lang Team
Dyrektor wyścigu	Czesław Lang
Strona internetowa	Oficjalna strona
Kategorie	2.5 (1996-1997) 2.4 (1998-1999) 2.3 (2000-2001) 2.2 (2002-2004) 2.PT (2005-2010) 2.UWT (2011-)
Cykl	UCI World Tour
Zwycięzcy
Ostatni zwycięzca	Ethan Hayter
Najwięcej zwycięstw	Marian Więckowski Dariusz Baranowski Andrzej Mierzejewski (3 zwycięstwa)
Aktualne wyścigi
Ostatnia edycja : Tour de Pologne 2022
	Dokumentacja

Tour de Pologne (pol. Wyścig dookoła Polski, oficjalny skrót TdP) – wieloetapowy szosowy wyścig kolarski, organizowany cyklicznie na terenie Polski, będący jedną z najbardziej prestiżowych międzynarodowych imprez sportowych w Polsce organizowanych regularnie. Od 1. edycji w 1928 r. do 49. edycji w 1992 r. posiadał status wyścigu amatorskiego (jedynie w 1974 wyjątkowo rozgrywany był w formule open z udziałem zawodowców). Od 1993 – po przejęciu organizacji przez Czesława Langa – jest w pełni zawodowy. Od 2005 należał do cyklu UCI ProTour, od 2009 do UCI World Ranking, od 2011 do UCI World Tour.

Całkowita długość trasy TdP wynosi około 1200 kilometrów, choć w przeszłości bywała znacznie większa (w 1953 r. kolarze musieli pokonać aż 2311 km), i bardzo często wiodła z północy na południe Polski. Od 1999 do 2005 wyścig kończyła górska czasówka z metą na Orlinku w Karpaczu. W 2008 r. trasa zawodów została przeniesiona na wschód kraju. Od tego momentu meta wyścigu usytuowana jest w Krakowie. W 2016 r. rozegrano również Tour de Pologne kobiet – pierwsza (i dotychczas jedyna) edycja rozpoczęła się dzień po zakończeniu wyścigu mężczyzn.

Historia

(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons

TdP 2004, etap górski.

Start TdP 2005 we Wrocławiu.

Peleton TdP 2006 na ulicach Torunia.

w Olsztynie.

W okolicach Świdnicy.

(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons

Finał w Karpaczu.

(c) Patryk Korzeniecki, CC BY-SA 3.0

TdP 2011 w Warszawie.

Wstępne koncepcje przeprowadzenia w odrodzonej i niepodległej Polsce wieloetapowej imprezy kolarskiej – wzorowanej na coraz popularniejszym Tour de France – pojawiały się już na początku lat 20. XX wieku. Bardziej realnych kształtów pomysły te nabrały jednak dopiero kilka lat później, gdy konkretny projekt jej organizacji przedstawiły wspólnie: Warszawskie Towarzystwo Cyklistów i dziennik „Przegląd Sportowy”. To właśnie z ich inicjatywy postanowiono późnym latem 1928 r. rozegrać I Bieg Kolarski dookoła Polski (pierwsza i oryginalna nazwa TdP). Jego historyczna, premierowa edycja odbyła się w dniach 7–16 września 1928, a na starcie stanęło 71 kolarzy (do mety dojechało 43), z których – po przejechaniu prawie 1500 km, podzielonych na 8 etapów – najlepszym okazał się Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego (zwycięzca aż 6 etapów).

Do wybuchu II wojny światowej odbyły się jeszcze cztery edycje narodowego touru, z których dwie – w latach 1937 i 1939 – wygrał „tygrys szos” – Bolesław Napierała. 4. edycja (1937) była pierwszą, w której – oprócz Polaków – udział wzięli także obcokrajowcy – na starcie stanęły bowiem drużyny: Węgier, Rumunii oraz kombinowana (po dwóch zawodników) ekipa francusko-włoska. Wówczas to po raz pierwszy przyznano również nagrody pieniężne (12 tys. franków dla zwycięskiego zespołu i 5 tys. franków dla indywidualnego tryumfatora).

Pierwsze wyścigi znacznie różniły się od współczesnych. Etapy były o wiele dłuższe (często na dystansie ok. 300 km), kolarze notorycznie łapali „gumy” na szutrowych drogach, a w celu zaspokojenia głodu przerywali jazdę, by skorzystać z przygotowanych posiłków.

Po zakończeniu działań wojennych wrócono do idei kolarskiej walki dookoła Polski. W 1947, dzięki współpracy: Polskiego Związku Kolarskiego, wydawcy prasowego „Czytelnik” i grupy dziennikarzy, udało się po 8-letniej przerwie reaktywować wyścig. Zwycięzcą po przejechaniu zaledwie czterech etapów i 606 km (najkrótsza trasa w całej historii TdP) okazał się Stanisław Grzelak (Tramwajarz Łódź). Tę edycję żartobliwie nazwano "kieszonkową" (z racji bardzo krótkiej trasy) lub "gumową" (z powodu dużej liczby przebitych dętek). 22 czerwca 1948 po raz pierwszy etap TdP wygrał obcokrajowiec – Szwed Olle Persson (Warszawa – Olsztyn), a cała edycja cieszyła się olbrzymią popularnością wśród kibiców i mediów.

Od tego czasu (aż do połowy lat 90. XX wieku) nie udało się jednak uzyskać wyścigowi odpowiedniej rangi. Na przeszkodzie stanęła postawa władz i faworyzowanie innej imprezy kolarskiej – Wyścigu Pokoju. Z tego okresu warto odnotować: triumfy kolarzy zagranicznych – Włocha Francesco Locatelliego (1949, pierwszy zwycięzca klasyfikacji generalnej spoza Polski), Belga Rogera Dierckena (1960), Hiszpana José Luis Viejo (1972) oraz Belga André Delcroix (1974), najdłuższą edycję wyścigu – 2311 km i 13 etapów (1953) oraz hat-trick zwycięstw Mariana Więckowskiego (w latach 1954–1956), który powtórzył dopiero Dariusz Baranowski (w latach 1991–1993). W 1957 do regulaminu wyścigu wprowadzono zapis umożliwiający – w przypadku awarii sprzętu – korzystanie z pomocy wozu technicznego, osób postronnych lub współzawodników, włącznie z wymianą roweru. Podczas tej edycji, po raz pierwszy zastosowano także fotokomórkę na finiszu. Okazała się ona potrzebna już na pierwszym etapie, gdy metę w Toruniu niemal równocześnie minęli Grzegorz Chwiendacz i Henryk Łasak (wygrał ten pierwszy). W trakcie edycji 1967 doszło do pierwszego dramatycznego zdarzenia w wyścigu. 17 września – na trasie 3. etapu – doszło do kraksy, w wyniku której obrażeń głowy doznał 22-letni Jan Myszak (następnego dnia rano zmarł on w szpitalu w Sanoku).

Od 1993 r. funkcję dyrektora wyścigu objął wicemistrz Igrzysk Olimpijskich w Moskwie i pierwszy polski kolarz zawodowy – Czesław Lang, którego praca zaowocowała regularnym wzrostem prestiżu imprezy. W 1996 r. została ona oznaczona kategorią 2.5, najniższą w ówczesnym kalendarzu UCI. W 1997 r. podczas Kongresu Międzynarodowej Unii Kolarskiej (UCI) w San Sebastián, Tour de Pologne awansował o jedną klasę, otrzymując kategorię 2.4 i został zakwalifikowany jako „Wyścig Narodowy”. W 1999 r. na Mistrzostwach Świata w Weronie Komisja Techniczna UCI awansowała wyścig do klasy 2.3, a 12 października 2001 r., podczas kongresu Rady Kolarstwa Zawodowego (Professional Cycling Council), Tour ponownie awansował, otrzymując kategorię 2.2. W 2005 r. decyzją władz UCI Wyścig został włączony do cyklu wielu imprez nazwanych UCI ProTour, jako jedyna tego typu impreza w Europie Środkowo-Wschodniej^[1]. W skład tej wyselekcjonowanej grupy weszły trzy wielkie toury (Grand Tour): Giro d’Italia, Tour de France, Vuelta a España, klasyki Pucharu Świata, wyścigi etapowe kategorii 2.HC (np. Paryż-Nicea, Tour de Suisse), klasyki 1.HC (np. La Flèche Wallonne – Walońska Strzała). Tour de Pologne jako jedyny awansował o dwie klasy i został zrównany z imprezami 2.HC.

Przez wiele lat Tour de Pologne odbywał się w różnych terminach (najczęściej pomiędzy lipcem a październikiem). Po przejęciu wyścigu przez Czesława Langa pierwszym stałym terminem aż do 2008 r. był wrzesień (najczęściej drugi tydzień tego miesiąca). Od 2009 r. wyścig odbywa się w sierpniu (jednak od tego czasu pierwsze etapy odbywały się w ostatnich dniach lipca) zaledwie tydzień po Tour de France jednocześnie nie kolidując z odbywającym się w tym samym czasie Vuelta a España (z wyjątkiem 2012 r. i 2016 r. kiedy to z powodu letnich igrzysk olimpijskich wyścig wyjątkowo odbywał się w lipcu kolidując jednocześnie z Tour de France).

Pięciokrotnie Tour de Pologne otrzymał tytuł „Najlepszej Imprezy Sportowej Roku” w Polsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego, w latach 1995, 1996, 2004, 2008 i 2011. Zyskuje również uznanie władz Międzynarodowej Unii Kolarskiej zdobywając wysokie oceny za organizację^[2]

Koszulki

Koszulki podstawowe

(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons

Marcin Osiński podczas Tour de Pologne 2006.

(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons

Murilo Fischer w białej koszulce najlepszego górala podczas TdP 2007.

Podczas wyścigu prowadzone są różne klasyfikacje zawodników, najlepszy kolarz w danej kategorii otrzymuje koszulkę jej lidera, w której kontynuuje wyścig na następnym etapie. Te koszulki to:

• żółta koszulka – jedzie w niej lider czasowej indywidualnej klasyfikacji generalnej. Jest nim zawodnik, którego suma czasów zarejestrowanych na poszczególnych etapach, łącznie ze wszystkimi bonifikatami i karami, jest najmniejsza;
• różowa koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji górskiej (tzw. góral). Podczas etapów górskich na trasie znajdują się premie górskie kilku kategorii, punkty przyznawane są kilku pierwszym kolarzom w zależności od kategorii;
• granatowa koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji na najaktywniejszego. W wyścigu przyznawane są punkty za specjalne lotne premie. Na linii premii lotnej trzej pierwsi zawodnicy otrzymują odpowiednio następującą liczbę punktów: 3, 2, 1;
• biała koszulka – jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji punktowej. W wyścigu przyznawane są punkty za dojechanie na metę na czołowych pozycjach w etapach, jak i za tzw. lotne premie charakterystyczne dla etapów płaskich. Na mecie każdego z etapów 20 pierwszych zawodników otrzymuje następującą liczbę punktów za zajęte miejsca:

Na koniec każdego etapu liderzy tych 4 klasyfikacji są oficjalnie dekorowani koszulkami przez organizatora wyścigu i są zobowiązani jechać w nich kolejnego dnia.

Jeśli ten sam zawodnik będzie liderem więcej niż jednej klasyfikacji, zakłada koszulkę według następującej hierarchii:

1. "Klasyfikacja generalna" (żółta koszulka)
2. "Klasyfikacja górska" (różowa koszulka)
3. "Klasyfikacja na najaktywniejszego" (granatowa koszulka)
4. "Klasyfikacja punktowa" (biała koszulka)

Klasyfikacje dodatkowe

Obok podstawowych organizator zawodów prowadzi(ł) także dodatkowe klasyfikacje:

obecnie:

• klasyfikacja drużynowa;
• klasyfikacja na najlepszego Polaka

w przeszłości:

• niebieska koszulka – klasyfikacja na najwszechstronniejszego;
• biało-granatowa koszulka – klasyfikacja zawodników, którzy wygrali największą liczbę etapów;

TdP 2009 – ucieczka w Łańcucie

Edycje i zwycięzcy klasyfikacji generalnej

Lp.	Rok	Etapy	Km	Zwycięzca	Drużyna
1.	1928	8	1491	Feliks Więcek	Bydgoski Klub Kolarzy
2.	1929	12	2250	Józef Stefański	AKS Warszawa
***
3.	1933	9	1721	Jerzy Lipiński	Skoda Warszawa
***
4.	1937	9	1336	Bolesław Napierała	Polska II
***
5.	1939	8	1291	Bolesław Napierała	Syrena Warszawa
***
6.	1947	4	606	Stanisław Grzelak	Tramwajarz Łódź
7.	1948	11	1963	Wacław Wójcik	Polska I
8.	1949	12	1994	Francesco Locatelli	Włochy
***
9.	1952	11	1959	Wacław Wójcik	CWKS Warszawa
10.	1953	13	2311	Mieczysław Wilczewski	Unia Chorzów
11.	1954	12	1925	Marian Więckowski	CWKS Warszawa
12.	1955	10	1563	Marian Więckowski	CWKS Warszawa
13.	1956	8	1221	Marian Więckowski	CWKS Legia Warszawa
14.	1957	11	1968	Henryk Kowalski	Lechia Gdańsk
15.	1958	11	2038	Bogusław Fornalczyk	LZS Myszków
16.	1959	11	1621	Wiesław Podobas	CWKS Warszawa
17.	1960	8	1336	Roger Diercken	Belgia
18.	1961	8	1329	Henryk Kowalski	Lechia Gdańsk
19.	1962	8	1278	Jan Kudra	Społem Łódź
20.	1963	8	1482	Stanisław Gazda	Start Bielsko
21.	1964	10	1394	Rajmund Zieliński	LZS Nowogard
22.	1965	9	1318	Józef Beker	LZS Mokrzeszów
23.	1966	10	1272	Józef Gawliczek	LZS II
24.	1967	11	1682	Andrzej Bławdzin	LZS Mazowsze
25.	1968	12	1757	Jan Kudra	Społem Łódź
26.	1969	13	1795	Wojciech Matusiak	Arkonia Szczecin
27.	1970	12	1611	Jan Stachura	Unia Oświęcim
28.	1971	12	1291	Stanisław Szozda	CWKS Legia Warszawa
29.	1972	10	1194	José Luis Viejo	Hiszpania
30.	1973	12	1512	Lucjan Lis	Górnik Radzionków
31.	1974	11,1 p+11	1593	André Delcroix	Belgia
32.	1975	10,1 p+10	1440	Tadeusz Mytnik	Flota Gdynia
33.	1976	10,1 p+10	1499	Janusz Kowalski	Polska
34.	1977	10,1 p+10	1460	Lechosław Michalak	Polska I
35.	1978	11,1 p+11	1415	Jan Brzeźny	Polska I
36.	1979	9,1 p+9	1335	Henryk Charucki	Metalowiec
37.	1980	10,1 p+10	1282	Czesław Lang	Polska I
38.	1981	9,1 p+9	1195	Jan Brzeźny	Polska I
39.	1982	8,1 p+8	892	Andrzej Mierzejewski	Polska
40.	1983	9,1 p+9	1147	Tadeusz Krawczyk	Polska I
41.	1984	9,1 p+9	1219	Andrzej Mierzejewski	Polska
42.	1985	10,1 p+10	1224	Marek Leśniewski	Polska
43.	1986	10,1 p+10	1490	Marek Kulas	Polska
44.	1987	8,1 p+8	1162	Zbigniew Piątek	Polska
45.	1988	7,1 p+7	1016	Andrzej Mierzejewski	LZS I
46.	1989	8,1 p+8	1271	Marek Wrona	JZS Jelcz Oława
47.	1990	9	1207	Mieczysław Karłowicz	JZS Jelcz
48.	1991	8,1 p+8	1222	Dariusz Baranowski	OZKol Wałbrzych
49.	1992	8,1 p+8	1149	Dariusz Baranowski	Soia – Górnik
50.	1993	12,1 p+12	1794	Dariusz Baranowski	Pekaes Lang Rover Legia
51.	1994	7,1 p+7	1110	Maurizio Fondriest	Lampre Panaria Animex
52.	1995	7,1 p+7	1254	Zbigniew Spruch	Lampre Panaria Animex
53.	1996	8	1346	Wiaczesław Dżawanian	Roslotto ZG
54.	1997	8	1499	Rolf Järmann	Casino – Géant
55.	1998	8	1434	Siergiej Iwanow	TVM Farm Frites
56.	1999	7	1164	Tomasz Brożyna	Mróz
57.	2000	7	1171	Piotr Przydział	Mat Ceresit CCC
58.	2001	8	1249	Ondřej Sosenka	CCC Mat
59.	2002	8	1273	Laurent Brochard	Jean Delatour
60.	2003	8	1233	Cezary Zamana	Action Nvidia Mróz
61.	2004	8	1264	Ondřej Sosenka	Aqua & Sapone
62.	2005	8	1246	Kim Kirchen	Fassa Bortolo
63.	2006	7	1221	Stefan Schumacher	Gerolsteiner
64.	2007	7	1237	Johan Vansummeren	Predictor-Lotto
65.	2008	6[a]	1076	Jens Voigt	Team CSC
66.	2009	7	1253	Alessandro Ballan	Lampre
67.	2010	7	1241	Daniel Martin	Garmin-Transitions
68.	2011	7	1113	Peter Sagan	Liquigas
69.	2012	7	1234	Moreno Moser	Liquigas
70.	2013	7	1227	Pieter Weening	Orica-GreenEDGE Cycling Team
71.	2014	7	1251	Rafał Majka	Tinkoff-Saxo
72.	2015	7	1076	Ion Izagirre	Movistar Team
73.	2016	6[b]	1190	Tim Wellens	Lotto Soudal
74.	2017	7	1123	Dylan Teuns	BMC Racing Team
75.	2018	7	1026	Michał Kwiatkowski	Team Sky
76.	2019	7	1036	Pawieł Siwakow	Team Ineos
77.	2020	5[c]	911	Remco Evenepoel	Deceuninck-Quick Step
78.	2021	7	1141	João Almeida	Deceuninck-Quick Step
79.	2022	7	1209	Ethan Hayter	Ineos Grenadiers

p – prolog

Narodowości zwycięzców klasyfikacji generalnej

(Po zakończeniu Tour de Pologne 2022)

Polacy	52 wygrane edycje	41 kolarzy
Belgowie	6 wygranych edycji	6 kolarzy
Włosi	4 wygrane edycje	4 kolarzy
Rosjanie	3 wygrane edycje	3 kolarzy
Czesi	2 wygrane edycje	1 kolarz
Hiszpanie	2 wygrane edycje	2 kolarzy
Niemcy	2 wygrane edycje	2 kolarzy
Brytyjczycy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Francuzi	1 wygrana edycja	1 kolarz
Holendrzy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Irlandczycy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Luksemburczycy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Portugalczycy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Słowacy	1 wygrana edycja	1 kolarz
Szwajcarzy	1 wygrana edycja	1 kolarz

Podium klasyfikacji generalnej

Rok	Pierwsze	Drugie	Trzecie
1928	Feliks Więcek	Wiktor Olecki	Stanisław Kłosowicz
1929	Józef Stefański	Eugeniusz Michalak	Wacław Kołodziejczyk
1933	Jerzy Lipiński	Wiktor Olecki	Stanisław Wasilewski
1937	Bolesław Napierała	Stanisław Wasilewski	Józef Kapiak
1939	Bolesław Napierała	Marian Rzeźnicki	Mieczysław Jaskolski
1947	Stanisław Grzelak	Zdzisław Stolarczyk	Bolesław Napierała
1948	Wacław Wójcik	Lucjan Pietraszewski	Wacław Wrzesiński
1949	Francesco Locatelli	Marin Niculescu	Kaj Allan Olsen
1952	Wacław Wójcik	Józef Kapiak	Mieczysław Ulik
1953	Mieczysław Wilczewski	Wacław Wójcik	Grzegorz Chwiendacz
1954	Marian Więckowski	Stanisław Bugalski	Adam Wiśniewski
1955	Marian Więckowski	Wiesław Podobas	Adam Wiśniewski
1956	Marian Więckowski	Stanisław Bugalski	Wiesław Podobas
1957	Henryk Kowalski	Stanisław Bugalski	Wacław Wrzesiński
1958	Bogusław Fornalczyk	Constant Goosens	Stanisław Gazda
1959	Wiesław Podobas	Stanisław Gazda	Dick Enthoven
1960	Roger Diercken	Jan Kudra	Anatolij Olizarienko
1961	Henryk Kowalski	Bogusław Fornalczyk	Eberhard Butzke
1962	Jan Kudra	Roger Swerts	Sylwester Góral
1963	Stanisław Gazda	Stanisław Pawłowski	Józef Beker
1964	Rajmund Zieliński	Władysław Kozłowski	Jan Magiera
1965	Józef Beker	Jerzy Mikołajczyk	Władysław Kozłowski
1966	Józef Gawliczek	Jan Magiera	Tadeusz Zadrożny
1967	Andrzej Bławdzin	Aleksandr Kulibin	Józef Mikołajczyk
1968	Jan Kudra	Marian Forma	Stanisław Demel
1969	Wojciech Matusiak	Zygmunt Hanusik	Ryszard Szurkowski
1970	Jan Stachura	Czesław Polewiak	Tadeusz Szpak
1971	Stanisław Szozda	Jan Smyrak	Ladislav Zakretta
1972	Jose Luis Viejo	Tadeusz Mytnik	Stanisław Gazda
1973	Lucjan Lis	Ryszard Szurkowski	Tadeusz Mytnik
1974	André Delcroix	Ludo Peeters	Wojciech Matusiak
1975	Tadeusz Mytnik	Hans-Joachim Hartnick	Marian Majkowski
1976	Janusz Kowalski	Jan Brzeźny	Joachim Vogel
1977	Lechosław Michalak	Tadeusz Skrzypek	Michael Schiffner
1978	Jan Brzeźny	Tadeusz Wojtas	Jan Jankiewicz
1979	Henryk Charucki	Janusz Kowalski	Jan Krawczyk
1980	Czesław Lang	Tadeusz Wojtas	Jan Jankiewicz
1981	Jan Brzeźny	Roman Cieślak	Sławomir Podwójniak
1982	Andrzej Mierzejewski	Jan Schur	Stanislav Masiar
1983	Tadeusz Krawczyk	Andrzej Serediuk	Andrzej Mierzejewski
1984	Andrzej Mierzejewski	Tadeusz Krawczyk	Tadeusz Piotrowicz
1985	Marek Leśniewski	Zdzisław Wrona	Dariusz Zakrzewski
1986	Marek Kulas	Zbigniew Ludwiniak	Mirosław Uryga
1987	Zbigniew Piątek	Marek Leśniewski	Czesław Łukaszewicz
1988	Andrzej Mierzejewski	Arvi Tammesalu	Mieczysław Karłowicz
1989	Marek Wrona	Sławomir Krawczyk	Robert Krzyżostaniak
1990	Mieczysław Karłowicz	Grigorij Isczenko	Tomasz Brożyna
1991	Dariusz Baranowski	Mariusz Bilewski	Marek Kamiński
1992	Dariusz Baranowski	Raimondas Rumšas	Igor Pastauchowicz
1993	Dariusz Baranowski	Marek Leśniewski	Ivanas Romanovas
1994	Maurizio Fondriest	Marco Lietti	Tomasz Brożyna
1995	Zbigniew Spruch	Fabrizio Guidi	Dariusz Baranowski
1996	Wiaczesław Dżawanian	Maurizio Fondriest	Andrea Noé
1997	Rolf Järmann	Zenon Jaskuła	Sasa Sviben
1998	Siergiej Iwanow	Jacky Durand	Fabio Malberti
1999	Tomasz Brożyna	Cezary Zamana	Jens Voigt
2000	Piotr Przydział	Piotr Wadecki	Siergiej Iwanow
2001	Ondřej Sosenka	Jens Voigt	Piotr Przydział
2002	Laurent Brochard	Tomasz Brożyna	Marek Rutkiewicz
2003	Cezary Zamana	Andrea Noé	Dave Bruylandts
2004	Ondřej Sosenka	Hugo Sabido	Franco Pellizotti
2005	Kim Kirchen	Pieter Weening	Thomas Dekker
2006	Stefan Schumacher	Cadel Evans	Alessandro Ballan
2007	Johan Vansummeren	Robert Gesink	Kim Kirchen
2008	Jens Voigt	Lars Bak	Franco Pellizotti
2009	Alessandro Ballan	Daniel Moreno	Edvald Boasson Hagen
2010	Daniel Martin	Grega Bole	Bauke Mollema
2011	Peter Sagan	Daniel Martin	Marco Marcato
2012	Moreno Moser	Michał Kwiatkowski	Sergio Henao
2013	Pieter Weening	Ion Izagirre	Christophe Riblon
2014	Rafał Majka	Ion Izagirre	Beñat Intxausti
2015	Ion Izagirre	Bart De Clercq	Ben Hermans
2016	Tim Wellens	Fabio Felline	Alberto Bettiol
2017	Dylan Teuns	Rafał Majka	Wout Poels
2018	Michał Kwiatkowski	Simon Yates	Thibaut Pinot
2019	Pawieł Siwakow	Jai Hindley	Diego Ulissi
2020	Remco Evenepoel	Jakob Fuglsang	Simon Yates
2021	João Almeida	Matej Mohorič	Michał Kwiatkowski
2022	Ethan Hayter	Thymen Arensman	Pello Bilbao

Zwycięzcy pozostałych klasyfikacji

Lp.	Rok	Klasyfikacja górska	Klasyfikacja aktywnych	Klasyfikacja punktowa/sprinterska	Klasyfikacja drużynowa
1.	1928	—	—	—	AKS Warszawa
2.	1929	—	—	—	AKS Warszawa
3.	1933	—	—	—	Jur Warszawa
4.	1937	—	—	—	Polska I
5.	1939	—	—	—	—
6.	1947	—	—	—	Ruch Chorzów
7.	1948	—	—	—	Polska I
8.	1949	—	—	—	Rumunia
9.	1952	—	—	—	CWKS I
10.	1953	—	—	—	—
11.	1954	—	—	—	CWKS I
12.	1955	—	—	—	CWKS I
13.	1956	—	—	—	CWKS I
14.	1957	—	—	—	Federacja Gwardia
15.	1958	—	—	Constant Goossens	—
16.	1959	—	—	—	—
17.	1960	—	—	—	ZSRR
18.	1961	—	—	—	LZS I
19.	1962	—	—	—	LZS I
20.	1963	Jan Kudra	Rajmund Zieliński	—	—
21.	1964	—	—	—	LZS I
22.	1965	—	—	—	Start I
23.	1966	Józef Gawliczek	—	Bernard Patzig	LZS II
24.	1967	Józef Mikołajczyk	—	Andrzej Bławdzin	LZS Zieloni
25.	1968	—	—	—	Polska I
26.	1969	—	Jan Magiera	Zygmunt Hanusik	Polska II
27.	1970	Jurij Połupanow	—	Henryk Woźniak	—
28.	1971	Ryszard Szurkowski	—	Ryszard Szurkowski	Katowice
29.	1972	José Luis Viejo	—	José Luis Viejo	—
30.	1973	—	—	Ryszard Szurkowski	—
31.	1974	Ryszard Szurkowski	—	Ryszard Szurkowski	—
32.	1975	Miroslav Sýkora	—	—	Polska I
33.	1976	—	—	—	Polska
34.	1977	—	—	—	NRD
35.	1978	Jan Brzeźny	—	—	Polska I
36.	1979	Jan Krawczyk	—	Ryszard Szurkowski	Chemik
37.	1980	—	—	Lechosław Michalak	—
38.	1981	Roman Cieślak	—	Tadeusz Krawczyk	Polska I
39.	1982	—	—	Mathias Kittel	Polska
40.	1983	Lechosław Michalak	—	Witold Mokiejewski	Polska I
41.	1984	Janusz Bieniek	—	Marek Leśniewski	Polska
42.	1985	Marek Leśniewski	—	Marek Leśniewski	Polska
43.	1986	Jan Skowronek	—	Mirosław Uryga	Polska
44.	1987	Andrzej Dulas	—	Czesław Łukaszewicz	Gwardia Katowice
45.	1988	Siergiej Uszakow	—	Dżamolidin Abdużaparow	Legia I
46.	1989	—	—	Sławomir Krawczyk	Legia
47.	1990	Piotr Korab	—	Mieczysław Karłowicz	Korona Wimar Kielce
48.	1991	—	—	Władimir Perelaznyj	Wasowski Korona Kielce
49.	1992	Dariusz Baranowski	—	Igor Pastaukhowicz	Litwa
50.	1993	Piotr Chmielewski	Remigijus Lupeikis	Zbigniew Spruch	Litwa
51.	1994	Quintino Rodrigues	Maurizio Fondriest	Kaspars Ozers	Lampre Animex
52.	1995	Mariano Piccoli	Mariano Piccoli	Zbigniew Spruch	DEK Meble Joko Romar
53.	1996	Raimondas Rumšas	Wiaczesław Dżawanian	Wiaczesław Dżawanian	Roslotto – ZG Mobili
54.	1997	Oscar Pellicioli	Jacek Mickiewicz	Markus Zberg	Mróz
55.	1998	Andrzej Sypytkowski	—	Zbigniew Spruch	Mróz
56.	1999	Piotr Przydział	Piotr Przydział	Piotr Wadecki	Mróz
57.	2000	Luca Belluomini	Marcin Gębka	Siergiej Iwanow	Mat Ceresit CCC
58.	2001	Ruggero Marzoli	Marcin Gębka	Jens Voigt	CCC Mat
59.	2002	Cezary Zamana	Kazimierz Stafiej	Marek Rutkiewicz	CCC – Polsat
60.	2003	Nuno Ribeiro	Kazimierz Stafiej	Yon Bru	L.A. Pecol
61.	2004	Przemysław Niemiec	Bohdan Bondariew	Allan Davis	Milaneza Maia
62.	2005	Bartosz Huzarski	Robert Förster	Kim Kirchen	Rabobank
63.	2006	Bartosz Huzarski	Marcin Osiński	Wouter Weylandt	Crèdit Agricole
64.	2007	Yoann Le Boulanger	Łukasz Bodnar	José Joaquín Rojas	Team CSC
65.	2008	Jens Voigt	Marcin Sapa	Allan Davis	Team CSC
66.	2009	Marek Rutkiewicz	David Loosli	Jürgen Roelandts	Caisse d'Epargne
67.	2010	Johnny Hoogerland Vacansoleil	Johnny Hoogerland Vacansoleil	Allan Davis Team Astana	Garmin-Transitions
68.	2011	Michał Gołaś Vacansoleil-DCM	Adrian Kurek Reprezentacja Polski	Peter Sagan Liquigas-Cannondale	Vacansoleil-DCM
69.	2012	Tomasz Marczyński Vacansoleil-DCM	Adrian Kurek Utensilnord Named	Ben Swift Sky Procycling	Sky Procycling
70.	2013	Tomasz Marczyński Vacansoleil-DCM	Bartosz Huzarski Team NetApp-Endura	Rafał Majka Team Saxo-Tinkoff	RadioShack-Leopard
71.	2014	Maciej Paterski CCC Polsat Polkowice	Matthias Krizek Cannondale Pro Cycling	Jauhien Hutarowicz Ag2r-La Mondiale	Movistar Team
72.	2015	Maciej Paterski CCC Polsat Polkowice	Kamil Gradek Reprezentacja Polski	Marcel Kittel Team Giant-Alpecin	Lotto Soudal
73.	2016	Tim Wellens Lotto Soudal	Tim Wellens Lotto Soudal	Alberto Bettiol Cannondale-Drapac	Lotto Soudal
74.	2017	Diego Rosa Team Sky	Bert-Jan Lindeman Team LottoNL-Jumbo	Peter Sagan Bora-Hansgrohe	Lotto Soudal
75.	2018	Patrick Konrad Bora-Hansgrohe	Jenthe Biermans Team Katusha-Alpecin	Michał Kwiatkowski Team Sky	Ag2r-La Mondiale
76.	2019	Simon Geschke CCC Team	Charles Planet Novo Nordisk	Marc Sarreau Groupama-FDJ	Team Ineos
77.	2020	Patryk Stosz Reprezentacja Polski	Maciej Paterski Reprezentacja Polski	Luka Mezgec Mitchelton-Scott	Mitchelton-Scott
78.	2021	Łukasz Owsian Reprezentacja Polski	Taco van der Hoorn Intermarché-Wanty-Gobert Matériaux	João Almeida Deceuninck-Quick Step	Deceuninck-Quick Step
79.	2022	Jarrad Drizners Lotto Soudal	Patryk Stosz Reprezentacja Polski	Arnaud Démare Groupama-FDJ	Ineos Grenadiers

Puste pola oznaczają, że klasyfikacji prawdopodobnie nie prowadzono.

Statystyki

Wygrane wyścigi

Zwycięzca TdP 2004 Ondřej Sosenka.

Kim Kirchen – zwycięzca TdP 2005.

(c) Fot.: Bartosz Senderek / Creative Commons BY-SA-2.5 / Wikimedia Commons

Stefan Schumacher – zwycięzca TdP 2006.

Trzech kolarzy wygrało Tour de Pologne 3-krotnie (dwóch z nich – trzy razy z rzędu):

Marian Więckowski	1954, 1955, 1956
Andrzej Mierzejewski	1982, 1984, 1988
Dariusz Baranowski	1991, 1992, 1993

Po 2 razy triumfowali:

Bolesław Napierała	1937, 1939
Wacław Wójcik	1948, 1952
Henryk Kowalski	1957, 1961
Jan Kudra	1962, 1968
Jan Brzeźny	1978, 1981
Ondřej Sosenka	2001, 2004

Wygrane etapy

15	Ryszard Szurkowski
12	Wacław Wrzesiński
10	Zbigniew Spruch
9	Stanisław Królak
8	Jaan Kirsipuu Stanisław Szozda Stanisław Wasilewski Adam Wiśniewski Wacław Wójcik
7	Jan Jankiewicz Lechosław Michalak Tadeusz Mytnik Janusz Paradowski Rajmund Zieliński

Etapy w koszulce lidera

20	Marian Więckowski (w 3 wyścigach, w latach 1954–1956)
16	Wacław Wójcik (3, 1948–1953)
15	Bolesław Napierała (2, 1937–1939) Marek Leśniewski (3, 1984–1987) Zbigniew Spruch (4, 1989–1998)
14	Tadeusz Mytnik (4, 1972–1980) Lechosław Michalak (2, 1977–1979) Andrzej Mierzejewski (4, 1982–1988)

Cały wyścig w koszulce lidera przejechali Józef Stefański (1929) i Bolesław Napierała (1937).

Najwięcej startów

17 wyścigów	Marek Rutkiewicz
14 wyścigów	Zbigniew Piątek
13 wyścigów	Stanisław Gazda Michał Gołaś Tomasz Marczyński

Rekordy

• Najdłuższy wyścig: 2311 km (10. TdP w 1953 r.)
• Najkrótszy wyścig: 606 km (6. TdP w 1947 r.)
• Największa liczba etapów: 13 etapów (10. TdP w 1953 r., 26. TdP w 1969 r., 50. TdP w 1993 r.^[d])
• Najmniejsza liczba etapów: 4 etapy (6. TdP w 1947 r.)
• Średnia prędkość najszybszego wyścigu: 50,021 km/h (73. TdP w 2016 r.)
• Średnia prędkość najwolniejszego wyścigu: 25,704 km/h (1. TdP w 1928 r.)
• Największa liczba uczestników: 200 kolarzy (69. TdP w 2012 r., 73. TdP w 2016 r.)
• Najmniejsza liczba uczestników: 35 kolarzy (5. TdP w 1939 r.)
• Najstarszy zwycięzca wyścigu: Jens Voigt – 37 lat i 4 dni (65. TdP w 2008 r.)
• Najmłodszy zwycięzca wyścigu: Dariusz Baranowski – 19 lat i 76 dni (48. TdP w 1991 r.)
• Największa przewaga zwycięzcy wyścigu: 1 godz. 10 min. 16 sek. – Feliks Więcek (1. TdP w 1928 r.)
• Najmniejsza przewaga zwycięzcy wyścigu: 2 sek. – Ion Izagirre (72. TdP w 2015 r.), Dylan Teuns (74. TdP w 2017 r.), Pawieł Siwakow (76. TdP w 2019 r.)
• Największa zmierzona prędkość jadącego kolarza: 80 km/h – Jonas Van Genechten podczas mijania mety 4. etapu 71. TdP w 2014 r. obok Spodka w Katowicach^[3]

Trasa poza Polską

W trakcie pięciu dotychczasowych edycji trasa wyścigu częściowo wiodła poza terytorium Polski, tj. etapy lub części etapów odbyły się poza granicami Rzeczypospolitej (w Republice Czeskiej, we Włoszech i na Słowacji):

• 2010 – 4 sierpnia, podczas etapu z Tychów do Cieszyna (chcąc uczcić 1200-lecie tego miasta) kolarze wjechali Mostem Wolności na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Trzy rundy okrężne – liczące po 6,8 km – przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna. Przed wjazdem na pierwszą rundę, w Czeskim Cieszynie, na 22 km przed metą rozegrano lotny finisz^[4];
• 2011 – 3 sierpnia, podczas etapu z Oświęcimia do Cieszyna kolarze wjechali Mostem Przyjaźni na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Trzy rundy okrężne przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna;
• 2012 – 12 lipca, podczas etapu z Kędzierzyna-Koźla do Cieszyna kolarze wjechali Mostem Wolności na Olzie do Czeskiego Cieszyna. Cztery rundy okrężne przeprowadzono ulicami i obydwoma mostami polskiego oraz czeskiego Cieszyna;
• 2013 – po raz pierwszy doszło do przeprowadzenia etapu w całości poza granicami Polski (od startu do mety). Dwa pierwsze etapy (27 lipca i 28 lipca) odbyły się bowiem we włoskim Trydencie – dodatkowo więc była to pierwsza i dotychczas jedyna edycja Tour de Pologne rozpoczynająca się poza Polską;
• 2014 – ostatnie 172,5 kilometra 5. etapu wiodło przez Słowację – od granicy w Chochołowie i Suchej Górze do Szczyrbskiego Jeziora, w którym usytuowano metę etapu (miejscowość Szczyrbskie Jezioro jest zatem trzecią zagraniczną lokalizacją w dziejach Tour de Pologne z tym mianem, po włoskich: Madonna di Campiglio i Przełęczy Pordoi z edycji 2013).

Wypadki śmiertelne

Na trasie dotychczasowych edycji Tour de Pologne doszło do dwóch wypadków śmiertelnych kolarzy biorących udział w wyścigu:

• 18 września 1967: Jan Myszak (Polak, 22 lata, Legia Warszawa) – śmierć w wyniku obrażeń głowy, doznanych podczas kraksy na 3. etapie z Przemyśla do Sanoka w dniu 17 września 1967^[5];
• 5 sierpnia 2019: Bjorg Lambrecht (Belg, 22 lata, Lotto Soudal) – śmierć na skutek poważnych obrażeń ciała (klatki piersiowej, jamy brzusznej, z krwawieniami ze śledziony i z wątroby)^[6], doznanych w wyniku wypadnięcia z drogi na 48 kilometrze trasy 3. etapu ze Stadionu Śląskiego w Chorzowie do Zabrza w dniu 5 sierpnia 2019^[7]

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Tour de Pologne
• Tour de Pologne na cyclingarchives.com