Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości
| ||
| Państwo |  Polska | |
| Siedziba | Warszawa | |
| Data założenia | 26 czerwca 1906 | |
| Rodzaj stowarzyszenia | stowarzyszenie | |
| Zasięg | Imperium Rosyjskie Rzeczpospolita Polska | |
| Prezes | Marian Lalewicz (ostatni) | |
| Powiązania | Polskie Towarzystwo Krajoznawcze | |
Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości (TOnZP) – stowarzyszenie stawiające sobie za cel ochronę zabytków i polskiego dziedzictwa kultury działające w latach 1906–1944.
Opis
TOnZP zostało założone 26 czerwca 1906 w Warszawie. W 1911 towarzystwo nabyło kamienicę Baryczków w Warszawie, która od 1912 była siedzibą towarzystwa[1].
Towarzystwo prowadziło szeroką działalność popularyzatorską oraz podejmowało liczne inicjatywy ochrony zabytków kultury narodowej.
W ramach działalności TOnZP odrestaurowano kilkaset obiektów zabytkowych a skatalogowano kilkaset tysięcy[2]. W czasie I wojny światowej powstała sieć kół TOnZP na terenie Rosji. Szczególnie aktywne były oddziały w Piotrogrodzie, Moskwie i Kijowie. Dzięki działaczom TOnZP uratowano znaczną liczbę polskich zabytków kultury wywiezionych w głąb Imperium Rosyjskiego lub pozostałych w polskich dworach na Kresach Wschodnich.
Przed wybuchem II wojny światowej (1939) bibliotekę TOnZP zdeponowano w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Tradycję TOnZP przejęło powstałe w 1974 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.
Przypisy
- ↑ Bożena Wierzbicka, Ewa Siurawska: Stulecie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości : 1906–2006. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 2006, s. 4. ISBN 83-88372-32-7.
- ↑ Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa-Śródmieście, bazy.mazowsze.ngo.pl [dostęp 2017-11-27].
Bibliografia
- M. Patelski, M. Sawicki, Zarys działalności Polskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości na Rusi w Kijowie w latach 1917-1918, w: Trudne sąsiedztwo. Studia z dziejów stosunków polsko-rosyjsko-ukraińskich w XVI-XX wieku, pod red. Andrzeja Szczepaniaka, Wydawnictwo Adam Marszałek: Toruń 2007, s. 310–327.
- E. Manikowska i P. Jamski (red.), Polskie dziedzictwo kulturowe u progu niepodległości: wokół Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, MKiDN – IS PAN: Warszawa 2010.
