Towarzystwo Szkoły Świeckiej

Towarzystwo Szkoły Świeckiej
Państwo Polska
SiedzibaWarszawa
Data założenia1957
Zakończenie działalności1969 (po połączeniu ze Stowarzyszeniem Ateistów i Wolnomyślicieli przekształcone w Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej)
Profil działalnościszerzenie zasad świeckiego wychowania
Zasięgogólnopolski
brak współrzędnych

Towarzystwo Szkoły Świeckiej (TSŚ) - organizacja społeczna powstała w 1957 r. w Warszawie.

Historia

Towarzystwo Szkoły Świeckiej powstało w styczniu 1957 r. z inicjatywy warszawskich nauczycieli i działaczy oświatowych. Jego celem miała być kontynuacja „postępowych, laickich tradycji ZNP z okresu dwudziestolecia międzywojennego”. W założeniach miała to być „organizacja skupiająca działaczy do walki z naciskiem politycznego klerykalizmu o szkołę całkowicie świecką”[1].

Ukonstytuowanie się TSŚ nastąpiło podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów TSŚ w dniach 23-25 V 1958 r., w którym uczestniczyli również przedstawiciele władz partyjnych i państwowych. Pierwszym sekretarzem generalnym TSŚ została Maria Jezierska. Do zarządu głównego weszli m.in. prof. Henryk Jabłoński, prof. Witold Łukaszewicz, prof. Jerzy Jakubowski i prof. Ludwik Bandura[2]. Aktywnym działaczem TSŚ był Mikołaj Kozakiewicz[3], udzielał się w nim również Andrzej Nowicki[4].

Zjazd postanowił nawiązać ścisłą współpracę ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego w celu zapoznawania nauczycieli z problematyką religioznawczą i niezależną etyką poprzez organizowanie konferencji rejonowych[1].

TSŚ cieszyło się poparciem władz partyjnych i państwowych, było też finansowane przez państwo. Cele jego działania wpisywały się w politykę PZPR i państwa zmierzającą do ograniczenia wpływu Kościoła katolickiego na społeczeństwo poprzez propagowanie światopoglądu naukowego[5].

Głównym celem TSŚ początkowo było zakładanie szkół bez nauczania religii. Deklaracja ideowa mówiła, że najpilniejszym zadaniem jest "obrona tej części młodzieży i nauczycielstwa, przeciwko którym fanatyzm religijny rozpętał nagonkę, piętnowanie moralne, a nawet presję fizyczną z okazji wprowadzenia nauki religii do szkół”. Po 15 lipca 1961 r., czyli po przyjęciu przez Sejm "Ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania" ostatecznie wycofującej nauczanie religii ze szkół, działalność TSŚ koncentrowała się na pedagogizacji rodziców i propagowaniu moralności świeckiej[1][2] (uniwersytety dla rodziców, kluby dyskusyjne, poradnie, akcja odczytowa i wydawnicza). Towarzystwo działało głównie wśród rodziców i nauczycieli.

TSŚ realizowało cele za pośrednictwem zarządów wojewódzkich, powiatowych oraz kół. Stowarzyszenia miało charakter masowy, według oficjalnych danych w 1967 r. liczyło ponad 300 tysięcy członków i 14 tysięcy kół. Z okazji jubileuszu 10-lecia w 1967 Zarząd Główny Towarzystwa Szkoły Świeckiej przyznawał złote odznaki TSŚ[6].

W maju 1968 r. na wniosek Wydziału Nauki i Oświaty przy KC PZPR oraz Propagandy i Agitacji wobec zbieżności celów działania obu stowarzyszeń Towarzystwo Szkoły Świeckiej połączono z Stowarzyszeniem Ateistów i Wolnomyślicieli w jedną organizację pod nazwą Towarzystwo Kultury Laickiej, zmienioną później na Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej[1][2].

Działalność wydawnicza

Organem prasowym TSŚ był dwutygodnik Wychowanie poświęcony wychowaniu moralnemu młodzieży oraz wpajaniu jej światopoglądu naukowego[1].

Biblioteka Postępowego Wychowania

W latach 1958-63 TSŚ wspólnie z Państwowym Wydawnictwem „Iskry” wydawało jednolitą graficznie serię książek „Biblioteka Postępowego Wychowania”. Redaktorem serii z ramienia TSŚ był Mikołaj Kozakiewicz. Autorem projektu okładki był Jerzy Kępkiewicz. W sumie ukazało się 16 tomów:

  • t. I - Władysław Spasowski, Dziecko a społeczeństwo. Warszawa: Iskry, 1958.
  • t. II - Bertrand Russell, Negatywna teoria wychowania; Wychowanie a religia; Zagadnienia seksualne w wychowaniu. Warszawa: Iskry, 1958.
  • t. III - Jerzy Broszkiewicz, Pożegnanie z katechizmem. Warszawa: Iskry 1958.
  • t. IV - Wiktor Chrupek, O reformę wychowania moralnego w naszej szkole. Warszawa: Iskry, 1959.
  • t. V - Stanisław Michalski, O szkołę wolną: z dziejów walki o niezawisłość szkoły w Polsce w latach międzywojennych. Warszawa: "Iskry", 1959.
  • t. VI - Nadieżda Krupska, Praca i wychowanie: oświata ludowa i demokracja. Warszawa: Iskry, 1959.
  • t. VII - Anatol France, Kościół a republika. Warszawa: "Iskry", 1959.
  • t. VIII - 400 lat walki o szkołę świecką w Polsce: wybór tekstów i materiałów, wybór Michał Szulkin. Warszawa: Iskry, 1960.
  • t. IX - Władysław Kozłowski, O dowodach istnienia Boga. Warszawa: Iskry, 1960.
  • t. X - Henryk Hinz, Od religii do filozofii: z dziejów kultury umysłowej epoki Oświecenia. Warszawa: Iskry, 1960.
  • t. XI - A. W. Łunaczarski, O oświacie ludowej: wybór pism. Warszawa: Iskry, 1961.
  • t. XII - Młodość w cieniu paragrafu, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Mikołaj Kozakiewicz. Warszawa: Iskry, 1961.
  • t. XIII - Bolesław Pleśniarski, Zarys historii laicyzacji oświaty i wychowania w Polsce. Warszawa: Iskry, 1961.
  • t. XIV - Pomówmy o naszych dzieciach, przeł. Zygmunt Braude. Warszawa: Iskry, 1962.
  • t. XV - Jan Mickunas, Ich drugi dom. Warszawa: Iskry, 1962.
  • t. XVI - Włodzimierz Szewczuk, Historia kłopotów człowieka z duszą. Warszawa: Iskry, 1963.

Biblioteka Wychowania Moralnego

W latach 1961-67 TSŚ wspólnie z Instytutem Wydawniczym „Nasza Księgarnia” wydawało jednolitą graficznie serię książek „Biblioteka Wychowanie Moralnego”. Redaktorem serii z ramienia Zarządu Głównego TSŚ był Mikołaj Kozakiewicz. Autorem projektu okładki był Zygmunt Bobrowski. W sumie ukazało się 12 tomów:

  • t. I - Bogdan Suchodolski, O program świeckiego wychowania moralnego. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1961.
  • t. II - Elżbieta Jackiewiczowa, Listy o trudnym dojrzewaniu. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1961.
  • t. III - Alicja Sokołowska, Moje cudze dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1962.
  • t. IV - Czesław Czapów, Młodzież a przestępstwo: zarys resocjalizacji metodą indywidualnych przypadków. cz. 1-2, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1963.
  • t. V - Salomon Łastik, Dzieci które znałem. Warszawa: Nasza Księgarnia,1963.
  • t. VI - Tadeusz Bernaś, Skoro sąd tak uważa: zapiski ławnika sądowego sądu dla nieletnich. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1963.
  • t. VII - Henryk Chmielewski, Chrześcijaństwo na tle religii świata. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1964.
  • t. VIII - Uspołecznianie dziecka w procesie wychowania zespołowego, praca zbiorowa pod red. H. Muszyńskiego. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1964.
  • t. IX - Młodzież epoki przemian: z badań polskich socjologów, praca zbiorowa pod red. Ryszarda Dyoniziaka. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1965.
  • t. X - Mikołaj Kozakiewicz, Nowa młodzież: mity i rzeczywistość. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1965.
  • t. XI - Halina Filipczuk, Dziewczęta z zakładu. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1966.
  • t. XII - Józef Keller, Szkice o moralności katolickiej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1967.

Wybrane publikacje

  • Kultura świecka w dziejach naszego narodu, red. K. Sokół, Warszawa 1959.
  • Rozwój i działalność Towarzystwa Szkoły Świeckiej w latach 1957-1962. Materiały na II Krajowy Zjazd TSŚ, Warszawa: Zarząd Główny Towarzystwa Szkoły Świeckiej, 1962.
  • M. Sołtyk, Historia walki o świecki charakter nauczania i wychowania w Polsce do końca XVIII wieku. Towarzystwo Szkoły Świeckiej w Kielcach, Kielce 1961.
  • Towarzystwo Szkoły Świeckiej. Krajowy Zjazd Delegatów 23–25 maja 1958. Materiały, dokumenty, rezolucje, wnioski, Wspólna Sprawa, Warszawa 1959.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Ludwik Stanisław Szuba, Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1955-1970, Toruń 2021, str. 423 - 425.
  2. ↑ a b c Towarzystwo Szkoły Świeckiej. Zarząd Oddziału Wojewódzkiego w Olsztynie, www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2021-10-02].
  3. ↑ Ludwik Stanisław Szuba, Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1955-1970, Toruń 2021, str. 177.
  4. ↑ Bibliografia Andrzeja Nowickiego, wolnomularstwo.pl [dostęp 2021-10-02] (pol.).
  5. ↑ Ludwik Stanisław Szuba, Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1955-1970, Toruń 2021, str. 267.
  6. ↑ Inauguracja szkolenia aktywu laickiego. „Nowiny”, s. 2, Nr 294 z 11 grudnia 1967. 

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie