Tp1

Tp1

Tp1-18 jako pomnik w Tarnowskich Górach (ul. Pokoju 14)
Producent	11 firm niemieckich
Lata budowy	1893-1917
Układ osi	D (D 2n)
Wymiary
Masa pustego parowozu	46,62 t
Masa służbowa	52,6 t[1]
Długość	16 613 mm[1]
Rozstaw osi skrajnych	4500 mm[1]
Średnica kół napędnych	1250 mm[1]
Napęd
Trakcja	parowa
Typ tendra	pr. 3 T 12 (pol. 12C1) lub 3 T 16,5
Ciśnienie w kotle	12 at[1]
Powierzchnia ogrzewalna kotła	151,25 m²[1]
Powierzchnia rusztu	2,22 m²[1]
Średnica cylindra	520 mm[1]
Skok tłoka	630 mm[1]
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	485 kW (660 KM[1])
Prędkość konstrukcyjna	45 km/h
Portal Transport szynowy

Tp1 – polskie oznaczenie na PKP parowozu towarowego pruskiej serii G7¹ o układzie osi D, na parę nasyconą.

Historia

Pierwsze lokomotywy wyprodukowała w 1893 roku fabryka Vulkan ze Szczecina^[1]. Produkowały je następnie także fabryki: Schwartzkopff, Schichau, Henschel, Linke-Hofmann, Orenstein & Koppel, Graffenstaden, Hannover, Düsseldorf i Borsig^[2]. Główna produkcja trwała do 1909 roku, po czym wznowiono ją jeszcze podczas I wojny światowej w latach 1916-1917, budując dalsze 200 sztuk^[3][4]. Dla kolei pruskich KPEV wyprodukowano 1205 maszyn tej serii, dla innych odbiorców 48 (3 dla kolei Lubeka - Büchen, 7 dla przemysłu, 3 dla Chin i 35 dla austriackich kolei wojskowych jako seria 274)^[1].

Po 1918 roku PKP przejęły 142 maszyny pruskiej serii G7¹. Po 1945 roku polskie koleje posiadały jeszcze 99 maszyn^[3]. Wszystkie maszyny przeszły na inwentarz DOKP Kraków. Ostatnią wycofano ze służby w 1966 r.^[3] Tp1-18 stoi jako pomnik przy Technikum Kolejowym w Tarnowskich Górach^[5].

Na niemieckich kolejach po I wojnie światowej (DRG) były oznaczone jako seria 55^0-6. Na DRG służyło w okresie międzywojennym 660 lokomotyw (numery: 55 001 - 55 660), ponadto 13 służyło na kolei Zagłębia Saary (55 661 - 55 673), a 3 na kolei Lubeka - Büchen (LBE) (55 681 - 55 683). Po wojnie służyły w RFN na kolejach DB do 1957 roku, a w NRD do 1966 roku^[1].

Na kolejach czechosłowackich parowozy G7.1 były oznaczone początkowo jako seria 173.9, a w latach 20. zaliczone do serii 413.0 (wraz z G7.2), z numerami od 413.064 do 413.095^[2].

Opis

Parowóz towarowy o układzie osi D, z dwucylindrowym silnikiem bliźniaczym, na parę nasyconą. Oś kotła była na wysokości 2200 mm^[2].

Według niektórych źródeł, charakterystyki poszczególnych lokomotyw różniły się, w zależności od producenta i zastosowanego kotła^[2]. Liczba płomieniówek wahała się między 206 - 224, całkowita powierzchnia ogrzewalna: 138,5 do 158 m², powierzchnia rusztu: 2,22 do 2,31 m²^[2][1].

Silnikowa była trzecia oś wiązana, która miała stoczone obrzeża o 5 mm, natomiast osie druga i czwarta miały możliwość przesuwu na boki o 10 mm w celu lepszego pokonywania łuków^[2].

Parowóz mógł ciągnąć po równinie pociąg o masie 1400 ton z prędkością 40 km/h, a na pochyłości 5‰ pociąg o masie 600 t z prędkością 30 km/h^[2].

Stosowano trzyosiowe tendry pruskiej serii 3 T 12 (polskie oznaczenie 12C1, pojemność 12 m³ wody i 7 t węgla), a później 3 T 16,5 (pojemność 16,5 m³ wody)^[1].

Wersją lokomotywy G7.1 z silnikiem sprzężonym była seria G7.2. Podobna konstrukcyjnie do pruskiej serii G7.1 była palatynacka G4.1 (27 sztuk), natomiast całkowicie odmienna i nowsza była oldenburska G7.1 (22 sztuki)^[6].

Dane techniczne

• tender serii 12 C1
• pojemność skrzyni na węgiel – 7,0 t

Przypisy

Bibliografia

• Paweł Terczyński: Atlas parowozów. Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 2003, ISBN 83-901902-8-1.
• ManfredM. Weisbrod ManfredM., Dampflok-Report: Lokomotiv-Archiv. Band No 4. Baureihen 53 - 59, Tender. - Teil 2, Horst JH.J. Obermayer, Fürstenfeldbruck: Merker Verlag, 1997, ISBN 3-89610-008-4, OCLC 645833685  (niem.).