Trąbik zwyczajny
| Buccinum undatum[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 © Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0 Trąbik zwyczajny – żywy osobnik. | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| (bez rangi) | Caenogastropoda | ||
| (bez rangi) | Hypsogastropoda | ||
| (bez rangi) | Neogastropoda | ||
| Nadrodzina | Buccinoidea | ||
| Rodzina | Buccininae | ||
| Podrodzina | Buccinidae | ||
| Plemię | Buccinini | ||
| Rodzaj | Buccinum | ||
| Gatunek | trąbik zwyczajny | ||
| Synonimy | |||
| |||
Trąbik zwyczajny (Buccinum undatum) – gatunek dużego, morskiego ślimaka z rodziny Buccinidae, występujący w Atlantyku Północnym. Gatunek pospolity, ma znaczenie gospodarcze – jest poławiany w celach konsumpcyjnych.
Systematyka
Gatunek opisany przez Linneusza w 1758 roku[2]. Przypisywany do rodziny Buccinidae. W polskim piśmiennictwie znany pod nazwą: trąbik zwyczajny[3].
Cechy morfologiczne
Muszla jest prawoskrętna (rzadko lewoskrętna), stosunkowo duża, grubościenna, jajowato-stożkowata. Skrętka wysoka, ostatni skręt jest rozdęty. Szew wgłębiony, wyraźnie zaznaczony. Kształt i ukształtowanie powierzchni muszli wykazuje polimorfizm: występują regularnie rozmieszczone, spiralne żebra, które krzyżują się z poprzecznymi liniami przyrostów muszli. Periostrakum ma barwę zielonkawą. Wrzeciono jest gładkie, o porcelanowej barwie i połysku. Rynna syfonalna jest krótka. Dolna połowa wargi jest cieńsza od górnej. Muszla ma pod periostrakum jest kremowa, szarawa. Przy szwie lub na środku ostatniego skrętu czasami występuje brązowawy pas. Zdarzają się słabo widoczne, ukośne fałdy[3]. Muszla z 7-8 skrętami, z których ostatni stanowi ok. 70% wysokości całej muszli[4]. Ślimaki zaopatrzone w wieczko.
Wysokość muszli: do 75[3]-100 mm[5].
Występowanie
Gatunek borealny, występuje pospolicie w Morzu Północnym, po obydwu stronach Atlantyku Północnego, w Morzu Waddena, także w Bałtyku, jego zasięg sięga od 76°N do 36.8°N i od 83°W do 0°W[5]. W Ameryce Północnej sięga od Labradoru do New Jerseyna południu, w Europie – od Norwegii do Półwyspu Iberyjskiego, także w wodach wokół Wysp Brytyjskich, jak również Islandii, Grenlandii i wysp Arktyki[5][3].
Biologia i ekologia
Zajmowane siedliska
Osobniki tego gatunku zamieszkują dolną część strefy pływów i głębsze siedliska litoralne do 1200 m, ponadto także estuaria[5][4]. Preferują siedliska piaszczyste w strefie przybrzeżnej i głębszej[3], muliste, także kamieniste[4]. Nie tolerują temperatury wyższej niż 29 °C, spadków zasolenia, są wrażliwe na wysychanie[6]
Odżywianie
Wszystkożercy, drapieżniki, padlinożercy[5]. Polują na mięczaki, żerują na padlinie i pozostałościach po ofiarach innych drapieżników[7].
Rozmnażanie
Samica składa jaja otoczone stożkowatymi kapsułkami, formując z nich kopulaste grupy przyczepione do podłoża.
Interakcje międzygatunkowe
Na trąbikach zwyczajnych żerują różne gatunki ryb (np. wątłusz Gadus morhua, koleń (Squalus acanthias), skorupiaki[8]
Trąbiki te są gospodarzami larw Stephanostomum baccatum Nicoll, 1907[9], są także zasiedlane przez ektopasożytnicze Anthessius leptostylis (Sars G.O., 1916) i Anthessius teissieri Bocquet & Stock, 1958[5].
Wykorzystanie
Osobniki tego gatunku są od czasów prehistorycznych poławiane w celach konsumpcyjnych[3] – w języku francuskim określane są jako bulot. Poławiane są za pomocą klatek, w których umieszczane jest jako przynęta mięso ryb lub krabów[8]. Bardzo podobny gatunek to Neptunea antiqua, która jest niejadalna, a może być trująca[4].
Zagrożenia i ochrona
Eksploatacja populacji trąbika zwyczajnego przez człowieka przyczyniła się do zmniejszenia, ich liczebności, a miejscami całkowitego ich zaniku. Zanieczyszczenie środowiska przez związki organiczne z udziałem cyny (TBT – ang. tributyltin), stosowane jako dodatek do farb, mający zapobiegać osiedlaniu organizmów morskich na poszyciu statków, powoduje zaburzenia rozwojowe u samic trąbika zwyczajnego – powstawanie męskich narządów płciowych (imposex)[10][6].
Przypisy
- ↑ Buccinum undatum, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Linnaeus C. 1758. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Editio decima, reformata - Vermes. Testacea: str.740. Holmiae. (Salvius).
- ↑ a b c d e f Peter S. Dance: Muszle. Warszawa: Wiedza i Życie S.A., 1998, s. 128. ISBN 83-7184-921-4.
- ↑ a b c d Common whelk - Buccinum undatum. MarLIN: The Marine Life Information Network for Britain & Ireland. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 sierpnia 2007)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Fraussen, K.; Gofas, S. 2015. Buccinum undatum Linnaeus, 1758. World Register of Marine Species: MolluscaBase (2015), dostęp:2015-11-28
- ↑ a b Hallers-Tjabbes C.C., Everarts J.M. Mensink B.P., & Boon J.P. (1996) The decline of the North Sea Whelk (Buccinum undatum L.) between 1970 and 1990: A natural or human-induced event? Marine Ecology 17: 333-43.
- ↑ Himmelman J.H. & Hamel J.-R. 1993. Diet, behaviour and reproduction of the whelk Buccinum undatum in the northern Gulf of St. Lawrence, eastern Canada. Marine Biology 116: 423-430.
- ↑ a b Fahy E. 2001. Conflict between two inshore fisheries: for whelk (Buccinum undatum) and brown crab (Cancer pagurus), in the southwest Irish Sea. 465: 73-83. Hydrobiologia.
- ↑ Sommerville C. 1978. The histopathology of Stephanochasmus baccatus Nicoll, 1907 in the digestive gland of Buccinum undatum (L.). Journal of Fish Diseases 1(3): 219-232; doi|10.1111/j.1365-2761.1978.tb00024.x
- ↑ Mensink B.P., Everaarts J.M., Kralt H., ten Hallers-Tjabbes C.C. & Boon J.P. 1996. Tributyltin exposure in early life stages induces the development of male sexual characteristics in the common whelk, Buccinum undatum. Marine Environmental Research 42: 151-154.
Linki zewnętrzne
- Welter Schultes, F.: Species summary for Buccinum undatum. AnimalBase, 2013. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
(c) Sarah Smith, CC BY-SA 2.0
Egg cases - Common Whelk Empty egg cases of the Common Whelk (buccinum undatum) are frequently found on the Chesil bank from this time of year on through the summer months. The Common Whelk is the largest of the Uk's seasnails, indigenous all around our coast. The eggs are laid on rocks in the winter months. The baby whelks hatch and start eating the egg cases of their neighbours which have not yet hatched. The empty adult shell is much sought after by the hermit crab in which to make its home.
© Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0
Common whelk from the Belgian continental shelf.
Studio image.
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Theresa Knott (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Cooked Whelks on a plate sprinkled with pepper. Eaten in London.
Autor: 4028mdk09, Licencja: CC BY-SA 3.0
Einsiedlerkrebs (Pagurus bernhardus) in den Resten des Gehäuses einer Wellhornschnecke (Buccinum undatum), fotografiert auf der ostfriesischen Nordseeinsel Juist (Niedersachsen, Deutschland)
Autor: H. Zell, Licencja: CC BY-SA 3.0
Common Whelk; Length 9.0 cm; Originating from Trouville-sur-Mer, Dept. Calvados, Basse-Normandie, France; Shell of own collection, therefore not geocoded.
Dorsal, lateral (right side), ventral, back, and front view.