Trąbowce

Trąbowce
Proboscidea
Illiger, 1811
Słoniątko z warszawskiego ZOO
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Paenungulata
Rząd	trąbowce

Trąbowce (Proboscidea) – rząd dużych ssaków łożyskowych, do którego zaliczane są żyjące współcześnie słonie.

Występowanie

Zamieszkują Afrykę i Azję.

Opis

Współcześnie trąbowce są największymi zwierzętami lądowymi. Wyróżniają się obecnością trąby. Jest ona skomplikowanym narządem powstałym przez zrośnięcie się górnej wargi i nosa. Trąbę tworzy kilkanaście tysięcy włókien mięśniowych, co nadaje jej elastyczność. Koniec trąby jest zakończony jednym lub dwoma (zależnie od gatunku) palczastymi wyrostkami i jest bardzo wrażliwy na dotyk. Narząd ten służy do zbierania i przenoszenia do pyska pokarmu i wody, jako broń i do komunikacji dotykowej z innymi osobnikami.

Pochodzenie i pokrewieństwo

Trąbowce pojawiły się w zapisie kopalnym we wczesnym eocenie, ale przypuszczalnie wyewoluowały wcześniej. Niekiedy do trąbowców zalicza się niewielką rodziną prymitywnych antrakobunidów (Anthracobunidae), z której najprawdopodobniej wywodzą się właściwe trąbowce.

Badania genetyczne dowiodły, że trąbowce są spokrewnione blisko z brzegowcami (Sirenia) i góralkowcami (Hyracoidea). Nieoczekiwanie odkryto powiązania molekularne z innymi grupami rdzennie afrykańskich ssaków, takimi jak ryjkonosowe (Macroscelidea) i rurkoozębne, czyli mrówniki (Tubulidentata). Łącznie z kilkoma innymi wymarłymi już rzędami ssaków łączy się je w oddzielny klad Afrotheria.

Systematyka

Wyróżnia się kilka rodzin trąbowców, z których do czasów współczesnych dotrwały tylko słoniowate.

• Pierwotne trąbowce
  • rodzina: Antrakobunidy (Anthracobunidae)
  • rodzina: Moeritheriidae, Andrews, 1906
  • rodzina: Baryteria (Barytherioidea), Andrews, 1906
  • rodzina: Deinoteria (Deinotheriidae), Bonaparte, 1845

• Elephantiformes – słoniokształtne
  • rodzina: mastodonty (Mammutidae), Hay, 1922 non Cabrera, 1929
  • rodzina: Amebelodontidae, Barbour, 1927
  • rodzina: gomfotery (Gomphotheriidae), Hay, 1922
  • rodzina: słoniowate (Elephantidae), Gary, 1821

Linki zewnętrzne

• Schemat rozwoju trąbowców + rekonstrukcje wyglądu gatunków wymarłych