Trętwian czterorożny

Trętwian czterorożny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządgoździkopodobne
Rządgoździkowce
Rodzinapryszczyrnicowate
Rodzajtrętwian
Gatunektrętwian czterorożny
Nazwa systematyczna
Tetragonia tetragonioides (Pallas) Kuntze
Synonimy
  • T. expansa Murr.

Trętwian czterorożny, szpinak nowozelandzki (Tetragonia tetragonioides) – gatunek rośliny zielnej należącej do rodziny pryszczyrnicowatych (podrodziny Aizooideae), w niektórych systemach wyodrębniany w osobną rodzinę trętwianowatych (Tetragoniaceae) (np. w systemie Reveala z lat 1994–1999). Rośnie dziko w Nowej Zelandii, na Tasmanii oraz w południowej i zachodniej Australii.

Morfologia

Łodyga
Rozgałęziona, płożąca, do 1 m.
Liście
Duże, ciemnozielone, kształtem przypominają liście szpinaku.

Zastosowanie

  • Roślina uprawna: uprawiany jako warzywo.
    • Historia uprawy: do Europy przywiózł go z Nowej Zelandii w 1771 roku Anglik, Joseph Bans, powracając z podróży dookoła świata z kapitanem Cookiem. We Francji był już bardzo znany w 1820 roku. Atrakcyjność jego wynika z tego, że jest bardzo podobny w smaku do szpinaku i jest dostępny wtedy, kiedy prawdziwego szpinaku brak, to jest w pełni lata.
    • Warunki uprawy: szpinak nowozelandzki jest niewrażliwy na upały, których szpinak warzywny (Spinacia oleracea) nie lubi.
  • Sztuka kulinarna: wartością odżywczą szpinak nowozelandzki nie ustępuje zwykłemu szpinakowi. Zawiera duże ilości witaminy C i prowitaminy A oraz sole mineralne, zwłaszcza żelazo. Zawiera również kwas szczawiowy, tak jak szpinak. Potrawy ze szpinaku nowozelandzkiego przyrządza się w ten sam sposób, co potrawy ze zwykłego szpinaku. Nadaje się on również do mrożenia. Listki jego powinny być chłodne, jędrne, przy zgniataniu w garści – lekko trzeszczące. Jeśli są ciepłe, oznacza to, że szpinak zaczyna się psuć.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-30] (ang.).

Bibliografia

  • Podbielkowski Z., Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa 1992.
  • Gapiński M. (red.), Warzywa mało znane i zapomniane, PWRiL, Poznań 1993.
  • Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993.
  • Anna Czerni, Warzywa rzadko spotykane, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1986.

Media użyte na tej stronie

Tetragonia tetragonioides0.jpg
Autor: Kurt Stüber [1], Licencja: CC-BY-SA-3.0

Species: Tetragonia tetragonioides
Family: Aizoaceae

Image No. 1