Tracheotomia

Schemat tracheotomii – stosunki anatomiczne:
1 - Struny głosowe
2 - Chrząstka tarczowata
3 - Chrząstka pierścieniowata
4 - Chrząstki tchawicy
5 - Balon służący do fiksacji rurki

Tracheotomia – otolaryngologiczny zabieg otwarcia przedniej ściany tchawicy i wprowadzenie rurki do światła dróg oddechowych i tą drogą prowadzenie wentylacji płuc[1]. W wyniku tracheotomii zapewnia się dopływ powietrza do płuc, z pominięciem nosa, gardła i krtani.

Historia

Jest to jedna z najstarszych procedur chirurgicznych. Pierwsze wzmianki o zabiegach mających znamiona tracheotomii mogły być już wykonywane ponad 3600 lat p.n.e.[2] Jej wynalezienie przypisywane[3] jest starożytnemu lekarzowi Asklepiadesowi, żyjącemu na przełomie II i I wieku p.n.e.[2] Jednak w późniejszych latach aż do czasów Odrodzenia tracheotomia była uznawana za zabieg bardzo niebezpieczny i hańbiący[4]. W 1543 Andreas Vesalius przeprowadził udane doświadczenie sztucznej wentylacji u nieoddychającego psa dokonując nacięcia tchawicy i umieszczając w otworze trzcinową rurkę[4]. Z tych doświadczeń skorzystał w 1546 Antonio Musa Brassavola dokonując tracheotomii podczas leczenia ropnia migdałków podniebiennych[5]. Dzięki tym zabiegom narodziła się a następnie rozwinęła koncepcja szybkiego udrażniania dróg oddechowych[5]. Autorem nazwy tracheotomia jest Thomas Fienus, jednak stało się ono popularne dopiero 100 lat później[6]. Do końca XVIII wieku wykonywanie zabiegu udrażniania dróg oddechowych było uznawane za trudne i wielu lekarzy wolało wybierać mniej inwazyjne metody[6]. Początek XIX wieku to rozwój i poprawa bezpieczeństwa tracheotomii[7], którego główną przyczyną była epidemia błonicy[6] jak również postępy w dziedzinie znieczulenia ogólnego[7].

Podział

  • tracheotomia nagła (pilna)
  • tracheotomia nienagła (planowa)
  • tracheotomia górna – otwarcie tchawicy powyżej węziny tarczycy
  • tracheotomia środkowa – otwarcie tchawicy po uprzednim przecięciu i podwiązaniu węziny tarczycy - najczęstszy i najbezpieczniejszy typ tracheotomii
  • tracheotomia dolna – otwarcie tchawicy poniżej węziny tarczycy

Wskazania do wykonania tracheotomii

  • ciężkie urazy twarzoczaszki
  • oparzenia dróg oddechowych
  • przeszkoda w drogach oddechowych np. guz
  • jako wstęp do wykonania laryngektomii częściowej lub całkowitej
  • obustronne porażenie fałdów głosowych
  • konieczność przewlekłej sztucznej wentylacji (respirator)
  • nadmiar zalegającej wydzieliny oskrzelowej
  • przedłużona intubacja

Często jest to zabieg ratujący życie, wykonywany w warunkach szpitalnych.

Przebieg zabiegu tracheotomii

Zabieg tracheotomii polega na pionowym lub rzadziej poziomym nacięciu skóry poniżej chrząstki pierścieniowatej krtani. Następnie po wypreparowaniu i przecięciu mięśni powierzchownych szyi i mięśni podgnykowych dochodzi się do gruczołu tarczowego, który zsuwa się lub (częściej) przecina w obrębie węziny, odsłaniając chrząstki tchawicy. Przy pomocy skalpela wycina się w chrząstce tchawicy (zazwyczaj druga lub trzecia chrząstka poniżej chrząstki pierścieniowatej krtani) okienko, przez które wprowadza się rurkę tracheotomijną. Oprócz wycinania okienka w tchawicy można także naciąć tchawicę pomiędzy jej chrząstkami (II a III lub III a IV). Przeciętą tarczycę podkłuwa się zabezpieczając przed krwawieniem i wprowadza się rurkę tracheotomijną.

Powikłania

  1. Natychmiastowe – odma opłucnowa lub odma śródpiersia, przetoka tchawiczo-przełykowa, uszkodzenie większych naczyń lub nerwu krtaniowego wstecznego, krwawienie.
  2. Wczesne – zatkanie wydzielinami i śluzem, wysunięcie rurki, zatrzymanie oddychania, poobstrukcyjny obrzęk płuc (gdy tracheotomia jest wykonana u pacjenta z długotrwałą obstrukcją w górnych drogach oddechowych i jest on zależny od hipoksyjnego napędu oddechowego).
  3. Późne – krwawienie z przetoki (może być obfite), zwężenie tchawicy (z powodu niedokrwienia wywołanego przez rurkę tracheotomijną), przetoka tchawiczo-przełykowa, przetoka tchawiczo-skórna, defekt kosmetyczny po dekaniulacji.

Przypisy

  1. ↑ Małgorzata Pasek, Grażyna Dębska: Interdyscyplinarna opieka nad pacjentem z chorobą nowotworową cz. II. Krakowskie Towarzystwo Eduk, 2011, s. 56. ISBN 978-83-7571-196-7.
  2. ↑ a b Maciejewski 2019 ↓, s. 9.
  3. ↑ Praca zbiorowa: Oxford - Wielka Historia Świata. Cywilizacje Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Olmekowie - Inkowie. T. 14. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 245. ISBN 83-7425-369-X.
  4. ↑ a b Maciejewski 2019 ↓, s. 10.
  5. ↑ a b Maciejewski 2019 ↓, s. 11.
  6. ↑ a b c Maciejewski 2019 ↓, s. 12.
  7. ↑ a b Maciejewski 2019 ↓, s. 13.

Zobacz też

Bibliografia

  • Dariusz Maciejewski, Tracheotomia przezskórna, Lublin: Makmed, 2019, ISBN 978-83-951327-1-1.

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Traqueostomia.png
Autor: Jeremykemp, Licencja: Copyrighted free use
Выполненная трахеотомия:
  1. голосовые связки
  2. щитовидный хрящä
  3. перстнещитовидный хряшщ
  4. хрящи трахеи
  5. балонная манжета