Traktat brytyjsko-radziecki (1942)

Traktat brytyjsko-radziecki
Ilustracja
Data

26 maja 1942

Miejsce

Londyn

Wynik

sojusz brytyjsko-radziecki

Przyczyna

atak Niemiec na ZSRR

Strony traktatu
 Wielka Brytania ZSRR
Przywódcy
Anthony EdenWiaczesław Mołotow
(c) Department of Foreign Affairs and Trade website – www.dfat.gov.au, CC BY 3.0 au
Premier Winston Churchill z Wiaczesławem Mołotowem i innymi przedstawicielami radzieckiej delegacji na 10 Downing Street

Traktat brytyjsko-radziecki (Dwudziestoletnia Dwustronna Umowa o Pomocy Pomiędzy Zjednoczonym Królestwem i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich) – militarny i polityczny traktat sojuszniczy zawarty pomiędzy Wielką Brytanią i ZSRR w czasie II wojny światowej, 26 maja 1942 roku w Londynie, przez brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Anthony’ego Edena i jego sowieckiego odpowiednika, Wiaczesława Mołotowa. Wedle wstępu zamiarem stron była ścisła współpraca na zasadach Karty Atlantyckiej.

Układ obowiązywał strony do wzajemnej pomocy w prowadzeniu wojny (art. 1) zakazując samodzielnych rokowań z rządem III Rzeszy bądź innym rządem niemieckim, jaki mógłby powstać przed podpisaniem bezwarunkowej kapitulacji Niemiec (art. 2). Obie strony ogłaszały zamiar zjednoczenia z innymi podobnie myślącymi państwami w celu zachowania pokoju i przeciwdziałania agresji w okresie powojennym (art. 3) oraz pomoc zbrojną w razie konieczności (art. 4)[1]. Art. 5 zobowiązywał strony do współdziałania w ramach Narodów Zjednoczonych przy zachowaniu nie dążenia do zysków terytorialnych i nieingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw. Art. 6 zobowiązywał strony do wzajemnej pomocy gospodarczej po wojnie. Art. 7 zabraniał przystępowania do sojuszu skierowanego przeciw drugiej stronie. Art. 8 do nabrania siły wymagał wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, co nastąpiło 4 lipca 1942 r. Oznaczało to zastąpienie dotychczasowego układu z 12 lipca 1941 r.[2]

Strona brytyjska odmówiła uznania zachodnich granic ZSRR z 1941 r. na co początkowo nalegała strona druga.

Art. 1 i 2 obowiązywały do czasu przywrócenia pokoju między stronami układu a Niemcami i ich sojusznikami w Europie. Pozostałe obowiązywać miały przez 20 lat, z możliwością wypowiedzenia z rocznym wyprzedzeniem.

Układ spisano językach autentycznych angielskim i rosyjskim. Zarejestrowany został w Sekretariacie Ligi Narodów 21 października 1942 r.[3]

7 maja 1955 roku ZSRR wypowiedział układ w odpowiedzi na Układy paryskie oznaczające wejście RFN do NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej, uznając to za naruszenie zakazu z art. 7[4].

Przypisy

  1. ↑ Rozwiązania takie stosowano także w innych ówczesnych układach, co uwzględniła Karta ONZ w art. 53 i art. 107.
  2. ↑ LNTSer 54; 204 LNTS 277
  3. ↑ LNTSer 7; 204 LNTS 353
  4. ↑ Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Англо-Советского Договора от 26 мая 1942 г. Równocześnie z tym samym uzasadnieniem ZSRR wypowiedział mający zbliżoną treść układ z Francją z 10 grudnia 1944 r. (Указ от 7 мая 1955 г. об аннулировании Франко-Советского Договора от 10 декабря 1944 г.). Wielka Brytania i Francja zawierając Traktat z Dunkierki zaznaczyły we wstępie, że uwzględniają Traktaty sojuszu i wzajemnej pomocy, które odpowiednio zawarły ze ZSRR.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Comrades in Arms.jpg
Autor: Rathfelder, Licencja: CC BY-SA 4.0
Comrades in Arms
(26) 1942 HV Evatt, PM Churchill, M.Molotov - visit to Britain for signing of 20 Year Mutual Aid Pact.jpg
(c) Department of Foreign Affairs and Trade website – www.dfat.gov.au, CC BY 3.0 au
Soviet Minister for Foreign Affairs, Vyacheslav Molotov, Soviet Ambassador to Britain Mr. M. Maisky, British Prime Minister Churchill, Australian Minister for External Affairs, Dr. H.V. Evatt, British Foreign Secretary, Sir Anthony Eden, and British Permanent Under-Secretary for Foreign Affairs, Sir Alexander Cadogan, in the garden of 10 Downing Street during Mr Molotov’s 1942 visit to Britain for the signing of the 20 Year Mutual Aid Pact.