Traktat w Küczük Kajnardży
 Zmiany terytorialne w konsekwencji traktatu w Küczük Kajnardży. Nabytki terytorialne Imperium Rosyjskiego Chanat Krymski (formalnie niepodległy) | |||
| Data | 21 lipca 1774 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | Kajnardża, Imperium Osmańskie | ||
| Wynik | cesje terytorialne Imperium Osmańskiego | ||
| Przyczyna | |||
| Strony traktatu | |||
| |||
Traktat w Küczük Kajnardży (tur. Küçük Kaynarca) – traktat pokojowy pomiędzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osmańskim kończący V wojnę rosyjsko-turecką 1768-1774, podpisany 21 lipca 1774 w Kajnardży (dziś Bułgaria).
Postanowienia
- Imperium Osmańskie oddawało Imperium Rosyjskiemu część Jedysanu, położoną pomiędzy Dnieprem i Bohem[1]. Rosja zyskała tym samym drugi (po Azowie) dostęp do Morza Czarnego poprzez port w Chersoniu.
- Imperium Rosyjskie uzyskało także północnokaukaską Kabardę[1].
- Strzegące przepływu przez Cieśninę Kerczeńską i dostępu do Morza Azowskiego port Kercz i twierdza Jenikale przeszły we władanie rosyjskie[1].
- Turcja zrzekła się zwierzchności nad Chanatem Krymskim, który formalnie stał się niepodległy[1]. Sułtan zachowywał jedynie formalną zwierzchność na nim jako kalif[2] – to jest religijny przywódca muzułmanów – co stanowiło pierwsze, dyplomatyczne uznanie tego tytułu. Wkrótce jednak chanat stał się protektoratem rosyjskim i ostatecznie został anektowany przez Katarzynę II w 1783[1].
- Statki rosyjskie uzyskały prawo swobodnego przepływu przez Cieśniny tureckie[1].
- Rosja uzyskała status protektora prawosławnych w księstwach naddunajskich, które powróciły do statusu wasalnego wobec Porty[1].
- Kupcy chrześcijańscy z Imperium Osmańskiego uzyskali prawo pływania pod banderą rosyjską[1].
- Rosjanie uzyskali zgodę na budowę cerkwi w Istambule[a][1].
- Traktat oddawał Austrii okupowaną przez nią od I rozbioru Rzeczypospolitej Bukowinę.
- Znosił także postanowienia traktatu w Niszu z 1739: zakaz żeglugi rosyjskiej po Morzu Azowskim i wznoszenia fortyfikacji w rejonie Azowa.
Uwagi
- ↑ Cerkiew ta ostatecznie nigdy nie powstała.
Przypisy
Bibliografia
- Emanuel Rostworowski, Historia powszechna wiek XVIII, Warszawa 1977, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, s. 690–691
- Orlando Figes: Wojna Krymska 1853–1856. Ostatnia Krucjata. Oświęcim: Napoleon V, 2018. ISBN 978-83-7889-823-8.
Media użyte na tej stronie
Treaty of Küçük Kaynarca.svg
Autor:
Autor:
- Byzantine Empire Themes 1025-en.svg: User:Cplakidas
- derivative work: Jarry1250 (talk)
- Russian Empire
- Ottoman Empire
- Annexations to the Russian Empire
- Crimean Khanate at independence
Fictitious Ottoman flag 3.svg
Flag of the Ottoman Empire (c. 1750s).[1]
Flag of the Ottoman Empire (c. 1750s).[1]
A variety of Ottoman naval flags with crescents are recorded in Western sources during the 18th century.
Flaggen aller seefahrenden Nationen shows several Turkish naval flags with three crescents (heraldic decrescents, horns pointing away from the hoist as in the later Ottoman flag)