Traktat z San Francisco

Premier Japonii Shigeru Yoshida podpisujący traktat

Traktat z San Francisco – traktat pokojowy podpisany 8 września 1951 r. w San Francisco pomiędzy Japonią i częścią krajów, przeciwko którym kraj ten walczył w II wojnie światowej.

Konferencja w San Francisco obradowała w dniach 4–8 września 1951 r.[1] i wyraziła zgodę na zawarcie formalnego pokoju między Japonią i jej przeciwnikami z II wojny światowej[2]. Podpisanie traktatu między Japonią i 48 państwami miało miejsce 8 września 1951 r. w War Memorial Opera House w San Francisco. Po jego wejściu w życie 28 kwietnia 1952 r. nastąpił formalny koniec II wojny światowej[3], okupacja Japonii została formalnie zakończona i odzyskała ona suwerenność[2]. Zgodnie z postanowieniami traktatu z San Francisco, Japonia uznała ustalenia poczdamskie[4], tj. niepodległość Korei, zrzekła się praw do Tajwanu, Peskadorów, Kuryli, południowego Sachalinu oraz pacyficznych wysp, które kontrolowała przed wojną w ramach mandatu Ligi Narodów. Traktat zezwolił Japonii na posiadanie sił samoobrony, a Stany Zjednoczone zobowiązały się do pozostawienia swoich sił w tym kraju do czasu uzyskania przez Japonię pełnej zdolności do obrony własnego terytorium[2]. W ramach negocjowania traktatu Stany Zjednoczone podpisały umowy wojskowe również z Australią, Nową Zelandią i Filipinami[5].

Związek Sowiecki odmówił podpisania traktatu, jednak w 1956 r. dwustronne stosunki dyplomatyczne przywrócono[2], choć obie strony nie doszły do porozumienia w sprawie kwestii znaczenia terminu Kuryle, który według Japonii i Stanów Zjednoczonych nie obejmuje wysp Habomai[4]. Obie strony zgodnie nie uznały nawiązania stosunków dyplomatycznych za równoważne z zawarciem traktatu pokojowego. W konferencji i podpisaniu traktatu nie wzięły ponadto: Birma, Indie, Jugosławia (zaproszone, nie przysłały przedstawicieli), Czechosłowacja, Polska (przysłały przedstawicieli, odmówiły podpisu pod naciskiem ZSRR), Korea, Chiny (nie osiągnięto porozumienia co do tego, które rządy tych państw zaprosić) i Włochy (niezaproszone). W 1952 r. odrębne, dwustronne traktaty pokojowe z Japonią podpisały Republika Chińska (traktat z Tajpej) i Indie[3].

Sygnatariuszami traktatu były: Japonia oraz Arabia Saudyjska, Argentyna, Australia, Belgia, Boliwia, Brazylia, Cejlon (obecnie Sri Lanka), Chile, Republika Dominikańska, Ekwador, Egipt, Etiopia, Filipiny, Francja, Grecja, Gwatemala, Haiti, Holandia, Honduras, Indonezja, Iran, Irak, Kambodża, Kanada, Kolumbia, Kostaryka, Kuba, Laos, Liban, Liberia, Luksemburg, Meksyk, Nikaragua, Norwegia, Nowa Zelandia, Pakistan, Panama, Paragwaj, Peru, Południowa Afryka, Salwador, Syria, Turcja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Urugwaj, Wenezuela i Wietnam[6].

Przypisy

  1. ↑ Robert Jakimowicz, Problem uczestnictwa Chin w konferencji pokojowej w San Francisco w 1951 r. i jego implikacje (japoński dylemat w sprawie zawarcia traktatu pokojowego z Chinami), „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” (655), Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2004, s. 51-64 (pol.).
  2. ↑ a b c d San Francisco Conference, Oxford Reference, DOI: 10.1093/oi/authority.20110803100440594 [dostęp 2022-06-08] (ang.).
  3. ↑ a b San Francisco Peace Conference, WW2DB [dostęp 2022-06-08].
  4. ↑ a b IV. SAN FRANCISCO PEACE TREATY, Ministry of Foreign Affairs of Japan [dostęp 2022-06-08] (ang.).
  5. ↑ John Price, COLD WAR RELIC: THE 1951 SAN FRANCISCO PEACE TREATY AND THE POLITICS OF MEMORY, „Asian Perspective”, 25 (3), 2001, s. 31–60, ISSN 0258-9184, JSTOR: 42704324 [dostęp 2022-06-08].
  6. ↑ Treaty of Peace with Japan (including transcript with signatories: Source attributed: United Nations Treaty Series 1952 (nr rejestru: 1832), tom 136., s. 45–164.)", Web.archive.org, 1952 [dostęp 2022-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2001-02-21] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Yoshida signs San Francisco Peace Treaty.jpg
Japanese Prime Minister Shigeru Yoshida (1878–1967, in office 1946–47 and 48–54) and members of the Japanese envoy sign the Treaty of San Francisco.