Traktaty nierównoprawne
Traktaty nierównoprawne (chin. trad. 不平等條約, chin. upr. 不平等条约, pinyin Bùpíngděng Tiáoyuē; jap. fu-byōdō-jōyaku, kanji 不平等条約) – określenie traktatów zawieranych między Chinami a światowymi imperiami w XIX i na początku XX wieku. Pierwszym takim traktatem był traktat nankiński z 1842 roku, zawarty w następstwie klęski Chin w I wojnie opiumowej.
Traktaty nierównoprawne były narzucane Chinom przez światowe mocarstwa celem realizacji własnych interesów i naruszały zasadę suwerenności Chin. Poprzez traktaty państwa te uzyskiwały na terytorium Chin eksterytorialne, znajdujące się poza chińską jurysdykcją, koncesje i przywileje handlowe, a także zobowiązywały rząd chiński do wypłacania olbrzymich kontrybucji.
Podobne traktaty były również zawierane przez mocarstwa z Japonią i Koreą.
Lista ważniejszych traktatów nierównoprawnych
| Traktat | Rok | Mocarstwo |
|---|---|---|
| Traktat nankiński | 1842 | Wielka Brytania |
| Traktat humeński | 1843 | Wielka Brytania |
| Traktat z Wangxia | 1844 | Stany Zjednoczone |
| Traktat z Huangpu | 1844 | Francja |
| Traktat aiguński | 1858 | Rosja |
| Traktat tienciński | 1858 | Francja, Wielka Brytania, Rosja, Stany Zjednoczone |
| Konwencja pekińska | 1860 | Wielka Brytania, Francja, Rosja |
| Traktat chińsko-portugalski | 1887 | Portugalia |
| Traktat z Shimonoseki | 1895 | Japonia |
| Druga konwencja pekińska | 1898 | Wielka Brytania |
| Protokół bokserski | 1901 | Wielka Brytania, USA, Japonia, Rosja, Francja, Niemcy, Włochy, Austro-Węgry, Belgia, Hiszpania, Holandia |
| Dwadzieścia jeden żądań | 1915 | Japonia |
| Traktat | Rok | Mocarstwo |
|---|---|---|
| Traktat z Kanagawy | 1854 | Stany Zjednoczone |
| Angielsko-japoński traktat o przyjaźni | 1854 | Wielka Brytania |
| Traktaty z Ansei | 1858 | Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Rosja, Holandia, Francja |
| Traktat Harrisa | 1858 | Stany Zjednoczone |
| Traktat | Rok | Mocarstwo |
|---|---|---|
| Traktat z Ganghwy | 1876 | Japonia |
| Traktat amerykańsko-koreański | 1882 | Stany Zjednoczone |
| Traktat chińsko-koreański | 1882 | Chiny |
| Traktat z Eulsy | 1905 | Japonia |
| Traktat japońsko-koreański | 1907 | Japonia |
| Traktat o połączeniu cesarstw | 1910 | Japonia |
| Traktat | Rok | Mocarstwo |
|---|---|---|
| Traktat kiachtański | 1915 | Chiny, Rosja |
Bibliografia
- Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.
Media użyte na tej stronie
"China -- the cake of kings and... of emperors" (a French pun on king cake and kings and emperors wishing to "consume" China). French political cartoon from 1898. A pastry represents "Chine" (French for China) and is being divided between caricatures of Queen Victoria of the United Kingdom, William II of Germany (who is squabbling with Queen Victoria over a borderland piece, whilst thrusting a knife into the pie to signify aggressive German intentions), Nicholas II of Russia, who is eyeing a particular piece, the French Marianne (who is diplomatically shown as not participating in the carving, and is depicted as close to Nicholas II, as a reminder of the Franco-Russian Alliance), and a samurai representing Japan, carefully contemplating which pieces to take. A stereotypical Qing official throws up his hands to try and stop them, but is powerless. It is meant to be a figurative representation of the Imperialist tendencies of these nations towards China during the decade.