Traktaty welawsko-bydgoskie

Traktaty welawsko-bydgoskie

Rzeczpospolita Obojga Narodów po zrzuceniu zależności lennej przez Hohenzollernów brandenburskich w Prusach Książęcych
Data	1657-11-05 5 listopada 1657(dts)
Miejsce	Bydgoszcz
Wynik	zniesienie zależności lennej Prus Książęcych względem Rzeczypospolitej
Strony traktatu
I Rzeczpospolita  Prusy Książęce
Przywódcy
Jan Kazimierz Fryderyk Wilhelm I

Traktaty welawsko-bydgoskie – dwa traktaty z 1657, których głównym postanowieniem było zerwanie zależności lennych pomiędzy Rzeczpospolitą a Prusami Książęcymi i uzyskanie suwerenności dynastii Hohenzollernów na tym terytorium. Polska utraciła wpływ na politykę Prus i oddała im w lenno ziemię lęborsko-bytowską.

Na mocy traktatu, uzgodnionego ostatecznie 19 września w Welawie, a podpisanego 5 listopada i zaprzysiężonego 6 listopada 1657 przed kościołem jezuickim w Bydgoszczy:

• Fryderyk Wilhelm i jego potomkowie w linii męskiej uzyskali suwerenność w Prusach Książęcych, zrywając tym samym wszelką zależność od Polski,
• jedynym śladem dawnej zależności Prus Książęcych od Polski miało być odtąd składanie przez stany pruskie hołdu królowi polskiemu i Rzeczypospolitej (homagium eventuale) w momencie obejmowania władzy przez nowego księcia w Prusach^[1],
• po wymarciu Hohenzollernów Prusy Książęce miały wrócić do Polski,
• elektor zawierał z Polską wieczyste przymierze na korzystnych dla siebie warunkach oraz przymierze wojskowe przeciwko Szwecji,
• elektor uzyskał Drahim tytułem zastawu, ziemię lęborsko-bytowską (z miastami Lębork i Bytów) jako lenno oraz Elbląg na własność, pod warunkiem, że uda mu się go zdobyć własnymi siłami (był nadal w rękach szwedzkich) z zastrzeżeniem prawa wykupu dla Polski (ostatecznie elektorowi nie udało się zdobyć Elbląga) oraz wpłaty 400 tysięcy talarów.

Traktaty zaaprobowane przez Sejm w 1658^[2], potwierdzono przez pokój w Oliwie w 1660 kończący potop szwedzki.

Przypisy

Bibliografia

• Traktat welawski (łac.)
• Dariusz Makiłła: Między Welawą a Królewcem 1657–1701. Geneza Królestwa w Prusach (Königtum in Preußen). Studium historyczno-prawne, Toruń 1998.
• Ludwik Kubala Wojna Brandenburska i najazd Rakoczego w roku 1656–1657. Lwów: Ossolineum, 1910, seria: „Szkice Historyczne” 5. (reprint Poznań 2005) rozdział 9 Traktat welawsko-bydgoski (s. 234–261), przypisy (s. 372–387).