Tramwaje w Aradzie
| ||
tramwaj | ||
GT4 w Aradzie | ||
Państwo | Rumunia | |
Lokalizacja | Arad | |
Organizator | Miasto i powiat Arad | |
Operator | Compania de Transport Public SA Arad | |
Liczba linii | 12 | |
Lata funkcjonowania | 1869–1941 od 1946 | |
Infrastruktura | ||
Rozstaw szyn | 1000 mm | |
Tabor | ||
Liczba pojazdów | 218 | |
Strona internetowa | ||
Portal Transport szynowy |
Sieć tramwajowa w Aradzie – jeden z rumuńskich systemów komunikacji tramwajowej, znajdujący się w mieście Arad w zachodniej części kraju. Założona została w 1869 i jest najstarszą siecią tramwajową wśród rumuńskich miast oraz jedną z trzech sieci wąskotorowych w Rumunii. Po rewolucji miasto zaczęło intensywnie sprowadzać używany tabor z zachodniej Europy, co spowodowało, że w 2011 zostały wycofane wszystkie wagony wyprodukowane w Rumunii i Czechosłowacji. Sieć jest charakterystyczna ze względu na linię do Ghioroc, na której tramwaje jadą dawną trasą kolejki podmiejskiej. Trasa ta jest jedną z atrakcji turystycznych Aradu.
Historia
Austro - Węgry i Węgry
25 października 1858 do Aradu dotarła kolej. W tym czasie lokalny przemysł był zainteresowany budową kolei miejskiej w celu transportu towarów oraz pasażerów z fabryk do dworca kolejowego[1]. Pierwsze tramwaje konne pojawiły się w Aradzie, należącym wówczas do monarchii austro-węgierskiej, w 1869[2]. Początkowo zbudowano 3 linie o standardowym rozstawie. Sieć obsługiwało 19 wozów, stacjonujących w jednej zajezdni[1].
W 1907[2] lub 1908[1] oprócz tramwajów w mieście zaczęły kursować autobusy. W 1908 natomiast rok później utworzono pierwszą w granicach obecnej Rumunii spółkę miejską zajmującą się komunikacją. W 1910 rozpoczęto obsługę linii podmiejskich. W 1913 sieć jako pierwsza na terytorium obecnej Rumunii i ósma na świecie została zelektryfikowana[2], w tym samym roku miejska spółka przejęła całą sieć tramwajową. W 1914 tramwaje stały się jedynym środkiem komunikacji publicznej w mieście, gdyż autobusy zostały zarekwirowane przez wojsko w związku z wybuchem I wojny światowej[2].
Rumunia
Po I wojnie światowej, na mocy traktatu z Trianon, Arad został przydzielony Rumunii. Władze rumuńskie zaczęły zastępować parowe tramwaje autobusami i w 1929 tramwaje zostały zlikwidowane. Ofensywa niemiecka w ZSRR spowodowała pozbawienie przez armię autobusów, co spowodowało czasową likwidację komunikacji miejskiej. W 1944 do miasta trafiły zdobyte w Odessie tramwaje wąskotorowe. Spowodowało to budowę linii o rozstawie metrowym. W tym samym czasie na krótko reaktywowano komunikację tramwajową wykorzystując posiadane wcześniej wozy. W sierpniu 1944 Rumunia przeszła na stronę aliantów, co spowodowało, że leżący niedaleko granicy Arad znalazł się na linii frontu. Wagony z Odessy zostały zwrócone ZSRR[1].
Po II wojnie światowej komunikacja tramwajowa została przywrócona w 1946[2]. Początkowo wozy zostały zbudowane w lokalnej fabryce Gheorghe Dimitrov. W 1947 w Aradzie zaczęły ponownie kursować autobusy miejskie. Lata 40. były okresem wielkiego rozwoju aradzkich tramwajów wzrastała zarówno długość sieci jak i liczba wozów. W latach 50. rozwój został przyhamowany, jednakże nadal powstawały nowe odcinki[1].
W latach 70. XX wieku ze względu na budowę kombinatu chemicznego na wschód od miasta poprowadzono do niego linię tramwajową, która została wydłużona do Ghioroc[3]. Linia do Ghioroc była jednak przejętą linią kolejki dojazdowej o takim samym rozstawie. Dodatkowo postanowiono rozbudować linie przy kombinacie. Całość inwestycji zakończono w 1978. Linia ta stanowi jedną z atrakcji turystycznych miasta. W latach 70. przystąpiono również do wymiany taboru powojennego na czteroosiowe wagony Tatra T4R, których w latach 1974-1981 dostarczono 100[1].
Kolejny rozwój linii tramwajowych nastąpił w latach 80. Rumunia za sprawą polityki finansowej rządu była w ciężkiej sytuacji. Reglamentacja paliwa, głównego towaru eksportowego Rumunii, spowodowała rozwój linii tramwajowych i trolejbusowych. Zbudowano nowe odcinki tras. Jednakże ze względu na oddłużanie Rumunia nie zamawiała dalszych wagonów w Czechosłowacji. W zamian za to uruchomiono w Timiszoarze produkcję prymitywnych wagonów Timiș2. Wagony te były bardzo awaryjne[1].
Po rewolucji władze miejskie zdecydowały się na zakup używanych wagonów z zachodniej Europy. W 1995 Arad, jako pierwsze rumuńskie miasto, sprowadził 22 wagony wycofywane z Niemiec. Były to wagony silnikowe Gotha T57 doczepne Gotha B2-64 oraz silnikowe ČKD T26. W późniejszych latach do Aradu były sprowadzane głównie wagony Düwag GT6 oraz Düwag GT8. Dostawa tych tramwajów pozwoliła na wycofanie do 2005 wszystkich wagonów dwuosiowych, w tym sprowadzonych w 1995. W 2008 wycofano ostatnie egzemplarze Timiș2 natomiast w 2011 Tatry T4R. W ciągu kilku lat wyremontowano niemalże całe torowisko[1].
Linie
W Aradzie jest 12 linii tramwajowych, przy czym linie z dodatkową literą "b" są liniami szczytowymi[4].
linia | trasa |
---|---|
1 | Piata Romană - Făt Frumos |
1b | Făt Frumos - Platforma Vest |
3 | Făt Frumos - Gara Aradu Nou |
4 | Făt Frumos - Biserica Sarbeasca |
7 | Făt Frumos - Billa |
9 | Făt Frumos - Vladimirescu II |
11 | Ghioroc - Făt Frumos |
14 | Combinatul Chimic - Ghioroc |
15 | Sere - Făt Frumos |
15b | Făt Frumos - C.E.T. |
16 | Sere - Piata Romană |
16b | Piata Romană - C.E.T. |
18 | Billa - Piata Romană |
Przypisy
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Jeśli zamierzać użyć tego zdjęcia poza projektami Wikimedia, będę wdzięczny za informację mailową. Więcej zdjęć możesz znaleźć w mojej galerii., Licencja: CC-BY-SA-3.0
tramwaj T4D, w Arad, Rumunia
Symbol: Bus
Autor: Ioan-Mihai Gale I, Licencja: CC BY-SA 3.0
Harta rețelei de tramvaie din Arad și împrejurimi
tramwaj GT4 w Arad ex Stuttgart
Symbol: Tram