Tramwaje w Belgradzie

Tramwaje w Belgradzie

tramwaj
Tramwaj CAF Urbos 3 w Belgradzie
Państwo	Serbia
Lokalizacja	Belgrad
Operator	Javni Gradski Prevoz (GSP) Belgrad Gradsko saobraćajno preduzeće
Liczba linii	12
Lata funkcjonowania	od 1892
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1000 mm
Strona internetowa
Portal Transport szynowy

Schemat sieci tramwajowej w Belgradzie

Tramwaje KT4 w Belgradzie, pierwszy z nich to KT4YU-M

Pętla tramwajowa Banjica

Tramwaj GT6 z doczepą B4 FFA/SWP

Tramwaj Tatra T4D o nr 1004

Skład tramwajów Tatra KT4 na ulicy Karađorđeva

Tramwaj GT6 w Belgradzie

Tramwaj CAF Urbos 3 w Belgradzie

Tramwaje w Belgradzie – system komunikacji tramwajowej działający w stolicy Serbii Belgradzie.

Historia

lata 1892–1912

14 października 1892 roku uruchomiono nowo wybudowaną linię tramwajową na trasie Kalemegdan – Slavija. Od końca 1894 roku prawie przez dziesięć lat nie były wykonywane prace związane z modernizacją i rozszerzeniem sieci miejskiej kolei. W 1903 roku doszło do przejęcia przewozów tramwajowych przez belgijską spółkę i rozpoczęto elektryfikację trakcji tramwajowej. Podczas 1904 roku elektryczne tramwaje zastąpiły tramwaje konne na linii Kalemegdan – Slavija i Żagubica (Жагубица) – Elektryczna centrala (Електрична централа), a w 1905 roku zelektryfikowano ostatnią linię Terazije – Nowy cmentarz (Ново гробље). W 1906 wybudowano nową linię: Kolarać – Taszmajdan. Rok później uruchomiono linię Kolarac (dzisiejszy plac Republiki) – Taszmajdan. Wtedy też na wszystkich liniach tramwajowych jeździło 16 wagonów motorowych. W 1912 w Belgradzie było 8 linii tramwajowych, także w tym roku z usług komunikacji tramwajowej skorzystało ok. 7 500 000 pasażerów^[1].

1919–1950

W 1919 po wyzwoleniu Belgradu miasto przejęło tramwaje od belgijskiej spółki, która nie była w stanie odbudować zniszczonej sieci tramwajowej. Ocalała infrastruktura tramwajowa była bardzo zużyta. W latach 1920–1924 stare trasy zostały wyremontowane oraz zbudowano nową linię o długości 3 km. Pod koniec 1932 w Belgradzie było 13 linii o łącznej długości 65 km. 2/3 linii było dwutorowe. W latach 1931 i 1932 otwarto następujące linie:

• Knezev spomenik – Dedinje
• Slavija – Dusanovac
• Terazije – Pasino brdo
• Smederevski drum – Cvetkova mehana – ulica Pristinska^[2].

W 1940 w mieście było 10 linii, a w 1945 tylko 4^[3].

1950–2000

W 1951 istniejący dotychczas „Belsap” zmienił nazwę na GSP Belgrad^[4]. W 1960 w mieście było 7 linii tramwajowych, a GSP Belgrad posiadało łącznie 467 pojazdów komunikacji miejskiej, a w 1965 już 617^[5]. W 1988 została otwarta nowa zajezdnia tramwajowa „Sava”^[6]. Po rozpadzie Jugosławii w drugiej połowie 1991 nie było środków na zakup nowego taboru oraz części zamiennych. W latach 1996–1997 wyremontowano następujące trasy tramwajowe:

• Bulevar revolucije (od Cvetkova pijaca do Radio-industrija)
• ulica Ruzveltova
• ulica Jurija Gagarina

Po 1999 sytuacja tramwajów znacznie się pogorszyła, brakowało pieniędzy na bieżące utrzymanie taboru, niektóre trasy zostały skrócone^[7].

Po 2000

W 2001 odbudowywano sieć tramwajową. W ramach projektu „Tramwaje dla Belgradu” oprócz otrzymania tramwajów z Bazylei zostało dostosowane zaplecze techniczne oraz dostarczono części zamienne^[8].

Linie

Obecnie w Belgradzie działa 12 linii tramwajowych:

• 2: Pristanište – Pomnik Vuka – Pristanište (linia okólna)
• 3: Tašmajdan – Kneževac
• 5: Ustanička – Beko
• 6: Ustanička – Tašmajdan
• 7: Blok 45 – Ustanička
• 7L: Blok 45 – Tašmajdan
• 9: Blok 45 – Banjica
• 10: Beko – Banjica
• 11: Beko – Blok 45
• 12: Banovo brdo – Omladinski stadion
• 13: Banovo brdo – Blok 45
• 14: Ustanička – Banjica

Tabor

Po zelektryfikowaniu linii tramwajów konnych wagony były później wykorzystywane jako wagony doczepne do tramwajów silnikowych. W 1906 posiadano 16 wagonów silnikowych. W latach 1909/1910 zakupiono 10 wagonów silnikowych, łącznie posiadano 26 tramwajów silnikowych i 12 wagonów doczepnych. Po zakończeniu I wojny światowej tabor pochodzący jeszcze sprzed wojny był bardzo wyeksploatowany. W 1940 w Belgradzie było 104 tramwajów silnikowych i 60 wagonów doczepnych, rok później posiadano 38 tramwajów silnikowych i 36 wagonów doczepnych. W 1955 posiadano 162 tramwaje. W 1956 wprowadzono do eksploatacji pierwszy tramwaj wyprodukowany w Jugosławii typu Gosa. W 2001 otrzymano 12 tramwajów silnikowych oraz 21 wagonów doczepnych, a w 2002 kolejne 11 tramwajów z Bazylei w ramach projektu „Tramwaje dla Belgradu”, projekt finansowany jest przez SECO. Łącznie dostarczono do Belgradu w ramach projektu 31 wagonów silnikowych (GT6, Be 4/4 SWP) oraz 32 wagony doczepne (B4 FFA/SWP, B3 BVB/SLM), projekt obowiązuje do 2012. W 2002 poddano modernizacji 30 tramwajów. W 2003 otrzymano 5 tramwajów z Bazylei. W 2009 podpisano umowę z hiszpańską firmą Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF) na dostawę 30 pięcioczłonowych, całkowicie niskopodłogowych tramwajów o długości 33 m i szerokości 2,3 m. Wartość tego zamówienia wynosi około 70 mln Euro. Tramwaj może pomieścić do 242 pasażerów^[9]. Pierwszy tramwaj CAF Urbos 3 został dostarczony w maju 2011^[10].

Obecnie tabor tramwajowy składa się z 208 tramwajów:

W Belgradzie jest kilka odmian tramwajów KT4:

• KT4YU – 100 tramwajów
• KT4YU-M – 27 tramwajów
• KT4M YUB – 19 tramwajów

Zobacz też

• trolejbusy w Belgradzie

Przypisy

Bibliografia

• informacje o projekcie „Tramwaje dla Belgradu”
• Infotram:Belgrad: CAF dostarczy 30 tramwajów
• phototrans.eu
• mapa komunikacji miejskiej w Belgradzie. belgrademaps.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-26)].
• statystyki taboru, długości linii i wiek taboru. JKP GSP „Beograd”. [dostęp 2017-02-01]. (serb.).
• schemat linii tramwajowych w Belgradzie. JKP GSP „Beograd”. [dostęp 2017-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-04)]. (serb.).