Tramwaje w Cieszynie

Tramwaje w Cieszynie
tramwaj
Ilustracja
Linia tramwajowa na ulicy Głębokiej w Cieszynie w 1917 roku
System transgraniczny
Państwo

 II Rzeczpospolita

Lokalizacja

Cieszyn

Państwo

 Pierwsza Republika Czechosłowacka

Lokalizacja

Czeski Cieszyn

Liczba linii

1

Lata funkcjonowania

1911–1921

Infrastruktura
Schemat sieci
Plan linii
Długość sieci

1,8 km

Rozstaw szyn

1000 mm

Liczba zajezdni

1

Liczba przystanków

11

Tabor
Liczba pojazdów

4

Strona internetowa
Portal Transport szynowy

Tramwaje w Cieszynie – system komunikacji tramwajowej istniejący w Cieszynie w latach 1911–1921.

Historia

Dawna zajezdnia przy ul. Dojazdowej

W 1910, w związku z budową dworca Kolei Koszycko-Bogumińskiej, postanowiono o budowie linii tramwajowej. 12 lutego 1911 na cieszyńskie ulice wyjechały pierwsze wozy na trasie od ul. Bielskiej przez Rynek, ul. Głęboką, mostem na Olzie i ul. Główną do stacji kolejowej. Trasa miała 1793 metry długości, była jednotorowa z mijanką na Rynku i przy moście na Olzie. Tabor składał się z 4 wozów silnikowych firmy Ringhoffer z Pragi. Gdy w 1920 doszło do podziału miasta na część polską (Cieszyn) i czechosłowacką (Czeski Cieszyn), tramwaj kursował bez zmian, lecz wzmożone kontrole na moście granicznym uniemożliwiały płynną komunikację. 2 kwietnia 1921 postanowiono zlikwidować linię tramwajową, a tabor sprzedano do Łodzi, gdzie najdłużej (do 1959 – jako doczepny) kursował wagon nr 4. Do dziś w Cieszynie zachował się budynek zajezdni oraz rozetki do zawieszania sieci trakcyjnej.

W 2017 władze Cieszyna i Czeskiego Cieszyna zleciły opracowanie do kwietnia 2018 koncepcji przywrócenia transgranicznej komunikacji tramwajowej, która miałaby mieć przede wszystkim charakter atrakcji turystycznej. Prace, zainicjowane przez stronę polską, finansowane są ze środków unijnych w ramach programu „Przekraczamy Granice 2014–2020”. Projekt Analiza możliwości przywrócenia tramwaju jako atrakcji turystycznej Cieszyna i Czeskiego Cieszyna o wartości brutto 97 tys. zł zrealizowało konsorcjum firm Kreatus z Bielska-Białej i Wolański z Warszawy i miało za zadanie rozważenie aspektów historycznych, przestrzennych, technicznych, rozwoju turystyki, marketingowych i prawnych przywrócenia połączenia tramwajowego (na trasie historycznej lub innej) lub alternatywnej formy komunikacji ze wskazaniem lokalizacji przystanków, zajezdni i charakteru linii (jedno- lub dwukierunkowa)[1].

Rozważano linię w przebiegu historycznym od dworca kolejowego w Czeskim Cieszynie przez Most Przyjaźni, Stare Miasto, do skrzyżowania ul. Wyższej Bramy i Bielskiej (ok. 1,85 km) oraz wariant poprowadzony przez rynek Czeskiego Cieszyna i wydłużony od Górnego Rynku do dworców autobusowego i kolejowego przy ul. Hajduka (ok. 2,1 km). Spośród różnych możliwych środków transportu do szczegółowego opracowania wybrano projekt zabytkowego tramwaju, jednak ostatecznie ustalono, że miałby on wyłącznie charakter turystyczny i nie rozwiązywałby żadnych problemów komunikacyjnych mieszkańców, co wobec licznych zmian w organizacji ruchu wykazało nieopłacalność rozwiązania. Ze względu na przebieg przez zabytkowe centrum konieczne byłoby stosowanie długich odcinków jednotorowych, sygnalizacji świetlnych i ostrych łuków[2].

Aluminiowy żeton za 12 halerzy

Według opinii burmistrza Cieszyna z kwietnia 2018 r. tramwaj nie zostanie zrealizowany[3]. Ostatecznie zdecydowano się na ustawienie dwóch replik zabytkowych tramwajów, przebudowę ul. Głębokiej w deptak, umieszczenie w części ulic szyn tramwajowych, ustawienie punktów informacji turystycznej w postaci słupków przystankowych, stworzenie aplikacji z wykorzystaniem rzeczywistości rozszerzonej i przygotowanie gry miejskiej[2].

Mural "Tramwaje cieszyńskie"

W 2022 roku, w dniach od 9 do 13 maja, w Cieszynie, na ścianie szczytowej bloku przy ul. Ludwika Brożka 19, powstał antysmogowy mural (wykonany farbą o właściwościach fotokatalitycznych) pod nazwą "Tramwaje cieszyńskie"[4]. Mural został zrealizowany z projektu Fundacji Aktywności Społecznej Cieszynianka p.t. "Ścianą w SMOG" dofinansowanego w ramach programu "Moja Mała Ojczyzna" Fundacji Banku Gospodarstwa Krajowego[5]. Temat muralu został wybrany w plebiscycie przeprowadzonym wśród mieszkańców os. Podgórze II w Cieszynie ("Tramwaje cieszyńskie" zdobyły 45% głosów, Gwido Langer - 34% głosów, Gustaw Morcinek - 21% głosów) i jest związany z historyczną rocznicą - okresem kursowania tramwajów: od 1911 do 1921 roku[6].

Na muralu widnieje tramwaj w kolorze czerwonym, jadący w górę ul. Głębokiej, w pobliżu skrzyżowania z ul. Menniczą, na tle czarno-białych kamienic ul. Głębokiej, numery: 42, 44 oraz 45 i 47. Na dalszym planie znajduje się Pałac Myśliwski Habsburgów oraz Wieża Piastowska[7].

Mural "Tramwaje cieszyńskie"

Przypisy

  1. Cieszyn myśli o tramwajach. Miasto zleca opracowanie
  2. a b Witold Urbanowicz, Dlaczego tramwaj do Cieszyna jednak nie wróci, 27 maja 2018 [dostęp 2018-06-04] (pol.).
  3. Witold Urbanowicz, Tramwaje nie wrócą do Cieszyna, 3 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-09] (pol.).
  4. Cieszyn: Mural z cieszyńskimi tramwajami gotowy | Gazetacodzienna, gazetacodzienna.pl [dostęp 2022-05-31].
  5. Mural antysmogowy w Cieszynie gotowy, OX.pl [dostęp 2022-05-31] (pol.).
  6. Powstanie antysmogowy mural, OX.pl [dostęp 2022-05-31] (pol.).
  7. GLOS.LIVE, Gazeta Polaków w Republice Czeskiej- Cieszyn: mural przypomina, że nad Olzą jeździły tramwaje, glos.live [dostęp 2022-05-31].

Bibliografia

  • Jan Blumenschein, Lubomír Kysela, Kateřina Stenchlá: Tramvaje v Těšíně 1911-1921. SURSUM, Brno 2000.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Tramwaj w Cieszynie.png
Autor: Mixx321, Licencja: GFDL
Linie tramwajowe w Cieszynie.
MUral B19.jpg
Autor: Nowak.michal, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie przedstawia antysmogowy mural "Tramwaje cieszyńskie", który powstał w Cieszynie, na bloku mieszkalnym przy ul. Brożka 19, w ramach projektu "Ścianą w SMOG".
Żeton tramwajowy z Cieszyna.jpg
Autor: Jacek Proszyk, Licencja: CC0
Aluminiowy żeton za 12 halerzy (dla dorosłych), Giltig für 12 Heller - Städtische Strassen-Bahn Teschen, Miejskie Tramwaje w Cieszynie 1911–1921
Cieszyn, Dojazdowa, vozovna (01).jpg
Autor: User:Harold's sister, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dawna zajezdnia tramwajów elektrycznych na ulicy Dojazdowej wybudowana w roku 1910 przy elektrowni.
Teschen 1917-1918 2.jpg
Linia tramwajowa na ulicy Głębokiej w Cieszynie w 1917 roku w Cesarstwie Austro-Węgierskim.