Tramwaje w San Francisco

Tramwaje w San Francisco
tramwaj
logo
Państwo

 Stany Zjednoczone

Lokalizacja

Stany Zjednoczone, San Francisco

Operator

Muni

Liczba linii

3 + 8

Infrastruktura
Rozstaw szyn

1067 mm (tramwaj linowy)
1435 mm (pozostałe linie)

Portal Transport szynowy
Mapa linii lekkiej kolei miejskiej (czarny kolor) i klasycznej linii F (kolor zielony) oraz linii tramwajów linowych (kolor pomarańczowy)

Tramwaje w San Francisco – dwa niezależne systemy komunikacji tramwajowej działające w San Francisco w Stanach Zjednoczonych. Na dwa systemy tramwajowe składają się:

  1. system tramwajów linowych, który tworzą 3 linie – California Street, Powell-Mason oraz Powell-Hyde.
  2. system tramwajowy, złożony jest z jednej tradycyjnej linii – F Market & Wharves i siedmiu linii tramwajowych, które łączą w sobie cechy zarówno linii lekkiej kolei miejskiej jak i także tradycyjnego tramwaju – J Church, K Ingleside, L Taraval, M Ocean View, N Judah, S Castro Shuttle, T Third Street.

System tramwajów linowych

Historia

Twórcą systemu tramwajów linowych w San Francisco był Andrew Smith Hallidie, który 4 sierpnia 1873 przetestował pierwszy tego typu pojazd na ulicy Clay Street. 1 września 1873 firma Clay Street Hill Railroad uruchomiła pierwszą stałą linię tramwaju. W latach 1877–1889 powstało wiele innych linii tramwajowych tego typu obsługiwanych przez 8 niezależnych przedsiębiorstw. W tym czasie zbudowano łącznie 53 mile torów, które pokrywały niemal wszystkie dzielnice San Francisco. 18 kwietnia 1906 wielkie trzęsienie ziemi oraz spowodowany nim pożar zniszczyły miasto, a także prawie całą sieć tramwajów linowych. Na ich miejscu uruchomiono sieć tradycyjnych tramwajów elektrycznych (ang. streetcar) oraz trolejbusów (ang. trolley-coach).

W 1947 burmistrz Roger Lapham zażądał zlikwidowania wszystkich linii tramwajów linowych opierając się na raporcie, z którego wynikało, że ten rodzaj transportu publicznego przynosi straty i lepiej zastąpić go tańszym transportem autobusowym obsługiwanymi przez miasto. Zawiązany lokalny komitet w celu obrony tramwajów linowych, skutecznie przeciwstawił się decyzji burmistrza. Od tego czasu system tramwajów linowych z ulicy Powell Street jest obsługiwany przez miejskiego przewoźnika. W latach pięćdziesiątych XX wieku likwidacji uległo kilka mniejszych linii, a pozostałe uległy reorganizacji. Od tej pory wszystkie działające linie są podłączone do jednej siłowni na skrzyżowaniu ulic Washington Street i Mason Street. 1 października 1964 tramwaj linowy został uznany za „ruchomy”, historyczny obiekt o znaczeniu narodowym dla Stanów Zjednoczonych. Od 1982 do 1984 system został poddany generalnemu remontowi, a 21 czerwca 1984 roku oddano unowocześniony system do użytku mieszkańców i w tej formie działa on do dzisiaj.

Linie

  • linia California Street ciągnie się wzdłuż ulicy California Street, od dzielnicy finansowej przez Chinatown i Nob Hill do stacji na ulicy Van Ness Avenue.
  • linia Powell-Mason rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu ulic Powell Street i Market Street i ciągnie się w kierunku zatoki. Na szczycie Nob Hill spotyka się z linią California Street, a swój bieg kończy przy Fisherman's Wharf.
  • linia Powell-Hyde rozpoczyna się również u zbiegu ulic Powell Street i Market Street, ale dalej skręca do Russian Hill i kończy swój bieg na placu Ghiradelli Square.

System tramwajowy

Linie

Plan tradycyjnej linii tramwajowej F Market & Marves
Schemat sieci tramwajowej/lekkiej kolei Muni Metro

Współcześnie sieć tramwajowa złożona jest z ośmiu linii:

  • F: Jones St & Beach St – Market Street – 17th St & Castro St
  • J: Metro Embarcadero Station – Market Street - Noe Valley - Balboa Park BART
  • K/T: (K:) Balboa Park BART – Ocean Avenue – (T:) West Portal – Castro – Market Street – Downtown (Embarcadero) – Caltrain Station – Bayview – Third Street/Gilman/Paul
  • L: Metro Embarcadero Station – Market Street – Castro – Wawona/46th Avenue/SF Zoo
  • M: Metro Embarcadero Station – Market Street – Castro – West Portal – San Francisco State Univercity – Ocean View – San Jose Ave & Geneva Ave
  • N: King St & 4th St – Downtown (Embarcadero) – Market Street – Judah/La Playa/Ocean Beach
  • S: Metro Embarcadero Station – Market Street – West Portal/Sloat/St Francis Circle (linia szczytowa)
  • T/K: (T:) Third Street/Gilman/Paul – Bayview - Caltrain Station – (K:) (Downtown) Embarcadero – Market Street – Castro – West Portal – Ocean Avenue – Balboa Park BART

Tabor w regularnej eksploatacji [1]

Tabor liniowy

TypZdjęcieLiczba
Breda LRVT Third Islais.jpg151
PCCSF 1058 Green Hornet Livery.jpg55
Peter WittAFreshlyPaintedMilanPeterWittTramInTwoToneGreenOnItsThirdWeekOfServiceOnTheFLine.jpg10

Tabor techniczny

TypZdjęcieLiczbaUwagi
?[2]1Dwukierunkowy, czteroosiowy wagon roboczy nr #C 1, wyprodukowany w roku 1916[3]
Hammond Muni Type G1Holownik nr boczny #C3
Peter Witt1Wagon do nauki jazdy nr boczny #1834
[4]1Wagon wieżowy nr boczny #1304, został wyprodukowany w 1901 roku

Tabor w nieregularnej eksploatacji

Tabor muzealny

TypZdjęcieLiczba
Jewett Muni Type BMuni streetcar 130.JPG2
MMTB W2-TypeSf streetcar 496.jpg2
Boat CarSF Muni HSF 228 Blackpool.jpg2
Czteroosiowy wagon silnikowy3
MMTB W6-Type1
BN PCC series 70001
Holman Muni Type A1
Czteroosiowy wagon silnikowy typu St. Louis1
Dwuosiowy wagon silnikowy typu Hammond1
Dwuosiowy wagon silnikowy1
LHB V61
F (Kolomna)1

Zobacz też

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
T Third Islais.jpg
Autor: Lensovet, Licencja: GFDL
A T Third light rail vehicle crossing a bascule-type drawbridge over the Islais Creek Channel, heading southbound in San Francisco.
FMarketMuni.png
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Sf streetcar 496.jpg
Autor: Matthew Black, Licencja: CC BY-SA 4.0
San Francisco ex-Melbourne streetcar 496
Muni worm logo.svg
San Francisco Municipal Railway (Muni) "worm" logo, designed in 1975 by Walter Landor
Muni Metro.png
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
SF Muni HSF 228 Blackpool.jpg
Autor: Zedla, Licencja: CC BY 3.0
San Francisco, California Municipal Railway (MUNI) Historic Streetcar Fleet, Blackpool # 228, top view
AFreshlyPaintedMilanPeterWittTramInTwoToneGreenOnItsThirdWeekOfServiceOnTheFLine.jpg
A repainted ex-Milan tram in the San Francisco's F-Market Line.
Muni streetcar 130.JPG
Autor: BrokenSphere, Licencja: CC BY-SA 3.0
Muni streetcar no. 130 on Market Street, built in 1914. More info here
San Francisco streetcar and cable car network.svg
Autor: Jkan997, Licencja: CC BY-SA 3.0
San Francisco streetcar and cable car network

Legend:

  • ━━━  Streetcar routes with cable traction
  • ━━━  Streetcar routes run by heritage trams
  • ━━━  Other streetcar and light railway routes
  • ━━━  BART tracks and tunnels
  • ━━━  Railway tracks and tunnels
SF 1058 Green Hornet Livery.jpg
Autor: BloodIce, Licencja: CC BY-SA 3.0
San Francisco Municipal Railway PCC streetcar No. 1058. The car is ex-Philadelphia car 2124 (built in 1948 by the St. Louis Car Co.), but it now wears the paint scheme of the Chicago Transit Authority.