Transakcja wojny chocimskiej

Transakcja wojny chocimskiej
Ilustracja
Autor

Wacław Potocki

Typ utworu

epos

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

I Rzeczpospolita

Język

polski

Data wydania

1670

Transakcja wojny chocimskiejepos autorstwa Wacława Potockiego, publikowany także pod tytułem Wojna chocimska (wydanie z 1850 roku).

Pełny tytuł oryginalnego wydania brzmiał: Transakcya wojny chocimskiej Gdzie Osman cesarz turecki wszytkie państw swoich z Afryki, z Azji i z Europy na Polaki zgromadziwszy siły, za łaską Najwyższego Pana, roztropnością czułych opatrznych wodzów a dzielnością rycerstwa polskiego, spadł z imprezy swojej i straciwszy sto tysięcy ludzi, część w polu, część do naszych szturmując, część własnych broniąc obozów: starego z Koroną polską potwierdziwszy przymierza, inglorius wrócił do Konstantynopola roku zbawiennego 1621 i stanąwszy pod Chocimem dnia trzeciego Septemb., odszedł dnia dziesiątego Octob. Z różnych jako manuskryptów i diaryuszów, tak z relacyj ludzi starych, którzy tam byli praesentes, zebrana, ale osobliwie z tradycyi Jw. Jm. Pana Jakóba Sobieskiego, od stanu rycerskiego w tej ekspedycyi komisarza a potym kasztelana krakowskiego, z łacińskiego na polskie dostatecznie dla nieśmiertelnej narodu polskiego sławy wierszem przetłomaczona. Roku pańskiego 1670 dnia Decembra ostatniego.

Głównym źródłem utworu jest dziennik Jakuba Sobieskiego, naocznego świadka. Akcję historyczną uzupełniają rozmaite dygresje (osobiste, satyryczne, refleksyjne). Utwór po raz pierwszy opublikowano w XIX w. W okresie staropolskim istniał jedynie w obiegu rękopiśmiennym (dwie redakcje: z 1670 oraz z 1675 roku – druga zaopatrzona w dedykację zięciowi poety, Janowi Lipskiemu). Składa się z dziesięciu części.

Treścią utworu jest zwycięstwo nad Turkami odniesionym w 1621 przez Polskę pod Chocimiem. Bohaterami są autentyczne postacie historyczne, takie jak Jan Karol Chodkiewicz czy Stanisław Lubomirski, którzy przyczynili się do tego zwycięstwa. W intencji autora Transakcja wojny chocimskiej miała pobudzać uczucia patriotyczne Polaków. Jednak obok opiewania heroicznej przeszłości, Potocki wyraził w nim także elementy krytyczne wobec ustroju Rzeczypospolitej oraz rządzących nią magnatów.

Bibliografia

  • Tomasz Januszewski: Słownik pisarzy i lektur dla szkół średnich. Warszawa: Delta W-Z, 1995, s. 242. ISBN 83-86698-11-X.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Potozky Hotin war 1315.jpg
Wacław Potocki. Wojna chocimska. Lviv, 1850