Transfuzja krwi

Ten artykuł od 2010-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Transfuzja krwi (przetoczenie krwi) – zabieg polegający na przetaczaniu pewnej ilości krwi lub składników krwi. Ma na celu substytucję utraconych składników.

Zgodność grup krwi

W przypadku transfuzji niezbędne jest stosowanie krwi zgodnej grupowo. Oprócz zgodności głównej (układ AB0) należy także wziąć pod uwagę zgodność czynnika Rh.

• Osoba z grupą krwi 0 RhD ujemny jest uniwersalnym dawcą (brak antygenów A i B).
• Osoba z grupą krwi AB jest uniwersalnym biorcą (brak przeciwciał anty-A i anty-B).
• Grupa A ma antygeny A i przeciwciała anty-B
• Grupa B ma antygeny B i przeciwciała anty-A

Legenda: X - prawidłowe krzyżowanie grup krwi.

Jeśli w krwi biorcy znajdują się przeciwciała przeciwko antygenom dawcy to następują powikłania potransfuzyjne. Krwinki dawcy zostają zniszczone w organizmie biorcy.

Powikłania poprzetoczeniowe

Ze względu na czas, w jakim pojawią się powikłania poprzetoczeniowe, mówimy o powikłaniach:

• Wczesnych – występujących od czasu rozpoczęcia transfuzji do 24 godzin po jej zakończeniu;
• Późnych – występuje najczęściej między 3 a 21 dniem po transfuzji.

Powikłania poprzetoczeniowe możemy również podzielić ze względu na rodzaj ich przebiegu:

• Powikłania łagodne (najczęściej występują po zakończeniu przetoczenia lub w kilka dni po przetoczeniu);
• Powikłania średnie;
• Powikłania ciężkie (przeważnie są to powikłania wczesne, występujące już podczas przetoczenia krwi).

Powikłania wczesne – występujące od czasu rozpoczęcia transfuzji, do 24 godzin po jej zakończeniu:

• O łagodnym przebiegu:
  • Odczyny alergiczne - najczęściej są spowodowane przez przeciwciała dla białek osocza lub składnikami dodawanymi do preparatów: substancje zapobiegające krzepnięciu oraz stabilizatory zawarte w preparatach krwi;
  • pokrzywka
• O średnio ciężkim przebiegu:
  • zakażenie bakteryjne (spowodowane przeważnie zainfekowaniem preparatu krwi w czasie przechowywania lub zakażenie dawcy bakteriami znajdującymi się na skórze pacjenta, bądź na niesterylnym zestawie do przetoczeń) objawia się dreszczami, gorączką;
  • odczyn gorączkowy niehemolityczny – występują u około 2% biorców; może być spowodowany obecnością przeciwciał dla antygenów krwinek białych lub płytek krwi;
• o ciężkim przebiegu
  • hiperkaliemia – spowodowana jest wydostaniem się potasu z krwinek czerwonych, krew przechowywana dłużej zawiera więcej jonów potasu, gdyż większa ilość erytrocytów uległa rozpadowi;
  • hipokalcemia – występuje przy masywnych toczeniach, podczas których dochodzi do wiązania się cytrynianu (środka konserwującego) z wapniem, który znajduje się w osoczu, w ten sposób cytrynian usuwa wapń z układu krążenia. Przy transfuzjach masywnych magazyny wapnia znajdujące się w kościach nie zdążą być uruchomione, wskutek czego dochodzi do zaburzeń czynności serca, układu krzepnięcia.
  • przeciążenie krążenia – spowodowane zbyt dużą ilością przetoczonych preparatów krwiopochodnych przy zachowanej normowolemii, co objawia się zaburzeniem czynności serca, zaburzeniami oddychania oraz wzrostem ciśnienia tętniczego krwi
  • ostry odczyn hemolityczny
  • wstrząs septyczny
  • wstrząs anafilaktyczny
  • ostra niewydolność oddechowa poprzetoczeniowa (w 1:2000 przypadków^[1])
  • zakrzepy i zatory w naczyniach serca i płuc (szczególnie gdy przetaczane są preparaty wspierające układ krzepnięcia krwi).

Powikłania późne występuje najczęściej między 3 a 21 dniem po transfuzji:

• przeniesienie zakażenia kiłą (jeśli preparat był przechowywany w temp. 4 °C krócej niż 96 godz)
• przeniesienie zakażenia HIV; 1:2–3 miliony przetoczeń; zakażenie wirusem doprowadza do nieuleczalnej choroby atakującej system immunologiczny – AIDS.
• zakażenie malarią
• plamica poprzetoczeniowa
• Wirusowe zapalenie wątroby typu B i C; 1:40 000–200 000 przetoczeń
• zakażenie CMV
• choroba Chagasa
• opóźniony odczyn hemolityczny
• plamica poprzetoczeniowa małopłytkowa
• przeciążenie żelazem (szczególnie u wielokrotnych biorców)
• GvHD – choroba „przeszczep przeciwko biorcy”.

Transfuzja krwi a religia

Ze względów religijnych przyjęcia transfuzji krwi pełnej jak również jej 4 głównych składników odmawiają Świadkowie Jehowy. Powołują się oni na tekst Pisma Świętego z księgi Dziejów Apostolskich 15:20, 28–29^[2][3][4][5]. Nie zgadzają się również na autotransfuzje. Dopuszczają stosowanie dostępnych metod alternatywnych wobec transfuzji, takich jak hemodylucja i śródoperacyjne odzyskiwanie krwi. Przyjmowanie drobnych frakcji uzyskiwanych z krwi jest pozostawione osobistej decyzji^[6][7][8].

Zobacz też

• autotransfuzja
• Cell Saver
• hemodylucja

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Postanowienie polskiego Sądu Najwyższego dotyczące prawa do odmowy transfuzji krwi
• Co Biblia mówi o przetaczaniu krwi – Stanowisko Świadków Jehowy w sprawie transfuzji krwi (Oficjalna strona internetowa Świadków Jehowy)]