Transport

Larousse universel en 2 volumes; nouveau dictionnaire encyclopédique publié sous la direction de Claude Augé (1922) (14596082918).jpg
Barka przewożąca samochody – przykład transportu wodnego
Transport świeżej paszy w Tanzanii

Transport (łac. transportare – przenieść, przewieźć) – przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu).

Potrzeby transportowe należą do grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy. Transport towarzyszył ludzkości od samych początków rozwoju cywilizacji. Jest to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają użyteczność dóbr poprzez ich przemieszczanie w przestrzeni. Transport jest ściśle powiązany z pozostałymi działami gospodarki. Jego rozwój warunkuje ich rozwój i odwrotnie – gorszy rozwój gospodarki lub transportu wiąże się z pogorszeniem sytuacji odpowiednio w transporcie i gospodarce[1][2]. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).

Klasyfikacje transportu

Z punktu widzenia ekonomii transport polega na odpłatnym świadczeniu usług, których rezultatem jest najczęściej przemieszczenie osób i ładunków. Stąd też bierze się podstawowy podział transportu na transport pasażerski (komunikację) i transport towarowy (ładunków)[1].

Często stosowana klasyfikacja transportu obejmuje podział ze względu na środowisko, w którym dany rodzaj transportu się odbywa[3]:

Inny sposób podziału transportu lądowego obejmuje:

  • transport podziemny (np. metro)
  • transport naziemny
  • transport nadziemny

Dodatkowo wyróżnić można transport mieszany, czyli odbywający się więcej, niż jedną gałęzią transportu. W transporcie mieszanym wyróżnić można:

Z kolei pojęcie transport współmodalny oznacza transport realizowany w zgodzie z europejską polityką współmodalności.

Określenie transport używane jest również odnośnie do przesyłu informacji i energii, choć nie jest w pełnym znaczeniu transportem.

Funkcje transportu

Rozróżnia się podział funkcji transportu na pierwotne i wtórne. Do funkcji pierwotnych należą funkcje przewozowe i związane z tym funkcje przeładunkowe. Do funkcji wtórnych zalicza się przede wszystkim funkcję zabezpieczania dróg (czyli budowy i utrzymania dróg), jak również funkcję odpowiedzialności.

Wpływ na środowisko

Transport należy do sektorów gospodarki o najbardziej szkodliwym wpływie na środowisko naturalne i zdrowie. Przykładowo w 2005 roku w UE-27 sektor ten był odpowiedzialny za wygenerowanie 19% dwutlenku węgla (około 984 megaton)[4]. Dlatego też Unia Europejska w ramach polityki zrównoważonego rozwoju transportu podejmuje skoordynowane działania na rzecz ograniczenia tego szkodliwego wpływu poprzez integrację polityki transportowej z polityką ekologiczną. Efektem tych działań jest m.in.: zaostrzanie norm dotyczących emisji spalin, promocja alternatywnych źródeł energii (biopaliwa, CNG, LPG), oraz promocja środków transportu o mniejszym stopniu zużycia paliwa na tonę przewożonego ładunku (np. transport multimodalny, transport współmodalny, transport wodny śródlądowy).

Żegluga jest najbardziej ekologiczną i energooszczędną formą transportu. Dla przykładu średni ładunek węgla przewożony na jednej barce to tyle, ile drogą lądową musiałoby wieźć co najmniej 20 ciężarówek, produkując pięć razy więcej spalin. Natomiast 1 litr paliwa pozwala przemieścić statkiem na odległość 1 km aż 127 ton ładunku, podczas gdy koleją 97 ton, a samochodem jedynie 50 ton.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Włodzimierz Rydzkowski (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis [et al.]: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 1. ISBN 978-83-01-14260-5.
  2. Wykres ukazujący powiązanie Produktu Krajowego Brutto krajów UE-25 z transportem ładunków i pasażerów na przestrzeni lat 1995-2005 w „Glen Campbell. Panorama of Transport, 1990-2005. „Statistical books”, s. 3, 2007-08-28. Eurostat. ISSN 1725-275X (ang.). ”.
  3. Jacek Żak: Transport. W: Danuta Kisperska-Moroń, Stanisław Krzyżaniak (red.): Logistyka. Poznań: ILiM, 2009, s. 142-144, seria: Biblioteka Logistyka. ISBN 978-83-87344-09-2.
  4. Europejska Agencja ds. Środowiska Naturalnego: Energy and environment report 2008. 2008, s. 17. ISBN 978-92-9167-980-5.

Media użyte na tej stronie

African boy transporting fodder by bicycle edit.jpg
Autor: Muhammad Mahdi Karim, Licencja: GFDL 1.2
Tanzanian boy transporting fodder on his bicycle to feed his family cattle
Barge with cars2.jpg
Autor: Hu Totya, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barge Han Krum with cars (Dacia Logan MCV) on the Danube at Budapest, Hungary.
Larousse universel en 2 volumes; nouveau dictionnaire encyclopédique publié sous la direction de Claude Augé (1922) (14596082918).jpg
Autor: Larousse, Pierre, 1817-1875, Licencja: No restrictions

Identifier: larousseuniverse02laro (find matches)
Title: Larousse universel en 2 volumes; nouveau dictionnaire encyclopédique publié sous la direction de Claude Augé
Year: 1922 (1920s)
Authors: Larousse, Pierre, 1817-1875
Subjects: Encyclopedias and dictionaries, French French
Publisher: Paris Larousse
Contributing Library: Internet Archive
Digitizing Sponsor: Internet Archive

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
Velasques, — 1201 VEHICULES
Text Appearing After Image:
VEL velche ou welche vèl-ché) n. et adj. delallem welsh, gaulois). Mot que les Allemandsappliquaient par mépris à tout ce qui était étran-ger Employé par Voltaire dans le sens de :Homme ignorant cl sans goût, étranger aux beaux-ai ts. velcherie \oèl-che rt\ n. t Fam. Barbarie.ce ignorance. velci-aller înterj. Véner > ri dont on se serttir le limier de suivre les voies de la bêtecl pour quêter et requêter les chiens courants. velci-revari-volcet înterj. Véner. < n ■ n.ployé pour faire c «naître aux chiens de meute quele cerf rus.* et revient dans ses voies. veld ou veldt vèlf) n. m Dans lAfrique duSud, steppe ou savane : le veld tramvaaticn Velde (Adrian et Willem Van de., peintres VVan de Vei.de. Veldeke Henri de . poète allemand du xii siè-cle, qui contribua à répandre en Allemagne le goûtd* la littérature courtoise de France ei inaugura: ; .. le classique de la littérature allemande au moyen âge. Veldwezelt, comm. de Belgique (Limbourg.arr. de To

Note About Images

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.