Transport kolejowy w Czechach

Lokomotywa Škoda 109E z pociągiem ekspresowym niedaleko Velimia

Transport kolejowy w Czechach – system transportu kolejowego działający na terenie Republiki Czeskiej.

Historia

Początki kolei na terenie Czech sięgają pierwszej połowy XIX w., kiedy na tym terenie władze sprawowały Austro-Węgry. W 1832 r. otwarto pierwszą w Europie linię kolei konnej, łączącą Czeskie Budziejowice z Linzem. W 1839 r. uruchomiono natomiast pierwszą linię z trakcją parową na tych terenach – Kolej Północną łączącą Wiedeń z Brzecławiem i później dalej z Krakowem^[1].

W 1919 r., rok po utworzeniu niepodległej Czechosłowacji, powstały Czechosłowackie Koleje Państwowe. Przejęły one 3424 lokomotywy i całą sieć kolejową na terenie Czechosłowacji. Sieć była jednak mocno zróżnicowana – zachód kraju, skomunikowany z Wiedniem i Budapesztem, miał dużo bardziej rozwiniętą sieć kolejową niż wschód^[2].

Od 1939 do 1945 r. kolej na terenie Protektoratu Czech i Moraw została wcielona w sieć Deutsche Reichsbahn. Po wojnie ponownie wróciła do reaktywowanych kolei czechosłowackich, w których rękach pozostała aż do rozpadu Czechosłowacji w 1993 r. Od tego czasu państwowym przewoźnikiem kolejowym w Czechach są České dráhy, natomiast sieć na Słowacji przejęły Železnice Slovenskej republiky^[3].

Schemat linii kolejowych na terenie Czech

Infrastruktura

Największym zarządcą infrastruktury kolejowej na terenie Czech jest państwowe przedsiębiorstwo Správa železniční dopravní cesty. Według stanu na 2017 r. na terenie Czech było 9408 km linii kolejowych, z czego 1970 km dwu- lub wielotorowych, a 3218 km zelektryfikowanych. Większość sieci kolejowej była normalnotorowa (rozstaw szyn 1435 mm). W Czechach obowiązują dwa systemy napięcia: 3 kV DC w północno-wschodniej części kraju i 25 kV 50 Hz AC w części południowo-zachodniej. W Czechach głównym systemem bezpieczeństwa jest Liniový Systém (LS), zastępowany stopniowo na głównych liniach kolejowych przez ETCS stopnia 2^[4][5][6].

Przewozy

Przewozy towarowe

Pociąg towarowy ČD Cargo

Największym przewoźnikiem towarowym na terenie Czech jest spółka ČD Cargo należąca do kolei państwowych. Ponadto na rynku czeskim działają m.in. przedsiębiorstwa AWT, BF Logistics(cz.), Railway Capital(cz.), Unipetrol Doprava, a także przewoźnicy zagraniczni. W 2017 r. miała ona udział w rynku wynoszący 68,5%. W tym roku łączna praca przewozowa przez wszystkich przewoźników wyniosła 15 843 mln tkm^[7][8][9].

Przewozy pasażerskie

Railjet należący do ČD w Grazu

Pendolino w barwach ČD

Elektryczny zespół trakcyjny Stadler Flirt w barwach Leo Express

Elektryczny zespół trakcyjny Škoda InterPanter przeznaczony do obsługi pociągów pospiesznych ČD

Spalinowy zespół trakcyjny Pesa Link jako pociąg regionalny ČD na stacji Rumburk

Za transport dalekobieżny na terenie Czech odpowiada Ministerstwo Transportu, które powierza przewozy spółce České dráhy lub przewoźnikom prywatnym. Wszystkie przewozy dalekobieżne są dotowane w wysokości ok. 4 mld koron rocznie, z wyjątkiem połączeń na trasie Praga – Ostrawa, gdzie ministerstwo zadecydowało o niedotowaniu połączeń. Przyniosło to efekty w postaci większej konkurencji na trasie, niższych cen biletów oraz większej liczby pasażerów. Na trasach międzynarodowych w Czechach, oprócz ČD, operują Leo Express oraz RegioJet^[10][11]. ČD oferują połączenia dalekobieżne następujących kategorii: Railjet (na trasie z Pragi do Austrii)^[12], EuroCity i EuroNight (na pozostałych trasach międzynarodowych)^[13][14], SuperCity Pendolino (obsługiwane składami serii 680)^[15], InterCity^[13] oraz pospieszny express i pospieszny (cz. Rychlík Express i Rychlík)^[16].

Przewozy regionalne organizują na terenie Czech poszczególne kraje. W każdym z nich wyłaniany jest operator na tych liniach^[17]. Przewozy regionalne na terenie Czech obsługują takie spółki jak m.in. České dráhy, RailJet, Leo Express, GW Train Regio czy też Arriva Vlaky(cz.)^[9].

W 2017 r. kolej na terenie Czech przewiozła 182,7 mln pasażerów i odnotowała tym samym wzrost o 2,2% w stosunku do roku poprzedniego. Zdecydowaną większość, 174,7 mln przewiozły pociągi ČD^[18][19].

Zobacz też

• lista lokomotyw elektrycznych eksploatowanych w Czechach
• lista elektrycznych zespołów trakcyjnych eksploatowanych w Czechach

Przypisy