Transuranowce

Transuranowcepierwiastki promieniotwórcze o liczbach atomowych większych niż 92[1]. Należą do nich:

  • aktynowce położone za uranem, o liczbach atomowych od 93 do 103,
  • transaktynowce, o liczbach atomowych powyżej 103.

Charakterystyka i zastosowania

Ciężkie aktynowce są metalami o srebrzystej barwie, aktywnymi chemicznie. Występują głównie na stopniu utlenienia 3. Nie występują one w przyrodzie (oprócz niewielkich ilości neptunu i plutonu), większość z nich została otrzymana na drodze reakcji jądrowych. Niektóre zostały wykryte także w opadzie promieniotwórczym po wybuchu bomby atomowej. Od lat 60. XX wieku uzyskiwane i badane są także cięższe transaktynowce, nazywane też pierwiastkami superciężkimi.

Największe zastosowanie wśród transuranowców ma pluton, używany jako paliwo jądrowe i materiał rozszczepialny w broni jądrowej. Pewne zastosowanie znajduje również ameryk, używany w czujnikach dymu jako źródło cząstek alfa. Większość transuranowców, ze względu na krótki czas połowicznego rozpadu i trudność otrzymania, zapewne nigdy nie znajdzie zastosowania poza badaniami podstawowymi.

Badania

Badania nad produkcją oraz właściwościami fizycznymi i chemicznymi transuranowców prowadzą głównie:

Lista znanych transuranowców

Liczba
atomowa
Nazwa pierwiastkaSymbol
pierwiastka
Rok odkryciaLiczba masowa
najbardziej stabilnego izotopu
Transuranowce z grupy aktynowców
93neptunNp1940237
94plutonPu1940/41244
95amerykAm1944243
96kiurCm1944247
97berkelBk1949247
98kalifornCf1950251
99einsteinEs1952252
100fermFm1952257
101mendelewMd1955258
102nobelNo1958259
Transaktynowce
103lorensLr1961262
104rutherfordRf1968267
105dubnDb1970268
106seaborgSg1974271
107bohrBh1981270
108hasHs1984277
109meitnerMt1982276
110darmsztadtDs1994281
111roentgenRg1994280
112kopernikCn1996285
113nihonNh2003284
114flerowFl1999289
115moskowMc2003288
116liwermorLv2000293
117tenesTs2009294
118oganesonOg2002294

Zobacz też

Przypisy

  1. Transuranowce, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-30].