Trasa W-Z (Wrocław)

ulica Kazimierza Wielkiego
	Stare Miasto
	; Widok na trasę W-Z
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	1 km
Przebieg
	Położenie na mapie Wrocławia ulica Kazimierza Wielkiego
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Kazimierza Wielkiego
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Kazimierza Wielkiego
	51°06′28,20″N 17°01′49,12″E/51,107833 17,030311

Trasa W-Z – wewnętrzna obwodnica Wrocławia, pozwalająca ominąć Rynek i wewnętrzną część Starego Miasta. Wbrew nazwie przebiega nie tylko w kierunku wschód-zachód, lecz zawiera odcinek pozwalający pojazdom poruszającym się w kierunku południkowym ominąć ścisłe śródmieście od zachodu.

Przebieg trasy

Trasa przebiega od mostu Grunwaldzkiego poprzez plac Społeczny, wschodni odcinek ul. Oławskiej, plac Dominikański, plac św. Krzysztofa, ul. Kazimierza Wielkiego, następnie ul. Ruską (ruch z zachodu na wschód) i ul. św. Mikołaja (ze wschodu na zachód) do skrzyżowania z Podwalem na pl. Jana Pawła II (do 2006 roku noszącego nazwę pl. 1 Maja). Północna odnoga biegnie ulicami Nowy Świat (ruch z północy na południe) i Białoskórniczą (z południa na północ), które mimo zjednoczenia w jeden ciąg uliczny utrzymały swe historyczne nazwy, stanowiąc dziś dwie jezdnie szerokiej trasy.

Trasa składa się z dwóch jezdni po 2-3 pasy ruchu, dwutorowego (lokalnie trójtorowego) wydzielonego torowiska tramwajowego oraz dwóch częściowo bezkolizyjnych skrzyżowań z przejściami podziemnymi i krótkimi tunelami drogowymi (plac Dominikański) lub estakadami (plac Społeczny). Dalsze przejścia podziemne znajdują się w ciągu ul. Świdnickiej, w ciągu Promenady Staromiejskiej na wysokości dawnej zewnętrznej Bramy Oławskiej i pod placem Jana Pawła II.

Historia

Pierwsze plany budowy trasy o przebiegu niemal identycznym ze współczesnym pojawiły się krótko po I wojnie światowej, m.in. w projekcie sanacji centrum miasta opracowanym przez Maksa Berga, Richarda Konwiarza i Ludwiga Moshamera w 1919. Stała się ona odtąd trwałym elementem projektów urbanistycznych centrum Wrocławia przez cały okres międzywojenny, a także już po wojnie.

Rozpoczęcie prac ogłosił prezydent Marian Czuliński 18 grudnia 1973 z obietnicą zakończenia na 30-lecie PRL, 22 lipca następnego roku^[1]. Pierwszy, południowy odcinek trasy między ulicami Mikołaja i Ofiar Oświęcimskich^[1] otworzono 22 lipca 1974^[2]. Północne odcinki oddano cztery lata później, co skutkowało usuwaniem linii autobusowych i tramwajowych z Rynku od maja 1978^[1].

Zbudowaną według projektu m.in. Andrzeja Gretschela^[3] w latach 1977–1991 trasę poprowadzono szlakiem dawnej wewnętrznej fosy miejskiej. W tym celu usunięto ruiny zniszczonych w czasie II wojny światowej dwóch ciągów domów, stojących niegdyś nad fosą. Wyburzeniu uległo też jednak kilka nieuszkodzonych budynków. Poprzez budowę trasy przecięciu uległ historyczny ciąg ul. Świdnickiej.

Do czasu otwarcia nowego odcinka obwodnicy śródmiejskiej (ulice Klecińska i Na Ostatnim Groszu) arteria była częścią miejskiego przebiegu drogi krajowej nr 94^[4], a przed reformą sieci drogowej w 2000 roku wchodziła w skład drogi krajowej nr 344^[5].

Ważniejsze obiekty przy trasie

Wzdłuż trasy W-Z znajdują się następujące znaczniejsze obiekty (w kolejności od wschodu na zachód, a następnie na północ):

ekspresjonisyczna poczta główna, arch. Lothar Neumann, 1926–1929
centrum handlowe firmy ECE Galeria Dominikańska, arch. Edward Lach, 1999–2001
ewangelicki kościół św. Krzysztofa
gmach banku (obecnie NBP), arch. Alvin Wedemann, 1909–1911
wielofunkcyjny budynek handlowo-biurowy z parkingiem piętrowym Szewska Centrum, arch. Stefan Müller, Paweł Jaszczuk, Mariusz Grochowski, Dariusz Ropacki; przy skrzyżowaniu z ul. Szewską
Zespół zabudowy mieszkalno-usługowej
modernistyczny dawny dom handlowy rzemiosła artystycznego Wilhelm Knittel, arch. Max Strassburg, 1929 przy skrzyżowaniu z ulicą Świdnicką. Do końca XIX wieku znajdowały się w tym miejscu stajnie miejskie, wzmiankowane w 1346
dawny pałac królewski
ewangelicki Kościół Opatrzności Bożej, dawny Dworski
biurowiec Europaeum, arch. Jacek Bal i Maciej Chorążak
Biblioteka Uniwersytecka, arch. Richard Plüddemann, 1887–1891. Biblioteka zwrócona jest do trasy tylną elewacją, wejście znajduje się od strony północnej, od ul. Karola Szajnochy.
biurowiec Wratislavia Tower z wielosalowym kinem Nowe Horyzonty
dawny szpital Bożego Grobu
dawny arsenał

Widok od zachodu. Po prawej kościół św.Krzysztofa i wjazd na pl.św.Krzysztofa w kierunku ul.Wierzbowej, na wprost wjazd na plac Dominikański oraz do tunelu pod placem, w głębi handlowa Galeria Dominikańska wraz (po lewej) z hotelem Mercure-Panorama
Skrzyżowanie z ul. Krupniczą. Gmach Biblioteki Uniwersyteckiej po północnej stronie jezdni. W głębi górująca nad Starym Miastem wieża Fary Elżbietańskiej
Skrzyżowanie z ul. Krupniczą – widok w kierunku zachodnim. Widoczny skręt w lewo w ul.Krupniczą, od tego miejsca trasa łukiem skręca w prawo omijając widoczną w głębi Wratislavia Tower
ul. Kazimierza Wielkiego
ul. Kazimierza Wielkiego
ul. Kazimierza Wielkiego

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Beata Maciejewska: Wrocławska trasa W-Z miała wyprowadzić z Rynku tramwaje i samochody. Zbudowano ją w zaledwie 7 miesięcy. wroclaw.wyborcza.pl. [dostęp 2021-07-22]. (pol.).
↑ Najważniejsze państwowe święto w PRL-u. 2017-11-06. s. wrocław.pl. [dostęp 2017-11-15].
↑ Magda Nogaj: Zaczęło się od epidemii cholery, a potem było już tylko gorzej. Jak powstawała trasa w-z we Wrocławiu. Wyborcza.pl Wrocław, 2017-11-29. s. 9/10: Wizjonerskie pomysły. [dostęp 2019-09-29]. (pol.).
↑ Autoatlas Polska 1:300 000. Warszawa: ABW Sp. z o.o., 2001, s. 184–185. ISBN 83-915542-0-1.
↑ Wrocław 1:20 000, Wrocław: Eko-Graf, 1994 .

Linki zewnętrzne

ulica Kazimierza Wielkiego na starych i współczesnych fotografiach

[maciejewska2021-1] Beata Maciejewska: Wrocławska trasa W-Z miała wyprowadzić z Rynku tramwaje i samochody. Zbudowano ją w zaledwie 7 miesięcy. wroclaw.wyborcza.pl. [dostęp 2021-07-22]. (pol.).

[wsk-2] Najważniejsze państwowe święto w PRL-u. 2017-11-06. s. wrocław.pl. [dostęp 2017-11-15].

[nogaj-3] Magda Nogaj: Zaczęło się od epidemii cholery, a potem było już tylko gorzej. Jak powstawała trasa w-z we Wrocławiu. Wyborcza.pl Wrocław, 2017-11-29. s. 9/10: Wizjonerskie pomysły. [dostęp 2019-09-29]. (pol.).

[atl2001-4] Autoatlas Polska 1:300 000. Warszawa: ABW Sp. z o.o., 2001, s. 184–185. ISBN 83-915542-0-1.

[atl1994-5] Wrocław 1:20 000, Wrocław: Eko-Graf, 1994 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

ulice	św. Antoniego Arrasowa św. Barbary Bernardyńska Białoskórnicza Biskupia Bożego Ciała Cieszyńskiego bł. Czesława św. Doroty św. Ducha św. Elżbiety Franciszkańska Fredry Garbary Garncarska Gepperta Grabarska Grodzka Igielna św. Jana Kapistrana Janickiego Jatki Jodłowa św. Katarzyny Kazimierza Wielkiego Kaznodziejska Kiełbaśnicza Kotlarska Kraińskiego Krawiecka Krowia Krupnicza Kurzy Targ Kuźnicza Łaciarska Łazienna Malarska św. Marii Magdaleny Mennicza św. Mikołaja Modrzejewskiej Modrzewskiego Nowa Nowy Świat Nożownicza Odrzańska Ofiar Oświęcimskich Oławska Piaskowa Przejście Garncarskie Przejście Żelaźnicze Psie Budy Purkyniego Ratusz rynek Ruska Rzeźnicza Piotra Skargi aleja Słowackiego Stanisława Leszczyńskiego Wita Stwosza Styki i Kossaka Sukiennice Szajnochy Szewska Świdnicka Teatralna Uniwersytecka Widok Wierzbowa Więzienna św. Wita Włodkowica Wszystkich Świętych Zamkowa Zaułek Jerzego Grotowskiego Zaułek Ossolińskich
ulice historyczne	Drewniana Górka Kacerska Miotlana Oława Białoskórnicza Polska Siedmiu Kół Słodowa Strażacka Zaułek Drwalski Zaułek Koci Zaułek Niski Zaułek Pokutniczy Zaułek Ruski Zaułek Winogronowy Zaułek Zamkowy Złote Koło
place	Bohaterów Getta Dominikański Franciszkański Jana Pawła II św. Krzysztofa biskupa Nankiera Nowy Targ Polski Rynek Solny Teatralny Uniwersytecki Wolności

Istniejące	Trasa W-Z (trasa średnicowa) Obwodnica śródmiejska Autostrada A8
Planowane	Obwodnica staromiejska
Budowane	Obwodnica wschodnia

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne