Trasa W-Z w Łodzi

Trasa W-Z

Retkinia, Centrum, Widzew
Tablica upamiętniająca powstanie Trasy W-Z
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Plan
Położenie na mapie Łodzi Trasa W-Z
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Trasa W-Z
Położenie na mapie województwa łódzkiego Trasa W-Z
51°45′33,4″N 19°27′25,9″E/51,759267 19,457204

Trasa W-Z – główna arteria komunikacyjna Łodzi na kierunku wschód–zachód łącząca dwa największe łódzkie osiedla Widzew Wschód (na wschodzie) i Retkinię (na zachodzie).

Opis trasy

„Trasa W-Z” – tym określeniem pod koniec lat 70. XX wieku nazwano zmodernizowany w latach 1975–1979 drogowy i tramwajowy ciąg Retkinia–Widzew. Na trasę składały się wtedy odcinki ulicy o nazwach (patrząc od zachodu):

• aleja Adama Mickiewicza
• ulica Główna
• ulica Armii Czerwonej,

zawarte pomiędzy aleją Włókniarzy i ul. Wysoką. Tablica upamiętniająca powstanie Trasy W-Z w Łodzi znajdowała się w nieistniejących od 2013 r. podziemiach pod skrzyżowaniem ulicy Piotrkowskiej z alejami: marsz. Józefa Piłsudskiego od wschodu oraz Adama Mickiewicza od zachodu.

W 2013 r. Urząd Miasta Łodzi, w czasie prezydentury Hanny Zdanowskiej, rozpoczął, jedną z największych w ostatnich latach, inwestycję w łódzką infrastrukturę, tj. projekt „Modernizacja i rozbudowa Trasy W-Z”. Projekt realizowano w dwóch etapach. Pierwszy odcinek trasy budowano w ścisłym centrum miasta – powstał nowy tunel drogowy o długości 249 m, z windami, którymi można dostać się na przystanki tramwajowe. Na powierzchni tunelu, w centrum miasta (pomiędzy ul. Piotrkowską i al. Tadeusza Kościuszki), wybudowano Dworzec Tramwajowy Centrum, choć dla łodzian potocznie to Przesiadkowo lub Stajnia Jednorożców – jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów w mieście. Drugim etapem projektu była rozbudowa i modernizacja linii tramwajowych (13,2 km), co umożliwiło połączenia tramwajowe między dzielnicami Retkinia i Olechów. Trasę otwarto w październiku 2015 r^[1].

Obecnie określenie „Trasa W-Z” można rozszerzyć do ciągu ulic (licząc od zachodu):

• aleja gen. Zygmunta Waltera-Janke
• aleja ks. bpa Władysława Bandurskiego
• aleja Adama Mickiewicza
• aleja marsz. Józefa Piłsudskiego (DW713)
• ulica Rokicińska (DW713).

W skład trasy W-Z można również zaliczyć aleję ks. kard. Stefana Wyszyńskiego będącą główną arterią komunikacyjną Retkini.

Historia

Na wschód od ul.Piotrkowskiej

Al. Piłsudskiego w kierunku wschodnim w 2006 roku, po stronie północnej widoczne trzy drzewa (dawna ulica Główna)

Piotrkowska–Targowa

Śladu obecnej trasy W-Z należy szukać w ówczesnej szosie Rokicińskiej łączącej Łódź z Rokicinami. Do chwili otwarcia, w 1866 r., Drogi Żelaznej Fabryczno-Łódzkiej, surowce do łódzkich fabryk dostarczane były tą szosą wozami konnymi ze stacji w Rokicinach znajdującej się na trasie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Od Traktu Piotrkowskiego (obecna ulica Piotrkowska) tędy wiódł główny szlak transportowy do Rokicin.

Kolejne, historyczne nazwy tej drogi to:

• szosa/ulica Rokicińska (do 1827)
• ulica Główna (1827–1940) (Hauptstr. 1915–1918)
• Rudolf Heß Strasse (1940–1941), (Ostlandstr. 1941–1945)
• ulica Główna 1945
• ulica Józefa Stalina (?–1956)
• ulica Główna (1956–1979)
• aleja Adama Mickiewicza (1979–1990)
• aleja marsz. Józefa Piłsudskiego (od 1990).

Targowa–wiadukt na Widzewie

• szosa Rokicińska
• ulica Rokicińska (do 1945)
• aleja Armii Czerwonej (1945–1990)
• aleja marsz. Józefa Piłsudskiego (od 1990).

Zalążkiem obecnej trasy W-Z był odcinek od ulicy Targowej do ulicy Przędzalnianej, którego budowę rozpoczęto w 1948 r. Przez kolejne 25 lat był to jedyny zmodernizowany odcinek drogi, posiadający dwie jezdnie, z wydzielonym, między nimi, torowiskiem tramwajowym. W latach 70. XX w. przebudowano i zmodernizowano kolejny fragment drogi, dzięki czemu znacznie poszerzono ciąg jezdny kosztem wyburzenia całej zabudowy po północnej stronie ulicy, obejmującej kilkadziesiąt kamienic wraz z podwórzami. Modernizacji dokonano pod szyldem „budowy trasy W-Z”. Odcinek Piotrkowska–Sienkiewicza został ponownie zabudowany jeszcze w latach 70. XX w. kompleksem biurowo-handlowym. Obecnie na Skrzyżowaniu Marszałków (aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego / aleja Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego / ul. Stefana Kopcińskiego), trasa W-Z krzyżuje się z drogę krajową DK14. Na tym węźle komunikacyjnym swój początek ma droga wojewódzka DW713 wiodąca do Januszewic przez Andrespol, Rokiciny, Ujazd oraz Tomaszów Mazowiecki.

Wiadukt na Widzewie–granica miasta

Do czasów drugiej wojny światowej podłódzki odcinek szosy Rokicińskiej:

• szosa Rokicińska
• ulica Rokicińska (do dnia dzisiejszego).

Obecnie odcinek ten stanowi drogę wojewódzką DW713

Na zachód od ul.Piotrkowskiej

Na zachód od Piotrkowskiej (2006)

Piotrkowska–Dworzec Łódź Kaliska

Na wschód od Piotrkowskiej ulica nazywała się Główna, a następnie Anny (Rosickiej) / świętej Anny. Trasa, swój bieg kończyła początkowo na ulicy Wólczańskiej, później została przedłużona do ul. Łąkowej. Pod koniec lat 70. XX w. władze państwowe wydały decyzję o zajęciu północnej części Parku im. ks. J. Poniatowskiego i tam obszarze wybudowano dwupasmową jezdnię z torowiskiem pośrodku, przedłużając w ten sposób trasę od ul. Łąkowej do obecnego Dworca Łódź Kaliska.

Droga, w różnych okresach, nosiła następujące nazwy:

• ulica Główna (1827–1845)
• ulica świętej Anny (ulica Anny Rosickiej, 1845–1933) (Annenstr. 1915–1918)
• ulica Bandurskiego (1933–1940)
• Annenstr. (1940), Rudolf Hess Str. (1940–1941), Ostlandstr. (1941–1945)
• ulica Bandurskiego (1945–1947)
• aleja Adama Mickiewicza (od 1947).

Obecnie w rejonie Dworca Łódź Kaliska, trasa W-Z krzyżuje się z aleją Włókniarzy i aleją Jana Pawła II – stanowiącymi drogę krajową DK1.

Dworzec Łódź Kaliska–Retkinia

(c) Krzysztofbla z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

aleja Bandurskiego w 2008 roku.
Widok na południe od ulicy Krzemienieckiej

Estakada alei Włókniarzy, DK1 powstała w 1996 nad trasą W-Z. Widok od strony alei Jana Pawła II

To najpóźniej zbudowany odcinek trasy W-Z. Powstał on dopiero w latach 1994–1997. Początkowo – tj. w fazie projektowania (lata 70./80. XX wieku) – patronem tego odcinka drogi miał być Adam Mickiewicz, jednak ostatecznie nadano mu nazwę:

• aleja ks. bpa Władysława Bandurskiego (od 1994).

Retkinia–Obywatelska

Droga łącząca Retkinię z ulicą Obywatelską od momentu zbudowania długo nie miała nadanej nazwy. Znajdująca się przy niej stacja benzynowa miała adres przypisany do ulicy Obywatelskiej.

Roboczo drogę tę do 1987 nazywano Trasą N-S. Późniejsi patroni to:

• ulica Władysława Gomułki (1987–1991)
• aleja gen. Zygmunta Waltera-Janke (od 1994).

Plany obejmowały przedłużenie obecnej alei Waltera-Janke, poprzez przebicie ul. Obywatelskiej, aż w kierunku Pabianic (w tym celu zbudowano niewykorzystane mosty tramwajowe nad Jasieniem). Rolę tę jednak przejęła rozbudowywana ulica Pabianicka.

Retkinia

W okresie budowy osiedla na Retkini (lata 70./80. XX wieku) wytyczono główną arterię komunikacyjną, której patronami zostali Ernst Thälmann (od „Bocianów” – rzeźby stanowiącej wtedy punkt orientacyjny dla mieszkańców Retkini – do ul. Retkińskiej) oraz Julian Marchlewski (od ul. Retkińskiej do ul. Salvadora Allende – obecnie ks. Jerzego Popiełuszki). W roku 1989 r., uchwałą Rady Miejskiej w Łodzi, arterii nadano nazwę: aleja ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. W planach było przedłużenie trasy W-Z, wraz z tramwajami przez osiedle Smulsko. Plany nie zostały zrealizowane, na skutek czego osiedle Smulsko jest rozdzielone szerokim pasem wolnego terenu.

Tramwaj W-Z

Począwszy od modernizacji z lat 1975–1979 trasę W-Z budowano w układzie dwóch jezdni i wydzielonego torowiska tramwajowego. Tramwaj na trasie W-Z wraz z linią nr 10, stał się priorytetem kolejnych władz miasta i na tę linię kierowano, w pierwszej kolejności, najnowsze składy tramwajowe w Łodzi.

Dworzec Tramwajowy przy al. Mickiewicza w Łodzi

W październiku 2015 r., zakończyła się dwuletnia rozbudowa i modernizacja trasy tramwajowej, w wyniku której połączono Retkinię z Olechowem. Robotami objęto 13,2 km trasy. Pomiędzy al. Kościuszki i ul. Piotrkowską został zbudowany Dworzec Tramwajowy Centrum, łączący ŁTR z tramwajami na trasie W-Z. Przez to, na odcinku od ul. Gdańskiej (nie wliczając w to przejazdu pod ul. Żeromskiego) do ul. Kilińskiego, ruch samochodowy częściowo odbywa się podziemnym tunelem, a przejścia podziemne pod ul. Piotrkowską i ul. Sienkiewicza zostały zlikwidowane. Dla usprawnienia komunikacji miejskiej na al. Wyszyńskiego autobusy poruszają się po pasie autobusowo-tramwajowym. Odnowione przystanki na całej długości trasy wyposażone są w elektroniczne tablice systemu informacji pasażerskiej.

Remont trasy W-Z

Remont trasy W-Z (al. Mickiewicza między ul. Piotrkowską a Kościuszki) – zdjęcie z końca października 2013

1 października 2013 r. rozpoczęła się dwuletnia przebudowa trasy W-Z, obejmująca budowę centrum przesiadkowego na al. Mickiewicza pomiędzy ul. Piotrkowską i al. Kościuszki, wydłużenie linii tramwajowej na Olechów, a także budowę tunelu dla samochodów^[2][3].

Przebieg prac

• Październik 2013: rozpoczęcie prac związanych z demontażem torowiska tramwajowego na al. Mickiewicza. Zawieszono linie tramwajowe 1, 7, 10, 15A, zmieniono przebieg 5 linii tramwajowych, uruchomiono 10 tymczasowych przystanków, wprowadzono 4 linie zastępcze za tramwaje, zmieniono trasy 5 linii autobusów dziennych oraz wszystkie trasy autobusów nocnych^[4][5]. Od 7 października rozpoczął się demontaż torów^[6].
• Listopad 2013: od 4 listopada zamknięte są skrzyżowania al. Mickiewicza z al. Kościuszki oraz al. Mickiewicza z Wólczańską. Na al. Mickiewicza od ul. Wólczańskiej do ul. Kilińskiego mogą poruszać się tylko taksówki i komunikacja zbiorowa^[7][8], wzdłuż al. Mickiewicza wyznaczono buspasy dla komunikacji zbiorowej i taksówek^[9].
• Lipiec 2014:
  • 1 lipca: zamknięcie skrzyżowania Żwirki/Piotrkowska. Zmienione trasy tramwajów 2, 3, 6, 7, 11, 16, 16A. 2, 6, 11, 16 i 16A kursują przez Politechniki i Gdańską, 3 do Chocianowic, a 7 przez Śmigłego-Rydza i Pomorską.
  • 14 lipca: zamknięcie torowiska na odcinku Piłsudskiego/Kilińskiego–Piłsudskiego–Rokicińska–Augustów. Przez to zmienione trasy mają linie 3, 9, 9A, a linia 14 została zawieszona.
  • 21 lipca: linia 14 „wraca na tory”; kursuje w relacji Dąbrowa–Wyszyńskiego
  • 26 lipca: zamknięcie torowiska na odcinku Wyszyńskiego–Bratysławska, wszystkie tramwaje dojeżdżają do pętli Bratysławska. W zamian za tramwaj kursuje linia Z10 w relacji Augustów–Wyszyńskiego.
• Sierpień 2014: ograniczenie kursowania 14; w szczycie kursuje co 20 min, poza nim co 40 min.
• Wrzesień 2014: 1 września – otwarcie skrzyżowania Piotrkowska/Żwirki, na swoje trasy wracają tramwaje linii 2, 3, 11. „Trójka” kursuje do Dworca Łódź Żabieniec. 6, 16, 16A nadal kursują objazdem z powodu jednotorowego odcinka na skrzyżowaniu Mickiewicza/Kościuszki.
• Październik 2014: 27 października – tramwaje 6, 16 i 16A jeżdżą już Piotrkowską i Kościuszki; otwarcie skrzyżowania Mickiewicza/Kościuszki.
• Listopad 2014: 22 listopada – zamknięcie ruchu tramwajowego na Retkini, 8 zawieszona, 12 kursuje na Chochoła, 14 na Dworzec Łódź Żabieniec.
• Luty 2015: 1 lutego zamknięto skrzyżowanie Piłsudskiego/Kilińskiego; zmiana tras Z1 i Z5.
• Marzec 2015:
  • 1 marca - rozpoczęcie prac na skrzyżowaniach: Marszałków, Piłsudskiego–Niciarniana, i na skrzyżowaniu Jana Pawła II/Włókniarzy–Mickiewicza/Bandurskiego; zmiana tras 50, 52, 54, 54A, 64, 65, 65A, 70, 70A, 70B, 75, 82, 82A, 85, 85A, 86, 93, 96, 98, 98A, Z10, N1, N2, uruchomienie Z8 i Z98, zawieszenie 98B.
  • 16 marca – zmiana tras 4, 9, 9A, 13, 14, 57, Z1, likwidacja 7, Z5, uruchomienie 1, Z4.
• Maj 2015: 2 maja – zmiana tras 76, 99 i 99A na Retkini.
• Czerwiec 2015: 14 czerwca – II etap prac na skrzyżowaniu przy Dworcu Kaliskim; zmiana tras: 12, 14, 50, 52, 65, 65A, 80, 86, 93, 98, 98A, 99, 99A, Z10, N2, zawieszenie 13, uruchomienie Z12.
• Lipiec 2015:
  • 5 lipca – remont al. Mickiewicza; zmiana tras 98, 98A i Z10.
  • 13 lipca – II etap prac na skrzyżowaniu Marszałków; zmiana tras 54, 54A, 64, 70, 70A, 70B, 75, 82, 82A, 85, 85A, 96, 98, 98A, N1, Z4, Z10, Z98; zawieszenie Z8.
• Sierpień 2015: noc 15/16 sierpnia – remont al. Mickiewicza; zmiana tras 98, 98A, Z10, N2, N4, N5, N6, N7.
• Wrzesień 2015: 1 września – zakończenie prac na skrzyżowaniu Włókniarzy/Jana Pawła II–Mickiewicza/Bandurskiego, oraz likwidacja przejazdu na al. Piłsudskiego przy ul. Nowej; zmiana tras 12, 14, 50, 52, 65, 65A, 80, 86, 93, 98, 98A, 99, 99A, Z10, N1, N2; likwidacja Z12.

Zobacz też

• Inne trasy wschód-zachód w Polsce

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Stara Główna (Gazeta Wyborcza)