Trazodon

Ten artykuł należy dopracować: od 2020-04 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, niektóre fragmenty napisane są tak, jak ulotka leku – powinny być napisane stylem encyklopedycznym. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Trazodon

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 2-{3-[4-(3-chlorofenylo)piperazyn-1-ylo]propylo}-[1,2,4]triazolo[4,3-a]pirydyn-3-on
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C19H22ClN5O
Masa molowa	371,86 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	19794-93-5
PubChem	5533
DrugBank	DB00656
InChI InChI=1S/C19H22ClN5O/c20-16-5-3-6-17(15-16)23-13-11-22(12-14-23)8-4-10-25-19(26)24-9-2-1-7-18(24)21-25/h1-3,5-7,9,15H,4,8,10-14H2 InChIKey PHLBKPHSAVXXEF-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność rozpuszczalny w chloroformie, metanolu i etanole[1] Temperatura topnienia 231–232,5 °C[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-04-14] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki chlorowodorek trazodonu Uwaga Zwroty H H302, H351 Zwroty P P201, P301+P312+P330, P308+P313
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	N06AX05
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka Biodostępność 65% (p.o.)[1] Okres półtrwania 7–12 h[1] Wiązanie z białkami osocza i tkanek 89–95% głównie z albuminami[1] Metabolizm wątrobowy[1] Wydalanie 75% z moczem, 25% z kałem[1]
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania p.o. (doustnie)[1]

Trazodon – organiczny związek chemiczny z grupy triazolopirydyn^[1], lek o działaniu przeciwdepresyjnym z grupy antagonistów receptorów serotoninowych 5-HT₂ i inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)^[2] stosowany w postaci chlorowodorku. Szczególnie przydatny jest w subpopulacji pacjentów chorych na depresję ze współwystępującą bezsennością, lękiem (ma działanie anksjolityczne) czy dysfunkcjami seksualnymi. Stosowany jest w monoterapii, w wyższych dawkach lub w leczeniu skojarzonym np. z lekami z grupy SSRI, aby zlikwidować ich skutki uboczne w postaci bezsenności lub PSSD.

Działanie

Trazodon wpływa na przewodnictwo serotoninergiczne w mózgu – hamuje specyficznie synaptyczny wychwyt zwrotny serotoniny. Wykazuje duże powinowactwo do receptorów typu 5-HT₂, działając na nie antagonistycznie oraz powoduje większe związanie serotoniny z receptorem 5-HT_1A. Ponadto trazodon blokuje hamujący wpływ receptora 5-HT_2A na receptor 5-HT_1A^[3]. Lek ten wywiera również pewne działanie α-adrenolityczne poprzez blokowanie receptorów α₁-adrenergicznych^[2]. Jest praktycznie pozbawiony powinowactwa do receptorów muskarynowych i dopaminergicznych. Zmniejsza zahamowanie psychomotoryczne, wpływa korzystnie na poprawę nastroju, a także działa anksjolitycznie i przywraca fizjologiczny rytm snu. T_1/2 leku ma charakter dwufazowy: pierwsza faza ma długość 3–6 h, zaś druga ok. 5–9 h^[2]. Wydalany jest głównie z moczem.

Wskazania

Stany depresyjne o różnej etiologii, w tym depresja przebiegająca z niepokojem (agitacją)^[2]. Do wskazań zalicza się także bezsenność pierwotną i wtórną, zaburzenia lękowe (w tym zespół lęku uogólnionego), dysfunkcje seksualne takie jak anorgazmia, zaburzenia erekcji i wytrysk przedwczesny występujące pierwotnie lub jatrogennie przy stosowaniu leków z grupy SSRI (tzw. PSSD) oraz uzależnienie od alkoholu lub benzodiazepin^[4], ale nie są one zatwierdzone przez FDA.

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na substancję czynną^[2]
• choroby serca
• choroby wątroby i nerek
• jednoczesne stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy^[2]

Działania niepożądane

• senność i zmęczenie
• ból i zawroty głowy
• osłabienie, nudności
• suchość błon śluzowych w jamie ustnej

Rzadko zgłaszane działania niepożądane

• bezsenność
• brak apetytu
• wymioty
• zaparcia lub biegunki
• leukopenia o niewielkim nasileniu
• hipotonia (spowodowana niewielkim działaniem α-adrenolitycznym)
• zmniejszenie koncentracji
• splątanie
• wysypka skórna oraz zespół serotoninergiczny (zwłaszcza podczas stosowania w skojarzeniu z innymi lekami psychotropowymi)
• priapizm (bolesny i długotrwały wzwód prącia)
• zaburzenia rytmu serca (tachykardia i bradykardia)
• zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego
• zmiany obrazu morfologii krwi oraz zaburzenia czynności wątroby (żółtaczka, uszkodzenie komórek wątrobowych)

Interakcje lekowe

• może nasilać działanie środków zwiotczających mięśnie szkieletowe oraz lotnych środków znieczulających
• nasila działanie hipotensyjne pochodnych fenotiazyny
• podawanie łącznie z guanetydyną, prazosyną, hydralazyną lub pochodnymi fenotiazyny zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń erekcji
• może zwiększać stężenie digoksyny i fenytoiny we krwi^[2]
• może nasilać działanie alkoholu, barbituranów oraz innych leków działających hamująco na o.u.n.
• stosowanie trazodonu w skojarzeniu z lekami z grupy benzodiazepin jest bezpieczne, należy jednak wziąć pod uwagę nasilenie działania uspokajającego
• nie zaleca się jednoczesnego stosowania trazodonu z inhibitorami MAO lub stosowania trazodonu w ciągu 2 tygodni od ich odstawienia^[2]
• nie zaleca się także podawania inhibitorów MAO w ciągu tygodnia po odstawieniu trazodonu
• donoszono o wahaniach czasu protrombinowego u pacjentów otrzymujących równocześnie warfarynę i trazodon
• należy zachować ostrożność przy spożywaniu produktów zawierających sok z grejpfruta; większe ilości mogą spowodować interakcje z trazodonem
• fluoksetyna może powodować wzrost stężenia trazodonu w osoczu^[2]
• flukonazol nasila sedatywne działanie trazodonu^[5]
• łączne stosowanie z preparatami z miłorzębem japońskim może prowadzić do śpiączki^[6]

Uwagi i środki ostrożności

Prowadzenie pojazdów

„Lek wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi urządzeń mechanicznych. Pacjenci powinni zachować ostrożność i nie prowadzić samochodu ani nie obsługiwać maszyn dopóki nie upewnią się, że nie występują u nich takie działania niepożądane jak: senność, uspokojenie, zawroty głowy, stany splątania, nieostre widzenie”^[7].

Priapizm przy stosowaniu trazodonu

Choć trazodon powoduje znacznie mniej działań niepożądanych wpływających na sferę seksualną niż większość leków przeciwdepresyjnych, to z częstością 1:8000 leczonych mężczyzn może on wywołać priapizm. W związku z tym należy pouczyć pacjenta o możliwości wystąpienia takiego objawu i konieczności zwrócenia się po pomoc medyczną jeśli objaw taki będzie się utrzymywał powyżej godziny. W przeciwnym wypadku grozi to trwałymi zaburzeniami erekcji. Do wystąpienia priapizmu przy stosowaniu trazodonu bardziej predysponowani są młodzi chłopcy i mężczyźni u których ustępowanie erekcji po wybudzeniu z fazy REM snu jest powolne po przebudzeniu^[2].

Priapizm zazwyczaj ustępuje samoistnie, jego wystąpienie jest przeciwwskazaniem do dalszego stosowania trazodonu u danego pacjenta. Pomoc medyczna w wypadku priapizmu obejmuje monitorowanie przepływu krwi, a w nagłych przypadkach miejscowe wstrzyknięcie fenylefryny, a nawet leczenie chirurgiczne^[2].

Pomimo tego jest to lek przeciwdepresyjny powodujący dysfunkcje seksualne jedynie u niewielkiej liczby pacjentów^[2].

Dawkowanie

Dawkowanie zwykle 150–600 mg na dobę w 1–2 dawkach^[2]. Do leczenia bezsenności stosuje się mniejsze dawki – 25–150 mg^[8][3]

Preparaty handlowe w Polsce

W Polsce dostępny jest na receptę w formie tabletek Trazodone Neuraxpharm oraz tabletek o przedłużonym uwalnianiu Trittico CR i Trittico XR^[7].

Przypisy

Bibliografia

• Małgorzata Rzewuska: Leczenie zaburzeń psychicznych. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2006. ISBN 83-200-3354-3.
• MarekM. Jarema MarekM. i inni, Trazodon – lek przeciwdepresyjny: mechanizm działania i miejsce w leczeniu depresji, „Psychiatria Polska”, 45 (4), 2011, s. 611–625, ISSN 0033-2674 [dostęp 2020-12-13] .
• JanuszJ. Szyndler JanuszJ., AnnaA. Skórzewska AnnaA., AdamA. Plaźnik AdamA., Leki blokujące receptory serotoninowe oraz hamujące wychwyt zwrotny serotoniny (SARI) w terapii zaburzeń psychicznych, „Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii”, 19 (3), 2003, s. 39–51, ISSN 1234-8279 [dostęp 2020-12-13] .
• IwonaI. Makowska IwonaI., RadosławR. Magierski RadosławR., IwonaI. Kłoszewska IwonaI., Trazodon w leczeniu zaburzeń zachowania i objawów psychotycznych towarzyszących otępieniu, „Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii”, 20 (4), 2004, s. 485–494, ISSN 1234-8279 [dostęp 2020-12-13] .
• ZbigniewZ. Lew-Starowicz ZbigniewZ., Trazodon a seksualność, „Seksuologia Polska”, 1 (2), 2003, s. 69–71, ISSN 1731-6677 [dostęp 2020-12-13] .
• ZbigniewZ. Lew-Starowicz ZbigniewZ., Trazodon – lek wielofunkcyjny, „Przegląd Seksuologiczny”, 30 (kwiecień/czerwiec), 2012, s. 17–19, ISSN 2353-8988 [dostęp 2020-12-13] .