Tren – Ofiarom Hiroszimy

Tren – Ofiarom Hiroszimy
ilustracja
Kompozytor

Krzysztof Penderecki

Czas powstania

1960

Czas trwania

8’37’’

Tren – Ofiarom Hiroszimy – utwór muzyczny autorstwa Krzysztofa Pendereckiego, który skomponował w 1960 roku.

Nazwa

Początkowo utwór nosił tytuł 8’37’’ i był on związany z czasem jego trwania[1]. W 1961 roku dyrektor muzyczny Polskiego Radia, Roman Jasiński, zwrócił uwagę na tytuł[1]. Wtedy zmieniono go na Tren – Ofiarom Hiroszimy[1]. Tytułu nie należy rozumieć dosłownie[1]. Nie ilustruje on tragedii Hiroszimy, lecz jest dedykowany tym, którzy w 1945 roku zginęli w Hiroszimie[1].

Historia

W 1959 roku podczas II Konkursu Młodych Kompozytorów organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich jurorzy nagrodzili trzema najważniejszymi nagrodami utwór młodego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego[1]. Główną nagrodą w konkursie był wyjazd na dwumiesięczne stypendium do Włoch[1]. Tam powstał utwór, ukończony po powrocie do kraju[1], któremu kompozytor nadał tytuł 8’37’'[2]. Był on przeznaczony na 52 instrumenty smyczkowe (24 skrzypce, 10 altówek, 10 wiolonczel i 8 kontrabasów)[1]. Penderecki wprowadził do utworu nowe artykulacje, takie jak gra na strunniku, na podstawku, na strunach za podstawkiem, uderzanie żabką smyczka lub palcem w górną płytę instrumentu, wibrowanie szybkie i wolne[1].

Utwór, który został wysłany w 1960 roku na Konkurs Kompozytorski im. Grzegorza Fitelberga, otrzymał tam III nagrodę. Następnie dokonano jego nagrania przez Wielką Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach pod batutą J. Krenza i wysłano w 1961 roku do Paryża na sesję Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO[2]. Utwór zajął tam IV miejsce[1]. W wielu krajach muzycy orkiestrowi nie chcieli wykonywać utworu, ponieważ obawiali się, że np. uderzanie żabką smyczka w dekę instrumentu może zniszczyć lakier na instrumencie[1].

Wykorzystanie utworu

  • W 1965 roku powstał film dokumentalny Ludwika Perskiego pt. Portret dyrygenta, pokazujący próbę Trenu – Ofiarom Hiroszimy w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Narodowej pod batutą Witolda Rowickiego[3].
  • W 1969 roku Marian Ussorowski stworzył poetycką etiudę dokumentalną Tren[4].
  • Utwór został wykorzystany m.in. w filmach Lśnienie Kubricka, Inland Empire Lyncha, Egzorcysta Friedkina[5] i trzecim sezonie serialu Miasteczko Twin Peaks z roku 2017[6].

Nagrody

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l Trenofiarom Hiroszimy - Encyklopedia Muzyki - RMF Classic, rmfclassic.pl [dostęp 2018-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-02].
  2. a b prof. Krzysztof Penderecki (1994), amuz.krakow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).
  3. Portret dyrygenta, archiwum.nina.gov.pl [dostęp 2018-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-02] (pol.).
  4. FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 2018-05-01] (pol.).
  5. Kraków uczci koncertami 85. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego, krakow.wyborcza.pl [dostęp 2018-05-01].
  6. Marzenia i koszmary: powiązania Davida Lyncha z Polską, Culture.pl [dostęp 2020-03-03] (ang.).
  7. Penderecki Krzysztof (ur. 1933), muzykotekaszkolna.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Hiroshima aftermath.jpg
Hiroshima Aftermath, cropped version with writing of Paul Tibbets