Tribologia

Jeden z obiektów zainteresowania tribologii: zużycie kół zębatych

Tribologia, trybologia[1]nauka o procesach zachodzących w ruchomym styku ciał stałych. Zajmuje się opisem zjawisk tarcia, zużywania oraz smarowania[2]. Tribologia jest ważna przy konstruowaniu i eksploatacji ruchowych węzłów maszyn (np.: łożyska, sprzęgła, hamulce itp.). Stosowanie tej wiedzy pozwala osiągnąć polepszenie sprawności, niezawodności i trwałości różnych urządzeń.

Historia

Tribologia jako nauka została ukształtowana w 1966 roku. Poprzednio poszczególne działy trybologii wchodziły w skład różnych dziedzin nauki, np.: zagadnienia tarcia suchego były w zakresie fizyki, tarciem granicznym zajmowała się chemia fizyczna, smarowaniem technologia produktów naftowych, zaś zużywanie na skutek tarcia badało maszynoznawstwo. W 1966 roku użyto nazwy tribologia w raporcie dla rządu brytyjskiego o stanie techniki, szkolnictwa i badań w zakresie smarowania maszyn, który przedstawili brytyjscy uczeni pod kierownictwem Petera Josta. Wtedy to określono problematykę i cele dla tribologii na najbliższe lata:

  • fizyczne, chemiczne i mechaniczne oddziaływania między warstwami wierzchnimi ruchowych elementów maszyn, w tym również problemy tarcia i zużycia
  • smarowanie hydro- i aerodynamiczne, hydro- i aerostatyczne, a także smarowanie graniczne i smarowanie smarami stałymi
  • smarowanie i materiały smarowe dla węzłów kinematycznych oraz dla procesów technologicznych obróbki plastycznej i obróbki skrawaniem
  • kontrola jakości i metody badań materiałów smarowych, problemy doboru, użytkowania i dystrybucji materiałów smarowych
  • konstruowanie i użytkowanie łożysk i innych węzłów przenoszących obciążenie, w tym zwłaszcza kół zębatych
  • kontrola jakości i metody badań materiałów konstrukcyjnych przeznaczonych na węzły kinematyczne.

Zobacz też

Przypisy

  1. trybologia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-10-15].
  2. Włodzimierz Gogołek, Wiesław Cetera: Leksykon tematyczny. Zarządzanie, IT. Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, 2014, s. 78. ISBN 978-83-63183-58-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Roue creuse 02.jpg
Autor: Jean-Jacques MILAN 20:12, 12 May 2005 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Roue creuse pour pont arrière à vis