Tropie (województwo małopolskie)

Tropie
	wieś
	; Kościół
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Gródek nad Dunajcem
Liczba ludności (2011)	533
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-316
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0426644
	Położenie na mapie gminy Gródek nad Dunajcem Tropie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Tropie
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Tropie
	Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Tropie
	49°47′33″N 20°40′38″E/49,792500 20,677222

Artykuł	49°47′33″N 20°40′38″E
- błąd	39 m
WD	49°49'N, 20°44'E, 49°47'48.52"N, 20°39'28.58"E
- błąd	19466 m
Odległość	2 m

Tropie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem. Od południa wieś graniczy przez Dunajec z Witowicami Dolnymi, a od zachodu z Wytrzyszczką.

Historyczne nazwy wsi: de Tropstin (1231), de Tropstyn albo Tropie (1240). Co najmniej od VIII wieku miejscowość (jako miejsce przeprawy przez Dunajec) stanowiła część szlaku łączącego drogi biegnące z Bizancjum z Bałtykiem. Była to tzw. Brama sądecka.

Tradycja ludowa przechowała wzmiankę, że obecny kościół śś. Świerada i Benedykta (jedna z najstarszych budowli sakralnych w Polsce, której budowa przypada na XI w.) oraz pustelnię św. Świerada zlokalizowano w miejscu świętego gaju i świątyni Słowian.

Po przeciwnej stronie Dunajca znajduje się odbudowany w XX w. zamek Tropsztyn.

W Tropiu urodził się Władysław Bobowski, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski.

Historia

W 1158 roku Gejza II obdarzył dotacjami kościół pw. św. Emmerama w Tropiu. W dokumentach sprzedaży dóbr Tropsztyna z 1535, kościół wzmiankowany jest jako pw. św. Geralda, a od 1556 do 1603 służy protestantom jako zbór kalwiński. Na początku XVII w. kościół został przejęty na zbór braci polskich^[3].

W pobliżu zamku Tropsztyn osiedlił się pustelnik, zapewne jeden z pierwszych szerzycieli chrześcijaństwa na tych ziemiach – Świrad. Koło jego pustelni wytworzyła się następnie osada, która w dokumencie z 1282 roku (Kod. Dyp. Małopolski III.343) nosi nazwę Swirad (Swiradz). Jeszcze w XVI w. nazwa osady Swiradz utrzymywała się, ale tylko jako nazwa parafii. Prawdopodobnie pierwotna nazwa wsi Tropie obejmowała rozległy obszar leśny, na którym z czasem powstały niwy, a następnie wsie takie jak Swiradz, Wytrzeszczka, Parkoszówka, Wiatrowice, Witowice i inne.

Pierwszymi osadnikami byli poszukiwacze złota oraz innych kruszców i minerałów przybywający z obszarów niemieckich, zaproszeni przez królów Gejzę II, a następnie Belę IV oraz Wacława I po 1241. Wznosili obronne zamki, mające chronić północną granicę królestwa Węgier, podobnie jak zamki spiskie, a których okoliczne nazwy świadczą o pochodzeniu właścicieli: pobliski zamek w Melsztynie czy zamek w Rytrze. Prawdopodobnie nazwa wsi nawiązuje do niemieckiej nazwy miasta Opawy (niem. Troppau, staropol. Tropawa), skąd mogli przybyć pierwsi osadnicy.

W 1241 wieś i parafie spustoszyli Mongołowie. Dopiero w 1347 Piotr Brandis odbudował świątynię i uposażył parafię.

Pierwsza pisemna wzmianka o murowanym zamku w Tropiu/Tropsztynie (=Trop + stein kamień) pochodzi z 1382. Z zapisów wynika, że zamek był własnością rycerskiego rodu Gierałtów-Ośmiorogów (z niem. Geraldów).

W Rożnowie, 5 km na południe od Tropia, znajdują się ruiny zamku, którego właścicielem przez był m.in. Zawisza Czarny. Natomiast 6 km na północ od wsi znajdują się ruiny średniowiecznego zamku w Czchowie.

Na początku XX wieku do wsi przyłączono miejscowości Wiatrowice oraz Habalina. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Kościół Świętych Andrzeja i Benedykta z XIII wieku
Kostnica z XVIII wieku
Dzwonnica z XIX wieku
Pustelnia św. Świerada
Cmentarz choleryczny z 510 pochowanymi
Źródło Świętego Świerada^[4]

W Tropiu znajduje się Tropikalna Skała, na której uprawiana jest wspinaczka skalna^[5] i dwie niewielkie jaskinie: Schronisko w Tropiu Pierwsze i Schronisko w Tropiu Drugie^[4].

Kościół pustelników Świerada i Benedykta
Chrzcielnica w kościele, w ścianie za drzwiczkami
Pustelnia św. Świerada
Kaplica cmentarna na cmentarzu
Cmentarz choleryczny
Tropie widziane z zamku Tropsztyn. Pośrodku kościółek w Tropiu

Zobacz też

Przypisy

↑ Wieś Tropie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-07-04] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1308 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Tropie. Gmina Gródek nad Dunajcem. [dostęp 2014-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-08)].
↑ ^a ^b Geoportal. Mapa lotnicza [dostęp 2022-09-12] .
↑ Tropikalna Skała, Fundacja Wspinka [dostęp 0122-10-09] .

Linki zewnętrzne

Tropie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 502 .
Święty Andrzej Świerad – zapomniany święty

[1] Wieś Tropie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-07-04] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1308 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[3] Tropie. Gmina Gródek nad Dunajcem. [dostęp 2014-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-08)].

[geo-4] Geoportal. Mapa lotnicza [dostęp 2022-09-12] .

[wspin-5] Tropikalna Skała, Fundacja Wspinka [dostęp 0122-10-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne