Trubczewsk

Trubczewsk
Трубчевск
	; Muzeum w Trubczewsku
	Herb
Państwo	Rosja
Obwód	briański
Populacja (2010); • liczba ludności	; 15 014
Nr kierunkowy	48352
Kod pocztowy	242220
	Położenie na mapie obwodu briańskiego Trubczewsk
	Położenie na mapie Rosji Trubczewsk
	52°35′N 33°46′E/52,583333 33,766667
	Portal Rosja

Trubczewsk (ros. Трубчевск) – miasto w Rosji, w obwodzie briańskim, na prawym brzegu rzeki Desny, 94 km na południe od Briańska, siedziba administracyjna rejonu trubczewskiego.

Historia

Badania archeologiczne wykazały, że został założony w 975 r. w miejscu dzisiejszej wioski Kwietuń nad rzeką Trubiż.

Wspomniany w 1164 r. jako Trubiecz – gród należący do księstwa czernihowskiego. Później stał się stolicą udzielnego księstwa. Wymienia go także Słowo o wyprawie Igora (1185), opisując tragiczną wyprawę ruskich książąt siewierskich na Połowców, w której brał udział książę trubecko-kurski Wsiewołod.

Oddziały z Trubczewska uczestniczyły też w bitwie z Mongołami nad rzeką Kałką (1223). Około 1240 r. miasto zostało zniszczone przez Mongołów.

W granicach Litwy

Kolejne wzmianki pochodzą dopiero z końca XIV wieku, gdy miejscowość, jako gród Wielkiego Księstwa Litewskiego, należała do wspólnego państwa polsko-litewskiego.

Brat Władysława Jagiełły, Dymitr Starszy, uczestnik bitwy z Tatarami na Kulikowym Polu (1380) był protoplastą rodu książąt Trubeckich, których mogiły znajdują się w XV-wiecznym soborze św. Trójcy, powstałym na miejscu wcześniejszej murowanej świątyni z XII wieku.

Za panowania króla Aleksandra Jagiellończyka, w czasie wojny litewsko-moskiewskiej 1500-1503, oddziały moskiewskie zaatakowały i w 1503 zajęły miasto, które na ponad sto lat znalazło się w Wielkim Księstwie Moskiewskim. W sierpniu 1581 roku zburzył je kasztelan kijowski Michał Wiśniowiecki.

W I Rzeczypospolitej

Podczas wielkiej smuty w 1609 r. oddziały polskie odzyskały miasto, które powróciło w granice Rzeczypospolitej ma podstawie rozejmu w Dywilinie z 11 grudnia 1618, przywracającego Rzeczypospolitej także Smoleńsk, Biały, Rosław, Dorohobuż, Sierpiejsk, Nowogród Siewierski, Czernihów, Monastersko, Poczep, Newel, Siebież i Krasne. Powrót miasta do Rzeczypospolitej ostatecznie usankcjonował pokój z Rosją w Polanowie (1634).

Ruiny XVII-wiecznej cerkwi

10 lat później król Władysław IV czynił szeroko zakrojone przygotowania do wojny z Turcją. Starał się pozyskać dla tych planów cara moskiewskiego. Gdy posłowie Moskwy zażądali wyjaśnień pogłosek o rzekomym nowym Samozwańcu – kandydacie do tronu carskiego na polskim dworze, Władysław IV w geście dobrej woli nakazał (1644) przekazanie pogranicznego miasta Rosjanom.

Sprzeciwił się temu Sejm Rzeczypospolitej (1645)^[2], a załoga, mieszczanie i biskup smoleński Piotr Parczewski rozpoczęli przygotowania do obrony przed Rosjanami. Twierdzę opanowała jednak gwardia królewska i wydała ją Moskwie (dowódca gwardii został później skazany przez Trybunał Litewski za bezprawne zajęcie zamku na banicję, ponieważ jednak egzekwowanie wyroków należało do króla, wyrok pozostał na papierze)^[3].

(c) bakh.72, CC BY 3.0

Wieża pożarowa z XIX w.

Miasto nigdy już do Rzeczypospolitej nie powróciło. Posłowie litewscy na kolejnym sejmie (1646) otrzymali od Korony rekompensatę w postaci Lubecza w województwie czernihowskim^[4]. Równocześnie ograniczono rozmiar gwardii i poddano ją jurysdykcji Marszałków Obojga Narodów^[5].

W granicach Rosji

W latach 1941-1943 pod okupacją niemiecką. Od 1944 Trubczewsk jest miastem rejonowym obwodu briańskiego.

Zobacz też

Księstwo Trubeckie

Przypisy

↑ Federalna Służba Statystyczna: Всероссийской переписи населения 2010 года (Narodowy spis powszechny 2010). gks.ru, 2012-13. [dostęp 2013-12-22].
↑ Rozpocząwszy obrady 13 lutego "Sejm został 27 marca zerwany przez opór posłów ziemskich, nie chcących do niczego przystąpić, dopóki by cło, na eksport i import nałożone, nie zostało zniesione, a Trubeck, który król wbrew traktatom polanowskim, zeszłego roku Moskwie oddać obiecał, napowrót Rzepltej przyznany nie został. Ponieważ zaś Moskwa w razie niewydania Trubecka groziła wojną, a król jej pomocy przeciwko Tatarom potrzebował, przeto nie wiele dbał o zerwanie sejmu, a nawet kontent był z tego, gdyż więcej zyskał, niż gdyby sejm był doszedł, bo i dwa starostwa wakujące wraz z dochodami do przyszłego sejmu zatrzymał i dochód z piławieckiego portu w prolongację poszedł. Nie zwracał więc uwagi na hałasy i pogróżki w Izbie poselskiej, ale zebrawszy zaufanych senatorów na naradę, postanowił bez pozwolenia Sejmu prowadzić wojnę z Tatarami." Ludwik Kubala Jerzy Ossoliński wyd. 2 poprawione i uzupełnione przez autora. Warszawa: Ossolineum, 1924, s. 177.
↑ "Ustąpienie Trubecka Moskwie (...) wyszło z woli królewskiej i uchwały senatu, czem krok ten zupełnie prawomocnym się stawał. Mimo to poczytali go właściciele Trubecka i siół przyległych za gwałt publiczny, i do trybunału litewskiego zapozwali komisarzów królewskich , którym zlecono było wprowadzić Moskwę w posiadanie dóbr odstąpionych. Najwyższy trybunał litewski zawyrokował w istocie przeciwko komisarzom, a dopiero sądem sejmu teraźniejszego (1646) spadła z nich kara bannicyi, nastąpiło zniesienie wyroku trybunalskiego, wydany został rozkaz instygatorowi, aby zapozwał wzajemnie stronę przeciwną." Karol Szajnocha Dwa lata dziejów naszych Warszawa 1877 s. 97.
↑ Inkorporacya Łoiowa y Lubecza do W. X. Lit. Volumina legum t.4 s. 44n.
↑ O zaciągu nowego wojska i rozpuszczeniu jego w Koronie i Litwie tamże, s.44.

Linki zewnętrzne

Jakub Brodacki, Scylla Trubecka – o kulisach rokowań Aleksandra Gosiewskiego z Moskwą
Trubczewsk (strona po rosyjsku)
Wyprawa cara na Litwę. - Bitwa pod Szkłowem i pod Szepielewiczami. - Zdobycie Smoleńska.
Trubczewsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 514 .

[spis2010-1] Federalna Służba Statystyczna: Всероссийской переписи населения 2010 года (Narodowy spis powszechny 2010). gks.ru, 2012-13. [dostęp 2013-12-22].

[2] Rozpocząwszy obrady 13 lutego "Sejm został 27 marca zerwany przez opór posłów ziemskich, nie chcących do niczego przystąpić, dopóki by cło, na eksport i import nałożone, nie zostało zniesione, a Trubeck, który król wbrew traktatom polanowskim, zeszłego roku Moskwie oddać obiecał, napowrót Rzepltej przyznany nie został. Ponieważ zaś Moskwa w razie niewydania Trubecka groziła wojną, a król jej pomocy przeciwko Tatarom potrzebował, przeto nie wiele dbał o zerwanie sejmu, a nawet kontent był z tego, gdyż więcej zyskał, niż gdyby sejm był doszedł, bo i dwa starostwa wakujące wraz z dochodami do przyszłego sejmu zatrzymał i dochód z piławieckiego portu w prolongację poszedł. Nie zwracał więc uwagi na hałasy i pogróżki w Izbie poselskiej, ale zebrawszy zaufanych senatorów na naradę, postanowił bez pozwolenia Sejmu prowadzić wojnę z Tatarami." Ludwik Kubala Jerzy Ossoliński wyd. 2 poprawione i uzupełnione przez autora. Warszawa: Ossolineum, 1924, s. 177.

[3] "Ustąpienie Trubecka Moskwie (...) wyszło z woli królewskiej i uchwały senatu, czem krok ten zupełnie prawomocnym się stawał. Mimo to poczytali go właściciele Trubecka i siół przyległych za gwałt publiczny, i do trybunału litewskiego zapozwali komisarzów królewskich , którym zlecono było wprowadzić Moskwę w posiadanie dóbr odstąpionych. Najwyższy trybunał litewski zawyrokował w istocie przeciwko komisarzom, a dopiero sądem sejmu teraźniejszego (1646) spadła z nich kara bannicyi, nastąpiło zniesienie wyroku trybunalskiego, wydany został rozkaz instygatorowi, aby zapozwał wzajemnie stronę przeciwną." Karol Szajnocha Dwa lata dziejów naszych Warszawa 1877 s. 97.

[4] Inkorporacya Łoiowa y Lubecza do W. X. Lit. Volumina legum t.4 s. 44n.

[5] O zaciągu nowego wojska i rozpuszczeniu jego w Koronie i Litwie tamże, s.44.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne