Trybunał inkwizycji w Brescii
Trybunał inkwizycji w Brescii – sąd inkwizycyjny, mający swą siedzibę w Brescii w Republice Weneckiej. Istniał jako samodzielny trybunał w latach 1498–1797. Od połowy XVI wieku należał do struktur inkwizycji rzymskiej. Był kierowany przez dominikanów.
Historia
W XIII i na początku XIV wieku diecezja Brescii podlegała inkwizytorom Mediolanu. Na początku XIV wieku utworzyła wraz z Bergamo jeden okręg inkwizytorski. Nie miał on stałej siedziby, inkwizytor rezydował albo w Bergamo, albo w Brescii. Unia tych dwóch diecezji trwała do 1498.
W XV wieku konwenty dominikańskie w Brescii i Bergamo stały się ośrodkami ruchu obserwanckiego w zakonie dominikańskim. W 1459 weszły w skład utworzonej wówczas Kongregacji Lombardzkiej, autonomicznej struktury w zakonie, niezależnej od władzy prowincjała. Wikariusz generalny Kongregacji Lombardzkiej przejął z rąk prowincjała Lombardii Górnej prawo mianowania inkwizytorów Brescii i Bergamo. W tym samym stulecia oba ośrodki znalazły się w granicach Republiki Weneckiej.
W 1498 okręg Brescii i Bergamo został podzielony na dwa samodzielne trybunały. Pod koniec XV wieku i na początku XVI wieku działalność trybunału inkwizycji w diecezji Brescii koncentrowała się na ściganiu rzekomych czarownic, szczególnie w alpejskich dolinach, takich jak Valcamonica. Jednak największe polowanie na czarownice w Valcamonica w 1518, w wyniku którego spalono około 70 osób, było w przeważającej mierze dziełem delegatów biskupa Brescii Paolo Zane, z minimalnym jedynie współudziałem dominikańskiej inkwizycji. Procesy te zostały wstrzymane na skutek interwencji władz Republiki Weneckiej, które już wcześniej demonstrowały sceptycyzm wobec teologicznej koncepcji realności zbrodni czarów.
W 1512 Brescia i Bergamo zostały połączone unią personalną, ale ok. 1515 rozdzielono je już na stałe.
W 1548 pod naciskiem władz Republiki Weneckiej zreorganizowano trybunał w Brescii, poprzez wprowadzenie do składu trybunału świeckich urzędników. Dwa lata później w Brescii stracony został Francesco Calcagno, skazany za bluźnierstwo i sympatie proluterańskie. Formalnie wyrok ten wydał jednak trybunał inkwizycji z Wenecji, który przejął sprawę od inkwizytora Brescii.
O późniejszej historii inkwizycji w Brescii wiadomo bardzo niewiele, z uwagi na zbyt skromny zasób ocalałej po niej dokumentacji. Trybunał ten funkcjonował aż do upadku Republiki Weneckiej w wyniku inwazji rewolucyjnej Francji i proklamowania przez rewolucjonistów Republiki Cisalpińskiej (1797). Formalny dekret o jego zniesieniu władze republikańskie ogłosiły 29 maja 1797[1].
Organizacja
Siedziba trybunału znajdowała się w dominikańskim konwencie S. Domenico w Brescii. Inkwizytor był zawsze dominikaninem z lombardzkiej prowincji zakonnej. Jego jurysdykcji podlegała diecezja Brescii. Pomagało mu łącznie 24 wikariuszy, w tym 17 wikariuszy generalnych i 7 wikariuszy rejonowych, rezydujących na prowincji.
Inkwizytorzy Brescii (1498–1797)
- Angelo Faella da Verona OP (1498–1499)[2]
- Apollonio da Gavardo OP (1499–1502)[2]
- Andrea Porcellaga da Brescia OP (1502–1508)[2]
- Silvestro Mazzolini da Prierio OP (1508–1511)[2]
- Giorgio Cacatossici da Casale OP (1511–1515)[2], także inkwizytor Bergamo (od 1512)[2]
- Giovanni da Soncino OP (1515–1516)[2]
- Agostino Mori da Brescia OP (1516–1517)[2]
- Girolamo da Lodi OP (1518–1525)[2]
- Pietro Cattanei da Provaglio OP (1525–1530)[2]
- Donato da Brescia OP (1530–1539)[3]
- Domenico Marchetti da Castenedolo OP (1539–1541)[4]
- Pietro Martire Sangervasi da Brescia OP (1542–1543)
- Stefano Conforti da Brescia OP (1543–1559)
- Aurelio Schilino da Brescia OP (1560–1569)
- Tommaso Zobbio OP (1569–1576)
- Domenico Bazzardi OP (1577–1578)
- Gervasio Guidiciolo OP (1578–1581)
- Vincenzo Busiatti de Montesanto OP (1581–1582)
- Cipriano da Rimini OP (1582–1586)
- Giovanni Battista Penna da Finale OP (1586–1591)
- Domenico Villa da Lodi OP (1591–1593)
- Agostino Galamina OP (1593–1595)
- Paolo Pagliari da Capriata OP (1595–1601)
- Francesco Petrasanta da Rivalta OP (1601–1625)
- Silvestro Ugolotti da Castiglione OP (1626–1628)
- Girolamo Zuppeti da Quinzano OP (1630–1639)
- Clemente Ricetti da Iseo OP (1639–1647)
- Piero Martire Bonacci da Raggiato OP (1647–1652)
- Vincenzo Maria Cimarelli OP (1652–1660)
- Vincenzo Maria Rivali OP (1662–1665)
- Sisto Cerchi da Bologna OP (1665–1667)
- Giovanni Battista Righi OP (1667–1671)
- Desiderio Muri da Vicenza OP (1671–1674)
- Angelo Giuliani da Cesena OP (1674–1679)
- Giovanni Domenico Bertacci da Cingoli OP (1679–1682)
- Antonio Cecotti da Cotignola OP (1682–1696)
- Giovanni Battista Pichi da Ancona OP (1696–1699)
- Giuseppe Maria Tabaglio OP (1699–1701)
- Raimondo Fulminissi da Rotella OP (1701–1706)
- Giovanni Domenico Accursi da Ferrara OP (1706)
- Tommaso Antonio Manganoni da Bergamo OP (1706–1723)
- Giacinto Pio Sarli da Ascoli OP (1723–1724)
- Tommaso Maria de Angelis da Jesi OP (1724–1739)[5]
- Pietro Antonio Bagioni da Forli OP (1739–1740)[6]
- Giacinto Antonio Biondi OP (1740-1743)
- Girolamo Giacinto Maria Medolago da Bergamo OP (1744–1745)[7]
- Lauro Maria Picinelli da Brescia OP (1745–1746)[8]
- Giacinto Maria Marini OP (1746–1755)[9]
- Andrea Bonfabio da Brescia OP (1755–1759)[10]
- Angelo Tommaso Gattelli d'Argenta OP (1759–1766)[11]
- Raimondo Petrelli OP (1766–1782)[12]
- Carlo Domenico Bandieri OP (1782–1797?)[13]
Przypisy
- ↑ Raccolta dei decreti del governo provvisorio bresciano e di altre carte pubblicate a quell'epoca colle stampe, Tom 2. Brescia: 1804, s. 161-163
- ↑ a b c d e f g h i j Tavuzzi, s. 213-252
- ↑ Fontana, s. 560.
- ↑ Tavuzzi, s. 15.
- ↑ Specimen variæ literaturæ quæ in urbe Brixia ejusque ditione paulo post ... - Angelo Maria Querini - Google Książki, books.google.com [dostęp 2017-11-20].
- ↑ Veronese, s. 169.
- ↑ Epistolarum Reginaldi Poli S.R.E. cardinalis et aliorum ad ipsum
- ↑ Gianbattista Biancolini, Notizie storiche delle chiese di Verona, IV, Werona 1752, s. 650.
- ↑ Memorie Domenicane, Tom 53, s. 44; Hieronymus Vielmi: De Thomae Aquinatis vita et scriptis ... libri II. Accedunt orationes duae altera apologetica, altera de optimo episcopi munere ... auctoris vita praemittitur, Brescia 1748, s. 6; Anne Jacobson Schutte, Aspiring Saints: Pretense of Holiness, Inquisition, and Gender in the Republic of Venice, 1618-1750, JHU Press 2001, s. 302; [1]; [2]; [3].
- ↑ Pars V quae scriptas complectitur ab exitu anni MDXLIV usque ad finem anni MDLVIII, scilicet ab inita in Anglia Apostolica Legationis administratione, usque ad mortem ejusdem Cardinalis. Accedit Appendix Monumentorum ad easdem spectantium, Brescia 1757, s. 396; Giovan Battista Scarella: De Magnete Libri Quatuor In Duos Tomos Distributi: Continens Librum Primum Et Secundum, Tom 1, Brescia 1759, s. XLIX.
- ↑ Le Stagioni: con altre poesie, s. 180; Viatore da Coccaglio: Ricerca sistematica sul testo e sulla mente di San Prospero d'Aquitania nel..., s. X; Giovanni Battista Chiaramonti: Dissertazioni istoriche, scientifiche, erudite recitate da diversi autori in Brescia nell' adunanza letteraria del ... conte Grammaria Mazzuchelli, s. 258.
- ↑ Theologicarum Praelectionum, quas habuit in Seminario Brixiano, s. 299; Statuti civili della magnifica città di Brescia volgarizzati, s. 18.
- ↑ Orazio Chiaramonti, Idea dell'orazione ed elevazioni a Dio per le feste di San Benedetto, di San Mauro, edi San Placido, riuniti sul medesimo altere nella chiesa di Santa Maria di Pace., Brescia 1782, s. LXVII; Luciano Guerci, Uno spettacolo non mai più veduto nel mondo: la rivoluzione francese come unicità e rovesciamento negli scrittori controrivoluzionari italiani, 1789-1799, UTET libreria, 2008, s. 301.
Bibliografia
- Andrea Del Col: L’Inquisizione in Italia. Mediolan: Oscar Mondadori, 2010. ISBN 978-88-04-53433-4.
- M. Faini, Brescia, [w:] Adriano Prosperi (red.) Dizionario storico dell’Inquisizione, Piza 2010, s. 223-224.
- Vincenzo Maria Fontana: Sacrum theatrum dominicanum. Rzym: 1666.
- Giovanni Michele Pio: Della Nobile et generosa progenie del P. S. Domenico in Italia libri due. Bolonia: 1615.
- Michael Tavuzzi: Renaissance Inquisitors. Dominican Inquisitors and Inquisitorial Districts in Northern Italy, 1474–1527. Leiden – Boston: BRILL, 2007. ISBN 978-90-04-16094-1.
- Fabiana Veronese, «Terra di nessuno». Misto foro e conflitti tra Inquisizione e magistrature secolari nella Repubblica di Venezia (XVIII sec.), Dysertacja doktorska, Università Ca’Foscari Venezia 2010.