Trybuna Ludu
 Replika pierwszej strony „Trybuny Ludu” z 14 grudnia 1981: dzień po wprowadzeniu stanu wojennego | |
| Częstotliwość | dziennik |
|---|---|
| Państwo |  Polska |
| Adres | Warszawa, pl. Starynkiewicza 7 |
| Wydawca | Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa” Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch” |
| Organ prasowy | Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej |
| Język | polski |
| Pierwszy numer | 16 grudnia 1948 |
| Ostatni numer | 28 stycznia 1990 |
| Redaktor naczelny | Jerzy Majka (ostatni) |
| Stali współpracownicy | Zygmunt Broniarek |
| Średni nakład | 1 500 000 egz. |
| OCLC | 1036659303 |
Trybuna Ludu – dziennik społeczno-polityczny wydawany w Warszawie w latach 1948–1990, organ prasowy Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej o jednym z największych nakładów w Polsce – ok. 1,5 mln egz. w połowie lat 70.[1] (większy nakład miewała tylko „Trybuna Robotnicza”, wychodząca na Górnym Śląsku i w zachodniej Małopolsce).
Historia czasopisma
Powstała z połączenia dwóch gazet: „Głosu Ludu”, organu PPR, oraz „Robotnika”, organu PPS[2]. Zaczęto ją wydawać w 1948 jako oficjalny organ KC PZPR. Jej pierwszy numer ukazał się 16 grudnia[3] w czasie kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR, w wyniku którego powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Nakład „Trybuny Ludu” w 1949 wynosił ok. 250 000 egzemplarzy („Trybuna Robotnicza” w tym czasie 500 000 egz.).
Gazeta była w pełni podporządkowana PZPR. Traktowała kolejnych I sekretarzy PZPR całkowicie bezkrytycznie i była główną tubą propagandy partii. Znaczenie gazety spadło nieznacznie od lat 70. XX wieku, kiedy główną rolę propagandy PRL przejęła Telewizja Polska.
Do zadań „Trybuny Ludu” należało:
- prezentowanie stanowiska PZPR wobec wydarzeń w kraju i sytuacji międzynarodowej,
- publikacja materiałów partyjnych i przemówień,
- wspieranie działań PZPR w sprawach gospodarczych (np. plan 6-letni, kolektywizacja wsi),
- informowanie o zmianach personalnych w partii oraz komentowanie jej polityki.
„Trybuna Ludu” patronowała od 1949 wraz z czechosłowacką gazetą „Rudé právo” i enerdowską „Neues Deutschland” kolarskiemu Wyścigowi Pokoju[4].
W Warszawie od 1972 organizowała doroczne „Święto Trybuny Ludu”.
W czasie ostatniego zjazdu PZPR gazeta 28 stycznia 1990 po raz ostatni ukazała się pod swoim tytułem. Następnego dnia doraźnie zmieniła tytuł na „Trybuna Kongresowa”, jej redaktorem naczelnym zaś został Marek Siwiec. Po przemianach demokratycznych w Polsce (1989) i likwidacji PZPR gazetę w 1990 oficjalnie zlikwidowano. Jednocześnie zaczęła się ukazywać „Trybuna”, która nie była formalnie organem żadnej partii (wydawana przez prywatną spółkę AdNovum) i uchodziła za nieoficjalny dziennik polskiej lewicy postkomunistycznej. Obecnie do tradycji pisma odwołuje się „Dziennik Trybuna”.
Cenzura PRL
W PRL informacje zawarte w gazecie, jak również publikowane na temat czasopisma podlegały cenzurze prewencyjnej. Dodatkowo nie można było w innych mediach krytycznie komentować informacji opublikowanych w „Trybunie Ludu” lub wdawać się z nimi w polemikę. Wszelkie krytyczne i polemiczne materiały cenzura eliminowała przed wydrukowaniem. Zalecenia cenzorskie zanotował Tomasz Strzyżewski, który w swojej książce o peerelowskiej cenzurze opublikował notkę informacyjną z 1975 roku Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wytyczne dla cenzorów głosiły: „Nie należy dopuszczać do żadnych polemik z materiałami opublikowanymi na łamach »Trybuny Ludu« i »Nowych Dróg«. Treść tego zapisu nie może być przekazywana redakcjom”[5].
Redaktorzy naczelni
- Leon Kasman – 1948-1953
- Władysław Matwin – 1953-1957 (z krótką przerwą w 1956, w tym czasie: Roman Werfel, Jerzy Morawski, Walenty Titkow)
- Leon Kasman – 1957-1967
- Stanisław Mojkowski – 1967-1972
- Józef Barecki – 1972-1980
- Wiesław Bek – 1980-1985
- Jerzy Majka – 1985-1990
Przypisy
- ↑ Media w PRL – wykład WSiZ w Rzeszowie.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 49, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 181.
- ↑ W 1948 polskim patronem medialnym wyścigu był „Głos Ludu”.
- ↑ Tomasz Strzyżewski 2015 ↓, s. 90.
Bibliografia
- Tomasz Strzyżewski: Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Prohibita, 2015, s. 90. ISBN 978-83-61344-70-4.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Doroczny festyn Trybuny Ludu na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie
Bolesław Bierut (1892-1956), president of Poland,