Trynidad i Tobago
| |||||
Dewiza: (ang.) Together we aspire, together we achieve (Wspólnie dążymy [do celu], wspólnie [go] osiągamy) | |||||
Hymn: (Stworzone z umiłowania wolności) | |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Typ państwa | |||||
Głowa państwa | |||||
Szef rządu | |||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
Liczba ludności (2017) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
PKB (2013) • całkowite • na osobę | |||||
PKB (PSN) (2013) • całkowite • na osobę |
| ||||
Waluta | dolar Trynidadu i Tobago (TTD) | ||||
Niepodległość | |||||
Religia dominująca | |||||
Strefa czasowa | UTC -4 | ||||
Kod ISO 3166 | TT | ||||
Domena internetowa | .tt | ||||
Kod samochodowy | TT | ||||
Kod samolotowy | 9Y | ||||
Kod telefoniczny | +1 868 | ||||
Trynidad i Tobago (ang. Trinidad and Tobago) – wyspiarskie państwo Ameryki Południowej[3] w archipelagu Małych Antyli. Obejmuje dwie główne wyspy, Trynidad i Tobago, oraz szereg mniejszych.
Geografia
Państwo leży na dwóch wyspach. Trynidad, większa i położona bliżej wybrzeża Wenezueli, stanowi pod względem geologicznym przedłużenie Gór Karaibskich z północno-wschodniej Wenezueli. Na wyspie przebiegają równoleżnikowo trzy pasma górskie, z których najwyższe są krystaliczne Góry Północne, sięgające ponad 900 m n.p.m. (El Cerro del Aripo – 940 m). Opadają one stromo ku wybrzeżu, płynące w nich rzeki tworzą liczne wodospady. Położone w centralnej części wyspy Góry Środkowe i bardziej na południe Góry Południowe, zbudowane z wapieni i piaskowców, sięgają do wysokości około 300 m n.p.m. Między tymi dwoma pasami rozpościera się obniżenie, w którym występują wulkany błotne oraz naturalny wypływ smoły tzw. Jezioro Asfaltowe (Pitch Lake). Najwyższy szczyt mniejszej wyspy Tobago sięga 576 m n.p.m.
Na wyspach panuje gorący i wilgotny klimat równikowy, łagodzony jednak przez wiatry pasatowe. Przynoszą one jednocześnie obfite opady do 3000 mm. W przeciwieństwie do innych wysp Małych Antyli, Trynidad i Tobago nie są nawiedzane przez huragany. Średnie temperatura w stolicy Port-of-Spain waha się w okolicach 25 °C.
Stoki nawietrzne wysp (tj. wschodnie) porasta wilgotny las równikowy, a zawietrzne (zachodnie) – sawanna, wypierana jednak przez uprawy.
Większe miasta: Port-of-Spain, Chaguanas, San Fernando, Arima.
Klimat
W Trynidadzie i Tobago panuje klimat równikowy wilgotny, z nasileniem opadów od maja do stycznia. Średnia dzienna temperatura wynosi 27 °C. Najsuchsze i najbardziej słoneczne są początkowe miesiące roku. Wilgotność jest przynoszona przez pasaty wiejące od Oceanu Atlantyckiego w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim. W wyniku tego stoki nawietrzne otrzymują więcej wilgoci (porasta je las tropikalny), a stoki zawietrzne – mniej wilgoci (pokrywa je roślinność sawannowa). Opady atmosferyczne wynoszą 1200–1500 mm na zachodzie Trynidadu i 4000 mm na wschodzie wysp.
Fauna
Trynidad zamieszkuje ponad 260 gatunków ptaków, a 150 przylatuje tu z Ameryki Północnej i Południowej. Do najciekawszych można zaliczyć ibisy szkarłatne, flamingi (czerwonaki), tukany, papugi i harpie. Wśród owadów wyróżnia się duża grupa motyli – ponad 600 gatunków. Występują tu także iguany oraz gigantyczne morskie żółwie skórzaste. W wodach raf koralowych żyją setki gatunków ryb tropikalnych. Do najważniejszych ssaków należą pekari, oceloty, oposy, kapucynki i wyjce.
Flora
Na wyspach rosną migdałowce, chlebowce, jaskrawo-purpurowe lub żółte drzewa papui, dorastające do 20 m wysokości mahoniowce błękitne, olbrzymie anturie, helikonie, storczyki, amarylisy i bromelie.
Historia
W okresie prekolumbijskim Trynidad był zamieszkany przez Arawaków, a Tobago przez Karaibów. W 1498 roku wyspy zostały odkryte przez Krzysztofa Kolumba i od 1532 kolonizowane przez Hiszpanów, którzy uprawiali tu tytoń i kakao. Hiszpanie korzystali z pracy Indian, a po ich wymarciu, z pracy czarnych niewolników sprowadzanych z Afryki. W latach 1639–1693 wyspa Tobago była (jako Nowa Kurlandia) kolonią Księstwa Kurlandii. W 1781 roku Tobago stało się kolonią Francji. W 1797 roku Trynidad opanowali Brytyjczycy. W 1802 roku opanowali również Tobago[4][5]. Brytyjczycy rozwinęli na wyspach plantacyjną uprawę trzciny cukrowej. Po zniesieniu niewolnictwa w 1833 roku sprowadzano tu do pracy robotników z Indii. W 1888 roku wyspy oficjalnie stały się kolonią brytyjską. W 1925 roku nadano im ograniczoną autonomię, poszerzoną w 1946. W trakcie II wojny światowej na Trynidadzie znajdowała się baza morska wojsk Stanów Zjednoczonych (większość baz wojskowych Amerykanie zwrócili do 1967 roku). W latach 50. powszechne poparcie mieszkańców zyskała niepodległościowa partia Ludowy Ruch Narodowy (PNM) z Erikiem Williamsem na czele. W latach 1958–1962 wyspy wchodziły w skład Federacji Indii Zachodnich. W 1962 roku Trynidadowi i Tobago przyznano niepodległość w ramach brytyjskiej Wspólnoty Narodów. W niepodległym kraju władzę objął PNM. Do 1976 roku kraj pozostawał monarchią z brytyjską królową jako głową państwa, następnie wprowadzono ustrój republikański[4][5]. Pierwsze wybory prezydenckie wygrał Ellis Clarke[5]. W 1978 roku nadano wyspie Tobago ograniczoną autonomię obejmującej własny parlament. W wyborach 1986 zwyciężył Narodowy Sojusz na rzecz Odbudowy (NAR). W 1991 roku do władzy powrócił PNM, z kolei w 1995 roku rządy objął Zjednoczony Kongres Narodowy (UNC). Rządy UNC pomimo pomyślnej koniunktury gospodarczej destabilizowały konflikty etniczne i afery korupcyjne. W 2002 roku odbyły się przedterminowe wybory w których zwyciężył PNM[4][5].
Demografia
Statystyki demograficzne dla Trynidadu i Tobago (2005)
Piramida wiekowa
Grupa wiekowa | Procent ludności | Liczba ludności | Liczba mężczyzn | Liczba kobiet |
---|---|---|---|---|
0-14 | 20,7% | 225 119 | 115 594 | 109 665 |
15-64 | 71% | 772 965 | 403 301 | 369 664 |
+64 | 8,3% | 90 420 | 40 638 | 49 782 |
Parametr | Wartość |
---|---|
Liczba ludności | 1 088 644 |
Średnia wieku w całej populacji | 30,91 lat |
Mężczyzn | 30,46 lat |
Kobiet | 31,44 lat |
Przyrost naturalny | -0.74% |
Współczynnik urodzeń | 12,81/1000 mieszkańców |
Współczynnik zgonów | 9,37/1000 mieszkańców |
Współczynnik migracji | -10,87/1000 mieszkańców |
Ludność według płci
Grupa wiekowa | Stosunek ilościowy |
---|---|
przy narodzeniu | 1,05 mężczyzn/kobiet |
poniżej 15 lat | 1,05 mężczyzn/kobiet |
15–64 lat | 1,09 mężczyzn/kobiet |
powyżej 64 lat | 0,82 mężczyzn/kobiet |
w całej populacji | 1,06 mężczyzn/kobiet |
Umieralność niemowląt
Grupa | Stosunek ilościowy |
---|---|
płci męskiej | 26,23 śmiertelnych/1000 żywych |
płci żeńskiej | 22,31 śmiertelnych/1000 żywych |
W całej populacji | 24,31 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia
Grupa | Stosunek ilościowy |
---|---|
W całej populacji | 66,73 lat |
Mężczyzn | 65,60 lat |
Kobiet | 67,91 lat |
Rozrodczość | 1,75 urodzeń/kobietę |
Współczynnik dorosłych z HIV/AIDS | 3,2% (2003) |
Liczba osób żyjących z HIV/AIDS | 29 000 (2003) |
Liczba zmarłych na HIV/AIDS | 1 900 (2003) |
Pod względem etnicznym 43% mieszkańców stanowią Czarni, Hindusi 36%, Mulaci 16%, biali 2% a Chińczycy 1%[6].
Religia
Struktura religijna kraju w 2015 roku, według The Association of Religion Data Archives[7]:
- protestanci – 40,4%:
- zielonoświątkowcy – 13,9%,
- anglikanie – 4,9%,
- pozostali – 21,6% (głównie: Spiritual Baptist, adwentyści dnia siódmego, kalwini, baptyści i metodyści[8]),
- katolicy – 20%,
- hinduiści – 16,6%,
- niezidentyfikowani – 9,6%,
- muzułmanie – 4,7%,
- bez religii – 2,3%,
- pozostali chrześcijanie – 2,2%,
- synkretyzm chrześcijański – 1,4%,
- bahaiści – 1,2%,
- prawosławni – 0,8%,
- inne religie – 0,8%.
W 1932 roku w pobliżu Port-of-Spain urodził się w rodzinie indyjskich braminów Vidiadhar Surajprasad Naipaul, brytyjski pisarz (w 2001 roku Literacka Nagroda Nobla) oraz w 1982 roku raperka Onika Maraj ps. Nicki Minaj. Na Trynidadzie wśród hinduistów rozgrywa się m.in. akcja powieści Naipaula „Masażysta cudotwórca” (1957) i „Wybory w Elwirze” (1958).
Gospodarka
Kraj jest jednym z najbogatszych państw Ameryki Środkowej dzięki złożom ropy naftowej, gazu ziemnego i asfaltu. Przemysł zajmuje się głównie przetwórstwem wydobywanych bogactw naturalnych. Na wyspach znajdują się rafinerie, zakłady petrochemiczne i fabryki nawozów sztucznych. Rolnictwo nie odgrywa znaczącej roli w gospodarce kraju. Najwięcej użytków rolnych zajmują uprawy trzciny cukrowej i kakaowca.
Zobacz też
- podział administracyjny Trynidadu i Tobago
- Trynidadzkie Siły Powietrzne
- transport kolejowy w Trynidadzie i Tobago
Przypisy
- ↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2017-10-02] (ang.).
- ↑ a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2013: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2014. [dostęp 2014-04-11]. (ang.).
- ↑ Portal Wiedzy: Trynidad i Tobago. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]..
- ↑ a b c Grenada. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-09-08] .
- ↑ a b c d Trynidad i Tobago, portalwiedzy.onet.pl [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-14] .
- ↑ Trynidad i Tobago – Wiem. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]..
- ↑ Trinidad and Tobago, The ARDA [dostęp 2019-07-20] (ang.).
- ↑ Central America: Trinidad and Tobago – The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2019-07-20] (ang.).
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000 0001 2104 7631
- VIAF: 122737458
- LCCN: n81008555
- GND: 4060907-8
- NDL: 00573317
- LIBRIS: zw9cbdzh41brz3z
- BnF: 118787798
- SUDOC: 026564289
- NLA: 35555883
- NKC: ge131122
- BNE: XX451123
- CiNii: DA15033874
- J9U: 987007548178905171
- CANTIC: a20096914
- BNC: 000103452
- BLBNB: 000058216
- LIH: LNB:V*11256;=BB
- WorldCat: lccn-n81008555
Media użyte na tej stronie
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of Arms of the Republic of Trinidad and Tobago
The palm tree at the top of the coat of arms was taken from Tobago’s coat of arms before it was joined in political union with Trinidad. The wreath represents the crown of the monarchy of the United Kingdom, Trinidad and Tobago’s colonizers at the time of independence. The shield has the same colours (black, red, and white) as the nation’s flag and carry the same meaning. The gold ships represent the Santa María, La Niña, and La Pinta: the three ships Christopher Columbus used on his journey to the “New World”. The two birds on the shield are hummingbirds. Trinidad is sometimes referred to as the “Land of the Hummingbird” because more than sixteen different species of hummingbird have been recorded on the island. “Land of the Hummingbird” is also believed to have been the Native Amerindian name for Trinidad. The two larger birds are the Scarlet Ibis (left) and the Cocrico (right), the national birds of Trinidad and Tobago. Below the Scarlet Ibis are three hills, representing the Trinity Hills in southern Trinidad, which, it is believed, convinced Columbus to name the island after the Holy Trinity. The island rising out of the waters beneath the Cocrico represents Tobago. Below these birds is the nation’s motto, "Together We Aspire, Together We Achieve." Adopted in 1962.
Autor: TUBS , Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of XY (see filename) in the region.
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Trinidad and Tobago
Map of World Trade Organization members and observers.
Instrumental version of "Forged from the Love of Liberty," performed by the United States Navy Band
Icon-type silhouette of an airplane. (Mainly to be used in Userboxes)
Autor: by Luan , Licencja: CC BY 3.0
South America (orthographic projection)