Trzęsienie ziemi w Asam (1950)

Trzęsienie ziemi w Asam
Nawiedzone państwa Chiny
 Indie
Epicentrumk. Rima (Tybet)
Data15 sierpnia 1950
Godzina19:39
Ofiary śmiertelne1526 osób
Siła8,6 skali Richtera
Zasięg trzęsieniaWyżyna Tybetańska, południowe Chiny, dolina Gangesu i Brahmaputry (Indie)
Położenie na mapie Chin
Ziemia28°30′N 96°30′E/28,500000 96,500000

Trzęsienie ziemi w Indiach (1950) – jedno z największych historycznie odnotowanych trzęsień ziemi. Wydarzyło się 15 sierpnia 1950 roku na pograniczu stanu Asam w północno-wschodnich Indiach i Tybetu. Jego siłę ocenia się na 8,6 magnitudy. W wyniku wstrząsu zginęło co najmniej 1526 ludzi.

Zdarzenie

Trzęsienie ziemi wystąpiło o godzinie 19:39 czasu lokalnego, a jego epicentrum znajdowało się w górskim regionie miejscowości Rima, w powiecie Zayü, w granicach Tybetu. Wstrząsy odczuł cały wschodni i południowy Tybet (m.in. Lhasa), południowe prowincji Chin: Syczuan i Yunnan, a nawet odległa Kalkuta.

Początkowo magnitudę zdarzenia określono na 8,7. Po latach, bardziej specjalistyczne analizy zapisów utrwalonych na sejsmogramach zrewidowały tę wartość do 8,6 magnitudy.

Wibracje o największej intensywności (XI-X stopień w skali Mercallego-Cancaniego-Sieberga) zarejestrowano w indyjskim stanie Asam – w regionie miast: Sibsagar i Sadija. Tam doszło do największych zniszczeń i przekształceń krajobrazu. Prawdopodobnie właśnie dlatego – mimo że samo epicentrum mieściło się już po stronie tybetańskiej – trzęsienie to częściej utożsamiane jest z Indiami. Intensywność stopnia X zarejestrowano też w miejscowościach: Passighat, Dum Duma, Dibrugarh i North Lakhimpur. W Digboi i Galaghat był to IX stopień, w Shillong i Tezpur – VIII, a Darjeeling i Kalkucie – VI.

Obszar makrosejsmiczny objął obszar o powierzchni 1,794 miliona kilometrów kwadratowych, przy czym region rozciągający się na powierzchni 49,7 tysiąca kilometrów kwadratowych odczuł najbardziej destruktywne drgania.

Trzęsienie wygenerowało liczne – bardzo duże i obejmujące rozległe powierzchnie zboczy gór – osuwiska; zaobserwowano m.in. osuwanie (denudację) piaszczystych gleb. W gruncie otworzyło się wiele szczelin. W regionie Mendog, w wyniku jednego z takich procesów, do rzeki Brahmaputra osunęła się cała wioska Yedong.

Część z wstrząsów wtórnych (magnituda wielu sięgała lub przekraczała 6,0 stopnia) była odczuwalna na obszarze znacznie większym, niż zasadnicze trzęsienie ziemi, co wielu ówczesnych dziennikarzy wprawiło w błąd merytoryczny, wedle którego (w gazetach z tamtego okresu pojawiają się nawet stwierdzenia o "największym trzęsieniu ziemi w historii świata"). W rzeczywistości podobne różnice mogły wynikać chociażby z różnej głębokości ognisk wstrząsów wtórnych i nieco odmiennego układu skał, w którym nastąpiły.

Skutki

Trzęsienie ziemi spowodowało ofiary śmiertelne i straty zarówno w Indiach, jak i po stronie Chin. Liczba ofiar w zależności od źródeł waha się od 1526 do 1530, nie ma jednak pewności, czy w wartości te zostały wliczone przypadki śmiertelne po stronie chińskiej oraz pośrednie ofiary trzęsienia, które utonęły w wyniku przerwania tam na rzekach, zablokowanych uprzednio osuwiskami.

Łączna liczba strat materialnych oceniana jest na ponad 25 miliardów ówczesnych dolarów amerykańskich.

Asam, Indie

W stanie Asam najbardziej dotkniętym wstrząsem obszarem okazała się dolina rzeki Brahmaputry. Był to najbardziej niszczycielski wstrząs w Indiach od 1897 roku.

Na wzgórzach Abor w okolicach miejscowości Sibsagar zniszczeniu uległo około siedemdziesięciu wsi – głównie zmiecionych przez ruchy masowe – w których zginęło 156 osób. Osuwiska zatamowały też niektóre dopływy Brahmaputry.

Łącznie, w stanie Asam zniszczeniu uległo w przybliżeniu dwa tysiące gospodarstw i świątyń.

Tybet, Chiny

Najdotkliwiej skutki wstrząsu odczuł region miejscowości Nyingchi, Changdu i Zhamo w powiecie Zayü, gdzie walące się budynki zabiły ponad 780 osób.

Świat

Trzęsienie ziemi spowodowało powstanie licznych sejszy na największych jeziorach Norwegii i na co najmniej trzech jeziorach w Anglii.

Powódź na rzece Subansiri

W okresie pierwszych dni po trzęsieniu w całym regionie wzrósł gwałtownie nurt rzek, znoszących z gór mnóstwo mułu, piasku, gruzu i połamanych konarów i pni drzew z powstałych osuwisk.

Schodzące w stanie Asam osuwiska zablokowały m.in. nurt rzeki Subansiri. Osiem dni po trzęsieniu ta naturalna tama pękła i doliną rzeki przetoczyła się wysoka na siedem metrów fala, zabijając w położonych nad jej brzegami wioskach 536 osób (inne źródła podają liczbę 532 ofiar).

W regionie pękła również inna tama – w dolinie Dibang – nie powodując jednak żadnych strat ani ofiar w ludziach.

Relacja F. Kingdona-Warda

F. Kingdon-Ward jest jednym z nielicznych uczonych, którzy z autopsji opisali trzęsienie ziemi w regionie Asam z 1950 roku. Ward – z wykształcenia botanik – znajdował się w samym jego epicentrum, w mieście Rima. W swoich późniejszych opisach relacjonował zejścia olbrzymich osuwisk w okolicznych górach, wzrost nurtów w rzekach, a także tajemnicze odgłosy – zgłuszone eksplozje, pochodzące z gór, jakie pojawiały się w krótkim czasie po trzęsieniu w promieniu ponad 1,2 tysiąca kilometrów od epicentrum – nawet w Birmie.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

China edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of China.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

  • N: 36.0° N

Central meridian :

  • E: 104.0° E

Standard parallels:

  • 1: 30.0° N
  • 2: 42.0° N

Latitudes on the central meridian :

  • top: 57.0° E
  • center: 37° 29′ N
  • bottom: 17.96° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Bullseye1.png
Autor: Mikenorton, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bull's eye graphic for use with earthquake location maps