Trzciański Potok
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Potok 4 rzędu | |
| Długość | ok. 16 km |
| Źródło | |
| Miejsce | Rozdziele, Łopusze Zachodnie |
| Wysokość | 519 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | |
| Miejsce | Ubrzeż |
| Wysokość | 222 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Trzciański Potok – prawobrzeżny dopływ Stradomki w województwie małopolskim. Taką nazwę nosi według urzędowego Wykazu wód płynących[1]. Na mapach i w nazewnictwie miejscowym Potok Trzciański ma jednak inne nazwy: Sanka lub Potok Sanecki. Nazwą tą obejmuje się cały bieg potoku od źródeł aż do ujścia do Stradomki[2][3]. Na mapie Geoportalu ma nazwę Trzciański Potok[4]. W dawnych czasach, gdy Trzciana nazywała się Libichową, potok ten nazywany był Libichówką[5].
Według Geoportalu Potok Trzciański wypływa na wysokości 519 m na północnych zboczach szczytu Łopusze Zachodnie w miejscowości Rozdziele. Spływa w kierunku południowym pod drogą wojewódzką nr 965. W dolinie pod Przełęczą Rozdziele zmienia kierunek na północno-zachodni. Przepływa przez Żegocinę, potem Łąktę Górną w ogólnym północnym kierunku. W Łąkcie Górnej po przyjęciu dopływu Podkosówka zmienia kierunek na zachodni. Wpływa na teren Łąkty Dolnej i od tego czasu płynie cały czas wzdłuż drogi Łąkta Dolna – Ubrzeż. Uchodzi do Stradomki zaraz za granicą Trzciany we wsi Ubrzeż na wysokości 222 m. Wchodzi w skład zlewni Raby[4].
Zlewnia Trzciańskiego Potoku znajduje się w dwóch mezoregionach: w Beskidzie Wyspowym i na Pogórzu Wiśnickim (w większości). Dorzecze jest symetryczne; jest 21 lewych i 20 prawych dopływów. Największe z nich to prawobrzeżne potoki Podkosówka i Z Sepnego oraz lewobrzeżna Saneczka. Liczne z dopływów mają duży spadek. W obrębie Żegociny i Łąkty Górnej w dwóch miejscach Trzciański Potok rozdziela się na dwa koryta, które po pewnym odcinku znów łączą się z sobą[4]. W czasie wielkiej powodzi w 1997 r. rzeka wylała niszcząc większość mostów i powodując wiele innych poważnych strat materialnych. Obecnie jej koryto na większej części swojego przebiegu jest uregulowane (w trakcie regulacji rzeki zlikwidowano spore zakole w obrębie wsi Trzciana poniżej budynku Urzędu Gminy). Na całej długości Trzciańskiego Potoku są 23 mosty[6].
Woda w potokach zasilających Sankę i płynących przez zalesione i niezamieszkane tereny ma I klasę czystości. Rzeka w różnych miejscach na swoim przebiegu ma I lub II klasę czystości. W 2020 r. miejscowości położone nad Trzciańskim Potokiem (Żegocina, Łąkta Górna i Trzciana) są podłączone do oczyszczalni ścieków. Dno rzeki jest kamienisto-piaszczyste. Sanka i większe z zasilających ją potoków są dość obficie zarybione. Pospolicie występują w niej takie ryby, jak: kleń, jelec, kiełb, rzadziej brzanka, pstrąg potokowy, pstrąg źródlany, strzebla potokowa, śliz. Ilość ryb w rzece zmniejszyła się po jej uregulowaniu (głównie z powodu braku głębszych miejsc i naturalnych jazów służących rybom za kryjówkę). W 2002 r. po raz pierwszy pojawiły się na Sance w Trzcianie bobry, których nie pamiętają w tych okolicach najstarsi ludzie[6]. Zapewne wytępione zostały kilkaset lat temu, na samym początku osadnictwa w dolinie rzeki.
Z rzeką wiąże się kilka legend, które Zofia Wiśniewska opisała w książce pt. Baśnie i legendy znad Sanki[5]. Warto wiedzieć, że w Żegocinie, tuż przy jednym z potoków zasilających Sankę wytryskują dwa źródełka wody mineralnej, która swoim składem przypomina krynickiego „Zubera”. Prowadzi do nich znakowana ścieżka spacerowa[7].
 Widok z mostu do Kamionnej |  Działalność bobrów (Glinik w Trzcianie) |  Sanka pod kościołem w Trzcianie |  Potok Z Sepnego |
Przypisy
- ↑ Wykaz wód płynących Polski [dostęp 2021-11-27].
- ↑ Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ Zofia Wiśniewska, Baśnie i legendy znad Sank, ISBN 83-86744-29-3.
- ↑ a b c Mapa Geoportal [dostęp 2020-08-05].
- ↑ a b Aleksandra Młynarska, Było to w Trzcianie, Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, 2003, ISBN 83-918669-04.
- ↑ a b Dane z Urzędu Gminy w Trzcianie.
- ↑ Dane z Urzędu Gminy w Żegocinie.
Linki zewnętrzne
- Powódź 1997 – fotoreportaż. cksit.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-03)].
- Powódź 1997 r. w relacji świadków. cksit.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-06)].
- Źródła wody mineralnej „Zuber” w Żegocinie. zegocina.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-26)].
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na kościół w Trzcianie od południowej strony