Trzcieński

Herb
Strona z Tablic odmian herbowych Chrząńskiego. Herb Trzcieński w rzędzie 1, kolumnie 7

Trzcieńskipolski herb szlachecki, odmiana herbu Leliwa.

Opis herbu

W polu błękitnym półksiężyc złoty, nad którym takaż gwiazda. Pod półksiężycem i gwiazdą dwa charty w prawą stronę zapędzone. Klejnot: Nad hełmem w koronie pióra pawie, a na nich takiż półksiężyc i gwiazda.

Herb wymieniony w tablicach odmian herbowych Chrząńskiego jako odmiana Leliwy pod literą h (w klejnocie pięć piór pawich).

Według Ledebura charty powinny być na zielonej murawie[1].

Najwcześniejsze wzmianki

Podług Niesieckiego odmiana przysługiwała Trzcieńskim w Prusach (mieli używać przydomku a Canden, Akanden)[2]. Według Adama Amilkara Kosińskiego (na podstawie rękopisu o szlachcie pruskiej z 1671) Trzcieńscy mieli być osiadłą od czasów piastowskich w Prusach szlachtą, za panowania Zygmunta Augusta od dóbr dziedzicznych Trzciany mieli przyjąć nazwisko Trzcieńskich[3]. Z kolei Zbigniew Naworski pisze, że ród Trzcieńskich wywodził się z Niemiec, a przybrał nazwisko polskie po upadku rządów krzyżackich od rodzinnej miejscowości Trzcin w powiecie michałowskim (pozostawiając jednak sobie niemiecki przydomek a Canden)[4].

Rodzina Trzcieńskich

Niesiecki wspomina z tej rodziny m.in. Michała Trzcieńskiego (sędziego ziemskiego chełmińskiego, podkomorzego pomorskiego) w roku 1613[2]. W końcu XVII wieku i przez cały wiek XVIII Trzcieńscy byli właścicielami dóbr Dębiniec w powiecie grudziąskim (niem. Debenz). W 1705 miał umrzeć Adam von Canden-Trzcieński, sędzia chełmiński, a jego spadkobiercy mieli dokonać podziału majątku[5]. W 1669 właścicielem Mariensee miał być generał-major Bernhard von Kanden-Trzcinski (gorliwy katolik, miał się ożenić z Barbarą Theophilą von der Linde, która też miała przejść na katolicyzm)[6]. Ledebur wspomina Trzcieńskich w Zachodnich Prusach: w 1788 w miejscowościach Klanau (Carthaus), Mariensee, w 1782 w Michaelshütte, Pempau, Pomlau, Schönbeck, Watkowitz, Kl. (Stuhm), poza tym w Wielkim Księstwie Poznańskim wspomina on Eduarda Thaddaeusa von Canden Trzcieńskiego na Ostrowie (koło jeziora Gopło)[1]. Przez Żernickiego wspominany jest w województwie malborskim polski generał-major Franz Xaver von Kanden-Trzcieński, starosta straszewski – właściciel Watkowic (Wielkie i Małe Watkowice), Polesken, Straszewa, Königsfeld, Nikolaien, Szerpienka, a także Szemburka, Mariensee, Glasburg, Pomlau, Klonow i Michelsgut. Wspomina on też Andrzeja Trzczeńskiego (diecezja Ermeland, Rössel) i Antona Trzczeńskiego w Tylicku[7]

Herbowni

Jedna rodzina herbownych (herb własny):

Trzcieński, Trzczeński, Canden-Trzcieński, von Zander.

Przypisy

  1. a b Leopold von Ledebur: Adelslexikon der preussischen Monarchie. T. 3. Berlin: Verlag von Ludwig Rauh, 1858, s. 33.
  2. a b Kasper Niesiecki red.: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, s. j: powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów, urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza. Jan Nepomucen Bobrowicz wyd.. Lipsk: Nakładem i drukiem Breitkopfa i Haertela, 1842, s. 127.
  3. Biblioteka Warszawska. Warszawa: w drukarni Gazety Codziennej, 1856, s. 371.
  4. Zbigniew Naworski: Szlachecki wymiar sprawiedliwości w Prusach Królewskich (1454-1772): organizacja i funkcjonowanie. Wydawn. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004, s. 252. ISBN 83-231-1691-1.
  5. Dębiniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 16.
  6. Ernst Bahr: Studien zur Geschichte des Preußenlandes. Lipsk: N.G.Elwert, 1963, s. 225.
  7. Emilian von Żernicki-Szeliga: Geschichte des polnischen Adels : nebst einem Anhange : Vasallenliste des 1772 Preussen huldigenden polnischen Adels in Westpreussen. Hamburg: Verlag von Henri Grand, 1905, s. 13,16,27,31.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL COA Leliwa.svg
Autor: Grafika źródłowa: Tadeusz Gajl,
POL COA blank.svg – wersja wektorowa: Bastianow,
Heraldic peacock faethers.svg i półksiężyc z POL Stryków COA.svg: WarX,
Gwiazda i połączenie elementów: Avalokitesvara
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Leliwa
Herb Szablon.svg
Autor: Zirguezi, Licencja: CC0
Generic Coat of arm
POL COA Trzcieński.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Trzcieński