Trzciniak brunatny

Trzciniak brunatny
Acrocephalus nijoi[1]
(Yamashina, 1940)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

trzciniaki

Rodzaj

Acrocephalus

Gatunek

trzciniak brunatny

Synonimy

Conopoderas luscinia nijoi Yamashina, 1940[2]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 EX pl.svg

Trzciniak brunatny[4] (Acrocephalus nijoi) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Występował endemicznie na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Ostatniej obserwacji dokonano w 1995. Gatunek uznany za wymarły; wymarł najpóźniej spośród wszystkich wymarłych ptaków holocenu (nie licząc podgatunków).

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał japoński ornitolog Yoshimaro Yamashina (założyciel Yamashina Institute for Ornithology) w 1940 na łamach Tori[5] (czasopisma Ornithological Society of Japan). Pierwsze okazy pozyskał Nijo w 1940, przesłał je do YIO[6]. Obecnie (2017) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny uznaje trzciniaka brunatnego za odrębny gatunek, umieszcza go w rodzaju Acrocephalus pod nazwą A. nijoi[7]. Klasyfikacja jest jednak sporna. Trzciniak brunatny został wyodrębniony z trzciniaka słowiczego (A. luscinius)[6][8].

Morfologia

Długość ciała wynosiła około 18 cm. Jest to stosunkowo duży trzciniak z długim dziobem. Wierzch ciała oliwkowożółty, brew i spód ciała matowożółte[9]. W porównaniu do trzciniaka słowiczego trzciniaki brunatne wyróżniały się mniej ciepłymi barwami wierzchu ciała oraz ciemniejszymi i bardziej brązowymi bokami ciała i brzuchem. Ponadto miały krótsze dzioby[10]. Podobnie jak w przypadku innych trzciniaków Marianów Północnych niemożliwe byłoby odróżnienie trzciniaka brunatnego tylko po upierzeniu, różni się jednak wymiarami. Wymiary dla 3 zbadanych osobników: długość skrzydła 86,3 ± 4,6 mm, długość dzioba (od końca do nasady w czaszce) 28,0 ± 1,7 mm, długość skoku 29,4 ± 1,9 mm, długość ogona 79,7 ± 4,3 mm[6].

Zasięg, ekologia

Trzciniak brunatny występował na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Zamieszkiwał obszary pokryte zagajnikami i zakrzewieniami[9].

Status

IUCN uznaje trzciniaka brunatnego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[9]. W latach 80. populację oszacowano na niecałe 15 osobników. W 1992 obserwowano już tylko dwa śpiewające samce[6]. Ostatniej obserwacji dokonano w 1995, kiedy to Annie Marshall odnotowała już tylko jednego śpiewającego samca. Poszukiwania w 2000, 2002 i 2008 nie przyniosły rezultatu, gatunek uznano za wymarły[8]. Za wymarcie odpowiedzialne są najprawdopodobniej wprowadzone na wyspę drapieżniki, w tym koty i szczury[9], oraz niszczenie środowiska przez wprowadzone na wyspę kozy[10]. Biorąc pod uwagę jedynie gatunki (bez podgatunków), trzciniak brunatny to najpóźniej wymarły spośród wymarłych ptaków holocenu[11]. W 2016 Rob Martin (BirdLife International) zasugerował, aby uznać ten gatunek za krytycznie zagrożony i przypuszczalnie wymarły (CR-PE, Critically Endangered, Possibly Extinct)[8].

Przypisy

  1. Acrocephalus nijoi, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Aguijan Reed-warbler (Acrocephalus nijoi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  3. Acrocephalus nijoi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2019-04-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-12-05].
  5. Yamashina, Yoshimaro. „Tori”. 10 (50), s. 674, 1940. 
  6. a b c d T. Saitoh, A. Cibois, S. Kobayashi, E. Pasquet, J.-C. Thibault. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012. 
  7. Frank Gill & David Donsker (red.): Bushtits, leaf warblers & reed warblers. IOC World Bird List (v7.2), 20 kwietnia 2017. [dostęp 2017-05-07].
  8. a b c Rob Martin: Archived 2016 forum topics: Nightingale Reed-warbler (Acrocephalus luscinius) is being split: list A. nijoi as Critically Endangered (Possibly Extinct), A. hiwae as Critically Endangered, and A. astrolabii, A. yamashinae and A. luscinius as Extinct?. BirdLife International, 12 października 2016. [dostęp 2017-05-07].
  9. a b c d Aguijan Reed-warbler Acrocephalus nijoi. BirdLife International. [dostęp 2015-05-07].
  10. a b Peter Kennerley, David Pearson: Reed and Bush Warblers. A&C Black, 2010, s. 158–459. ISBN 978-0-7136-6022-7.
  11. Maas, P.H.J: Globally Extinct Birds. The Sixth Extinction, 2 stycznia 2017. [dostęp 2017-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 września 2017)].

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 EX pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5