Trześń (powiat tarnobrzeski)

Trześń

wieś
Kościół w Trześni
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	tarnobrzeski
Gmina	Gorzyce
Sołectwo	Trześń
Liczba ludności (2020)	1540[1]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	39-434[2]
Tablice rejestracyjne	RTA
SIMC	0791711[3]
Położenie na mapie gminy Gorzyce Trześń
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Trześń
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Trześń
Położenie na mapie powiatu tarnobrzeskiego Trześń
50°39′23″N 21°46′58″E/50,656389 21,782778

Trześń – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim, w gminie Gorzyce^[3][4].

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 77 z Lipnika do Przemyśla. Przez Trześń przepływa rzeka Trześniówka, która wzięła swą nazwę od tej miejscowości. Wieś zajmuje powierzchnię 1019,29 ha, co stanowi 14,74% powierzchni gminy Gorzyce. Przez wieś przebiega żółty szlak turystyczny z Sandomierza do Leżajska^[5].

Części wsi

Pochodzenie

Ta sekcja od 2010-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Osada Trześń wzięła swoją nazwę od drzew – czereśni, które w tym miejscu zwarcie występowały, wcześniejszą nazwę Trześnia – czereśnia wymienia Jan Długosz w Księdze majątków Diecezji Krakowskiej. Dokładny czas powstania osady Trześń nie jest znany. Ocenia się, że powstała około 1100 roku, lecz odkryte cmentarzysko i znalezione przedmioty wskazują na działalność człowieka na tym terenie jeszcze w czasach prehistorycznych. Najstarsze ślady osadnictwa na terenach obecnej gminy Gorzyce datuje się na X tysiąclecie p.n.e. Z tego okresu pochodzą znaleziska narzędzi kamiennych w Trześni.

W Trześni około 1300 roku istniała kapelania, co potwierdza akt lokacyjny wsi Węgrzynowo z 1302 roku, który jako świadków wymienia m.in. Wita kapelana z Trześni. Pełne prawa parafii Trześń uzyskała między rokiem 1302 a 1325, w tych latach powstał tam również drewniany kościół. Fundatorem parafii był najprawdopodobniej ród rycerzy z Galowa, gdzie jeden z nich – Pełka występuje w dokumencie z roku 1365 jako dziedzic z Trześni. Do parafii w Trześni należały osady: Sokolniki, Nadbrzezie, Zarzykowice i Ostrów. W 1365 roku w dokumencie z dnia 4 stycznia, Trześń została sprzedana przez dziedzicznego właściciela Pełkę z Galowa Rafałowi z Tarnowa.

Rafał Tarnowski, dbając o rozwój wsi, jeszcze w tym samym roku dokonał jej przeniesienia z prawa polskiego na prawo niemieckie. Wiele informacji na temat Trześni w XV wieku przedstawia Jan Długosz w Księgach Majątkowych. Długosz pisze. że w Trześni istniał kościół drewniany pod wezwaniem św. Mikołaja, którego proboszczem w tamtym czasie był prezbiter Maciej. We wsi były zarówno łany kmiecie, jak i zagrodnicy, folwark rycerski i karczmy. Średniowieczny okres dziejów Trześni zakończył się wraz ze śmiercią Jana Tarnowskiego. W dokumencie z 15 lutego 1508 roku Trześń odziedziczył jego najmłodszy syn – Jan Spytek Tarnowski. W 1629 roku właścicielem wsi w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego był Michał Stanisław Tarnowski^[6].

Okolice Trześni, ze względu na swe położenie w widłach Wisły i Sanu oraz między dwiema mniejszymi rzekami: Trześniówką i Łęgiem, stanowiły ważny teren strategiczny, wykorzystywany w celach obronnych. Był on również schronieniem dla mieszkańców lewobrzeżnej sandomierszczyzny podczas najazdów Tatarów, Rusinów, Jaćwingów i Litwinów w XV i XVI wieku. Natomiast w czasie potopu szwedzkiego w 1655 roku Stefan Czarniecki osaczył wojska Karola Gustawa między Gorzycami, Trześnią a Wrzawami. Fakt ten został nawet wspomniany w "Potopie" Henryka Sienkiewicza (w rozdziale VIII tomu III):

Obóz był bardzo obszerny, obejmował bowiem cały trójkąt, utworzony przez San i Wisłę. U wierzchołka trójkąta leżała Pniew; u podstawy Tarnobrzeg z jednej strony, Rozwadów z drugiej.[...]W samym środku okolicy, w Gorzycach, była kwatera królewska, tam też stały główne siły armii.^[7]

Lustracja dóbr królewskich województwa sandomierskiego w latach 1660-1664 wspomina, iż w Trześni funkcjonował młyn wodny o jednym kole mącznym. W XVI i XVII wieku Trześń nadal pozostawała w rękach rodziny Tarnowskich, wchodząc w skład klucza dzikowsko-wielowiejskiego.

Podczas wojny polsko-austriackiej w 1809 roku w Trześni stacjonowały wojska Księstwa Warszawskiego. W dworku Tarnowskich w czerwcu 1809 roku swoją kwaterę miał sam książę Józef Poniatowski wraz z generałem Sokolnickim. W tym dworku również 8 czerwca 1809 r. otrzymał nominację na podporucznika Aleksander Fredro. 10 czerwca sztab generalski przeniósł się do Pniowa, a 12 rozegrała się Bitwa pod Wrzawami.

W czasie okupacji hitlerowskiej na terenie gminy Trześń istniały silne placówki Armii Krajowej, a także mniej liczne oddziały Batalionów Chłopskich i Narodowych Sił Zbrojnych. Najważniejszą akcją AK był atak na posterunek policji we Wrzawach.

Do 1954 roku istniała gmina Trześń. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego^[8].

Rolnictwo

W Trześni występują w miarę dogodne warunki przyrodnicze dla produkcji rolnej, tj.:

• przewaga terenów równinnych,
• gleby dobrej jakości,
• długi okres wegetacyjny 210-220 dni,
• stabilna pogoda oraz klimat, który pozwala uprawiać większość roślin uprawnych.

Podstawowym kierunkiem w produkcji roślinnej jest uprawa roślin zbożowych i roślin okopowych. Występujące na terenie wsi gospodarstwa indywidualne cechują się dużym rozdrobnieniem. Ich właściciele oprócz pracy we własnych gospodarstwach, pracują również w pobliskich zakładach pracy^[9].

Przemysł

Na terenie miejscowości Trześń działa wiele podmiotów gospodarczych, w tym:

• 13 w branży usługowej,
• 4 w handlu,
• 15 w branży handlowo-usługowej,
• 6 w budownictwie,
• 7 cegielni,
• młyn,
• piekarnia,
• Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”.

W pobliskich miejscowościach między innymi w Gorzycach, Tarnobrzegu i Sandomierzu działa wiele firm produkcyjnych, dających zatrudnienie mieszkańcom Trześni.

Służba zdrowia

Na terenie miejscowości Trześń znajduje się Ośrodek Zdrowia w którym mieszkańcy są objęci opieką medyczną przez Zakład Opieki Zdrowotnej „ESKULAP”. Mieści się tam również Gabinet Stomatologiczny. Do dyspozycji mają również prywatne gabinety lekarskie i stomatologiczne oraz aptekę.

Parafia i Kościół

Trześń obecnie jest jedną z parafii wchodzących w skład diecezji sandomierskiej. Parafia pod wezwaniem Świętej Rodziny erygowana została między 1302 r. a 1325 r. Do parafii należą Furmany, Orliska, Sokolniki, Trześń. Obecnie istniejący kościół murowany został oddany do użytku w 1899 r. Ostatnie prace remontowe przy kościele wykonano w latach 1988-1989, aktualnie przeprowadzana jest konserwacja zabytkowych polichromii. Parafia posiada akta parafialne od 1785 r.

Placówki edukacyjne

W Trześni znajduje się Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Trześni.

Powódź tysiąclecia

Podczas powodzi w Europie 19 maja 2010 roku pękł wał na Wiśle w miejscowości Koćmierzów w powiecie sandomierskim, to spowodowało że woda Wisły przerwała wały na Trześniówce w gminie Gorzyce. Przez 200-metrową wyrwę woda zalała między innymi Trześń. Po ulewnych deszczach 4 czerwca 2010 roku, sytuacja się powtórzyła, woda z rzeki wylała się na Trześń i okoliczne miejscowości, przez nienaprawiony wał. Woda z rzeki Trześniówka bardzo naruszyła konstrukcje wałów.

Media

Prasa

• Echo Dnia
• Tygodnik Nadwiślański
• Nowiny

Radio

• Radio Leliwa

Prasa internetowa

• Gorzyce24.pl

Zobacz też

• Trześń

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Trześń1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 575 .
• Ochotnicza Straż Pożarna w Trześni
• Urząd Gminy Gorzyce. gorzyce.itl.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-08)].
• LZS Płomień Trześń
• Parafia Trześń
• Publiczna Szkoła Podstawowa w Trześni. szkola_trzesn.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-18)].