Trzebiel

Trzebiel
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żarski
Gmina	Trzebiel
Liczba ludności (2009)	1347
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	68-212
Tablice rejestracyjne	FZA
SIMC	0916029
	Położenie na mapie gminy Trzebiel Trzebiel
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Trzebiel
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Trzebiel
	Położenie na mapie powiatu żarskiego Trzebiel
	51°38′09″N 14°48′59″E/51,635833 14,816389

Artykuł	51°38′9″N 14°48′59″E
- błąd	38 m
WD	51°38'N, 14°49'E
- błąd	2305 m
Odległość	294 m

Trzebiel (tuż po wojnie Trebuła^[3], niem. Triebel, dlnłuż. Trjebule lub Trjebul, 1945-46 Trąby) – wieś i siedziba gminy w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, dawniej miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Trzebiel leży około 5 km od granicy z Niemcami, przy drodze krajowej nr 12 i 18.

W 2009 roku miejscowość liczyła 1347 mieszkańców.

Historia

Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca miejscowości pochodzi z 1301 roku, choć na pewno powstała ona dużo wcześniej. Do 1337 pozostawało w granicach piastowskiego księstwa jaworskiego, powstałego w wyniku postępującego rozbicia dzielnicowego Polski^[4]. W 1318 roku miasto otrzymało przywilej sądowniczy. Od pierwszej połowy XIV w. (pomiędzy 1319 a 1329 r.) do 1765 roku było własnością różnych rodów rycerskich: Hackebornów, Hornów, Bibersteinów i Promnitzów. Od pierwszej połowy XIV w. do 1815 roku było też stolicą trzebielskiego państwa stanowego. Miasto zostało niemal całkowicie zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648). Ocalało wówczas zaledwie 180 mieszkańców. W 1939 roku w mieście zamieszkiwały 2354 osoby. Podczas działań wojennych w 1945 roku zostało prawie całkowicie zniszczone. Po wojnie utraciło prawa miejskie.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

Układ urbanistyczny z XIV–XIX wieku
Zamek-pałac, barokowo-renesansowy z XVI–XVII wieku, przebudowany w 1729 roku
Wieża mieszkalna „Zameczek”, z początku XIV w., przebudowana w XVI wieku
Miejskie mury obronne, fragmenty z XV wieku
Ruina baszty wieży miejskiej przy dawnej Bramie Żarskiej z połowy XIV w.
Miejsce straceń z pozostałością szubienicy studniowej z XVI wieku
Domy, ul. Żarska 11, 13, 15, 16, 20, z XVIII–XIX wieku

inne zabytki:

Przyziemie dawnego kościoła parafialnego, z XIV w.
Przyziemie dawnego ratusza, z XVI w.
Kaplica cmentarna z 1 połowy XIX w.
Stacja kolejowa z 1871 r.

Osoby związane z Trzebielem

Jan Benedykt Solfa – nadworny lekarz królów Polski

Galeria

Urząd Gminy
Pozostałości baszty Bramy Żarskiej
Pałac
Kościół Matki Bożej Królowej Polski

Przypisy

↑ Bank Danych Lokalnych
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1310 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945
↑ Deutsche Biographie – Heinrich I, deutsche-biographie.de [dostęp 2019-11-29] .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 135. [dostęp 2013-03-14].

Linki zewnętrzne

Historia miejscowości
Triebel, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 475 .

[stat.gov--1] Bank Danych Lokalnych

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1310 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[Pierwsza_powojenna_mapa_Polski-3] Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945

[Deutsche_Biographie_Heinrich-4] Deutsche Biographie – Heinrich I, deutsche-biographie.de [dostęp 2019-11-29] .

[Rejestr_zabytków_nieruchomych-s135-5] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 135. [dostęp 2013-03-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Sołectwa	Bronowice Buczyny Bukowina Chudzowice Chwaliszowice Czaple Dębinka Jasionów Jędrzychowice Jędrzychowiczki Kałki Kamienica nad Nysą Łużycką Karsówka Królów Łuków Marcinów Mieszków Niwica Nowe Czaple Olszyna Przewoźniki Pustków Rytwiny Siedlec Siemiradz Stare Czaple Strzeszowice Trzebiel Wierzbięcin Włostowice Żarki Małe Żarki Wielkie
Miejscowości niesołeckie	Bogaczów Gniewoszyce

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta	Barść (Barszcz) (1946) Brody (1945–46) Jasień (Gocław) (1946–54 →) Krzystkowice (Krystkowice) (1946) Kunice Żarskie (1969–72) Łęknica (Łuknica) (1946, 1969–75) Przewóz (1946) Trzebiel (Traby) (1946) Żary (Żóraw) (1945–75)
Osiedla (1954–72)	Łęknica (1956–68) Kunice Żarskie (1958–68)
Gminy wiejskie (1946–54 i 1973–75)	Białków (Balków) (1945–46) Bieniów (Benawa) (1945–46) Brody (1946–54) Grabik (Grabów) (1945–46) Grotów (Hrabiny) (1945–46) Jaryszów (Góra Jęczmienna) (1945–54) Kadłubia (Złota Struga) (1946–54) Kunice (1945–46) Lipinki Łużyckie (1973–75) Lubanice (1945–46) Łazy (Łazów) (1945–46) Marszów (Marców) (1945–46) Nabłoto (Nabłocie) (1945–46) Niwica (Zagłoby) (1946–54, 1973–75) Olbrachtów (1946–54, 1973–75) Przewóz (1945–54, 1973–75) Trzebiel (1973–75) Tuplice (Teplice) (1945–54) Zabłocie (Zabłonie) (1945–54) Zajączek (Leszczyna) (1945–46) Żarki Wielkie (Żórawek) (1945–46) Żary (1973–75)
Gromady (1954–72)	Bieniów (1954–72) Brody (1954 →) Dębinka (1954–57) Drzeniów (1954 →) Golin (1954 →) Grotów (1954–57) Jasień (1954 →) Krzystkowice (1954 →) Kunice Żarskie Lipinki Łużyckie (1954–72) Lubanice (1954–72) Lubomyśl (1954–57) Łęknica Mirostowice Dolne (1954–72) Niwica (1954–72) Nowe Czaple (1954–72) Olbrachtów (1954–72) Piotrów (1954–57) Przewóz (1954–72) Sanice (1954–59) Sieniawa Żarska (1954–57) Stara Woda (1954 →) Trzebiel (1954–72) Tuplice (1954 →) Zabłocie (1954 →) Żary (1958–75)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne