Trzmiel gajowy
| Bombus lucorum[1] | |||
| (Linnaeus, 1761) | |||
_-_male_-_Flickr_-_S._Rae_(2).jpg) samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | trzmielowate | ||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | trzmiel różnobarwny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Trzmiel gajowy (Bombus lucorum) – gatunek owada z rodziny pszczołowatych (Apidae). Szeroko rozsiedlony w Europie, w Azji aż do północno-wschodnich Chin[4].
Wygląd
Samica z cytrynowożółtymi przepaskami w przedniej części tułowia i na drugim tergicie odwłoka; zakończenie odwłoka białe[5]. Pozostała część ciała czarno owłosiona. Samiec ma podobny ogólny wzór ubarwienia, ale z większym udziałem żółtego (m.in. na głowie) i z czarnymi partiami futerka często jasno przyprószonymi na końcach włosków[4].
Podobne gatunki
Jeden z gatunków należących do kompleksu Bombus lucorum agg., obejmującego kilka bardzo podobnych z wyglądu i blisko spokrewnionych gatunków z podrodzaju Bombus[4]. Liczba wyróżnianych gatunków różni się w zależności od autora. W Polsce do tej grupy, oprócz trzmiela gajowego, należą B. cryptarum i B. magnus[6][5]. Rozpoznawanie gatunków w obrębie kompleksu, a niekiedy również odróżnianie ich od należącego do tego samego podrodzaju trzmiela ziemnego, jest trudne, a niekiedy niemożliwe, szczególnie w przypadku małych osobników (głównie robotnic)[4]. Alternatywnymi metodami oznaczania, kiedy zawodzą te morfologiczne, są metody genetyczne oraz biochemiczne (samce poszczególnych gatunków kompleksu różnią się składem chemicznym produkowanych feromonów)[7][6][4]. Trzmiel gajowy jest najczęściej spotykanym gatunkiem spośród należących do B. lucorum agg.[8].
(c) Arnstein Staverløkk, Norsk institutt for naturforskning, CC BY 3.0Samica
![Samce trzmiela gajowego można odróżnić od samców podobnych gatunków po rozjaśnionych, jakby przyprószonych siwizną czarnych partiach futerka[9]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Bombus_lucorum_02.JPG/90px-Bombus_lucorum_02.JPG)
Samce trzmiela gajowego można odróżnić od samców podobnych gatunków po rozjaśnionych, jakby przyprószonych siwizną czarnych partiach futerka[9]
(c) Arnstein Staverløkk, Norsk institutt for naturforskning, CC BY 3.0Aparat kopulacyjny samca
Przypisy
- ↑ Bombus lucorum, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Ch. Linnaeus: Fauna svecica: sistens animalia sveciae regni: mammalia, aves, amphibia, pisces, insecta, vermes, distributa per classes & ordines, genera & species, cum differentiis specierum, synonymis auctorum, nominibus incolarum, locis natalium, descriptionibus insectorum. Wyd. 2. Stockholmiae: Sumtu & Literis Direct. Laurentii Salvii, 1761, s. 425. (łac.).
- ↑ P. Rasmont i inni, Bombus lucorum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
- ↑ a b c d e P Rasmont, G Ghisbain, M Terzo, Bumblebees of Europe, s. 173-208, ISBN 978-2-913688-38-4, OCLC 1296334445 [dostęp 2022-03-11].
- ↑ a b Anna Krzysztofiak, Trzmiele Polski : przewodnik terenowy, Krzysztofiak & Krzysztofiak, 2004, ISBN 83-920046-9-8, OCLC 749447213 [dostęp 2022-03-11].
- ↑ a b Silas Bossert, Recognition and identification of bumblebee species in the Bombus lucorum-complex (Hymenoptera, Apidae) – A review and outlook, „Deutsche Entomologische Zeitschrift”, 62 (1), 2015, s. 19–28, DOI: 10.3897/dez.62.9000, ISSN 1860-1324 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
- ↑ Pekka Pamilo i inni, Pheromonal and enzyme genetic characteristics of the Bombus lucorum species complex in northern Europe, „Entomologica Fennica”, 7 (4), 1996, s. 187–194, DOI: 10.33338/ef.83908, ISSN 2489-4966 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
- ↑ Silas Bossert i inni, The Cryptic Bombus lucorum Complex (Hymenoptera: Apidae) in Austria: Phylogeny, Distribution, Habitat Usage and a Climatic Characterization Based on COI Sequence Data, „Zoological Studies”, 55, 2016, e13, DOI: 10.6620/ZS.2016.55-13, ISSN 1021-5506, PMID: 31966158, PMCID: PMC6409445 [dostęp 2022-03-11].
- ↑ P Rasmont, G Ghisbain, M Terzo, Bumblebees of Europe, ISBN 978-2-913688-38-4, OCLC 1296334445 [dostęp 2022-03-11].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: AfroBrazilian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bombus lucorum on Sorbaria sorbifolia. Found in Riga town, Latvia
Autor: S. Rae from Scotland, UK, Licencja: CC BY 2.0
Bombus lucorum (White-tailed bumblebee) - male
(c) Arnstein Staverløkk, Norsk institutt for naturforskning, CC BY 3.0
Genitalia av lys jordhumle Bombus lucorum.
(c) Arnstein Staverløkk, Norsk institutt for naturforskning, CC BY 3.0
Lys jordhumle Bombus lucorum.