Trzmiel parkowy

Trzmiel parkowy

Bombus hypnorum[1]
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	tchawkodyszne
Gromada	owady
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	trzonkówki
Nadrodzina	Apoidea
Rodzina	pszczołowate
Plemię	trzmielowate
Rodzaj	Bombus
Gatunek	trzmiel parkowy

Trzmiel parkowy (Bombus hypnorum)

Trzmiel parkowy, trzmiel drzewny (Bombus hypnorum) – gatunek owada z rodziny pszczołowatych. Zaliczany do pszczół właściwych, plemienia trzmielowate (Bombini).

Wygląd

Samica (królowa) długości 15–23 mm, robotnice 10–15 mm, samce 11–16 mm. Ciało czarno owłosione z żółtobrązowym lub czekoladowobrązowym grzbietem tułowia, czasem z domieszką czarnych włosków, na ostatnim segmencie odwłoka włoski koloru białego.

Występowanie

Gatunek palearktyczny i orientalny, występuje także na skraju Arktyki. W Polsce pospolity, w górach występuje do wysokości 1200 m. W ostatnim stuleciu wykazywany w 62% kraju, w latach 1981–2000 wykazywany w zaledwie ok. 50% powierzchni Polski. Trzmiel parkowy preferuje środowiska antropogeniczne. Zagrożenie dla tego gatunku wynika ze zmniejszenia różnorodności roślinności pokarmowej na terenach wiejskich w wyniku intensyfikacji rolnictwa. Trzmiel parkowy często żyje w pobliżu ludzkich osiedli, buduje swoje gniazdo ponad ziemią i często w tym celu wykorzystuje budki dla ptaków (z braku drzew dziuplastych).

Pokarm

Pyłek i nektar roślin kwiatowych, często odwiedzają maliny i jeżyny.

Uwagi

Trzmiel parkowy (drzewny) buduje gniazda napowierzchniowe. Rodzina liczy zazwyczaj ok. 150 osobników, czasami nawet do 400. Postacie dorosłe spotykane od marca do sierpnia.

Trzmiel parkowy zakłada gniazda w marcu (zakładane przez królowe, które przezimowały). Królowa składa jaja, najpierw sama dba o pokarm dla rozwijających się larw. Gdy pojawią się robotnice (samice), to one przejmują ciężar zdobywania pokarmu dla całej kolonii. Z niezapłodnionych jaj wylęgają się samce. Czasem robotnice próbują składać jaja (są niezapłodnione i z nich także wylęgają się samce). Na początku lipca kończy się cykl życiowy gniazda. W sprzyjających okolicznościach może pojawić się drugie pokolenie – pod koniec lata.

Królowie trzmieli parkowych mogą być poliandryczne, to znaczy nasienie może pochodzić od kilku samców. W rezultacie robotnice (siostry) mogą mieć różnych ojców. Wielokrotne krycie nie jest powszechne u trzmieli. U trzmiela parkowego poliandryczność najpewniej związana jest z krótkimi czasem kopulacji i niewielką ilością plemników dostarczanych w czasie kopulacji. Na dodatek samica Bombus hypnorum może parzyć się dwa, trzy razy w ciągu swojego życia (nawet do sześciu razy), co nie jest typowe dla trzmieli innych gatunków.

Pasożytem gniazdowym trzmiela parkowego (drzewnego) jest Bombus norvegicus – trzmielec górski.

Ochrona

Trzmiel parkowy, jak i pozostałe trzmiele w Polsce podlega częściowej ochronie gatunkowej^[2][3].

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Pawlikowski, Krzysztof Pawlikowski, „Trzmielowate Polski (Hymenoptera: Apidae: Bombini). Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2012, 138 str, ISBN 978-83-231-2851-9.
• Stanisław Czachorowski, „Czekając na trzmiela: wiosenne pszczoły – trzmiel parkowy” [1]