Tunel pod Małym Wołowcem

Tunel kolejowy pod Małym Wołowcem

Jeden z tuneli pod Małym Wołowcem, widok od strony Jedliny Zdroju (część czynna)
Państwo	Polska
Miejscowość	Wałbrzych
Przeszkoda	masyw Małego Wołowca
Rodzaj	tunel kolejowy
Długość	• pierwszy tunel: 1560 m • drugi tunel: 1601 m
Data otwarcia	•pierwszy tunel: 15 października 1880 • drugi tunel: 1912
Budowa
Data budowy	• pierwszy tunel: 1876–1879 • drugi tunel: 1909–1911
Zarządzanie
Płatny	nie
Koncesjonariusz	PKP Polskie Linie Kolejowe
Położenie na mapie Jedliny-Zdrój Tunel kolejowy pod Małym Wołowcem
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Tunel kolejowy pod Małym Wołowcem
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Tunel kolejowy pod Małym Wołowcem
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego Tunel kolejowy pod Małym Wołowcem
50°43′57,6869″N 16°19′04,5811″E/50,732691 16,317939

Tunel pod Małym Wołowcem – podwójny tunel kolejowy koło Wałbrzycha w województwie dolnośląskim. Tunele znajdują się pod górą Mały Wołowiec (720 m n.p.m.), w południowo-wschodniej części Gór Wałbrzyskich w paśmie Gór Czarnych między miejscowościami Wałbrzych i Jedlina-Zdrój na trasie kolejowej z Wałbrzycha do Kłodzka. Należą do najdłuższych tuneli w Polsce.

Opis

Tunel pod Małym Wołowcem, widok od strony Jedliny Zdroju (część nieczynna)

Tunel pod Małym Wołowcem, widok od strony Wałbrzycha (część nieczynna)

Są to dwa równoległe, proste, stopowe, jednotorowe, tunele kolejowe wydrążone pod Małym Wołowcem (720 m n.p.m.). Pierwszy tunel o długości 1560 m wydrążono w latach 1876–1879. Drugi równoległy o rekordowej długości 1601 m, wydrążono w latach 1907–1912^[1]. Wloty tuneli położone są na wysokości 535 i 540 m n.p.m., a ich spadek w kierunku południowo-wschodnim wynosi 3,12 promila. Maksymalna głębokość tuneli od powierzchni wynosi 181 m. Tunele wykonano w obudowie murowej z bloczków kamiennych, częściowo z cegły klinkierowej, a miejscami ze wstawkami elementów obudowy żelbetowej. Portale wlotów do tunelu wykończono w obudowie kamiennej z klińców. Kształt tuneli eliptyczny, szerokość 4,8 m, wysokość 5,8 m. W ociosach tuneli wykonano kilkanaście wnęk ucieczkowych i rewizyjnych układu odwadniania tuneli. W celu odprowadzenia spalin w połowie tunelu wydrążono w skale szyb wentylacyjny (komin) służący do przewietrzania, a między równoległymi tunelami wykonano pięć przecinek łączących (z czego do dziś trzy pozostały drożne), które jednocześnie stanowią wnęki awaryjne.

Historia

Decydujący wpływ na budowę tunelu miała wojna francusko-pruska, która pokazała jak ważną rolę odgrywała wówczas kolej. Po zakończeniu wrócono do pierwotnych koncepcji budowy linii kolejowej Wałbrzych – Kłodzko, jednego z odcinków Śląskiej Kolei Górskiej. Jedną z wielu przeszkód na trasie, był masyw Małego Wołowca (720 m n.p.m.) w Rybnickim Grzbiecie oddzielający Kotlinę Wałbrzyską od Obniżenia Noworudzkiego. W celu jego przekroczenia zdecydowano wydrążyć jednotorowy tunel o długości 1560 m w obudowie murowej. Pierwsze prace rozpoczęto latem 1876 roku i trwały do 1879 roku. Pierwszy pociąg przejechał oficjalnie tunelem dopiero 15 października 1880 roku po zakończeniu wszystkich prac na jednotorowej trasie. Pod koniec XIX wieku postanowiono wybudować drugi równoległy tor. W 1909 roku przystąpiono do budowy drugiego równoległego tunelu o długości 1601 m, o parametrach podobnych do wcześniej wykonanego tunelu. Tunel został oddany do ruchu w 1912 roku. Tunel, który pierwszy został oddany do eksploatacji został wyłączony z ruchu pod koniec lat 90. XX wieku.

Bibliografia

• PrzemysławP. Dominas PrzemysławP., Koleją z Kłodzka do Wałbrzycha, Wrocław: wyd. CBŚiB UWr, 2004, ISBN 83-88430-39-4, OCLC 69323437 .

Przypisy