Tung molukański
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | Aleurites | ||
Gatunek | tung molukański | ||
Nazwa systematyczna | |||
Aleurites moluccanus (L.) Willd. Sp. pl. 4(1):590. 1805 | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
Tung molukański (Aleurites moluccanus), nazywany także tungowcem molukańskim, dwuguzem trzyłatowym, kroplanem trzyłatowym, kukui – gatunek drzewa z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Prawdopodobnie pochodzi z Malezji. Jest obecnie uprawiany w licznych krajach tropikalnych i subtropikalnych. Olej kukui zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych (przede wszystkim kwas linolowy). Kwiaty barwy białej.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo o wysokości do 15 m.
- Liście
- Sercowatojajowate lub trzyklapowe
- Kwiaty
- Drobne i liczne, zebrane w szczytowe wiechy. Mają dwudzielny kielich i 5 białawych płatków. Są rozdzielnopłciwe; męskie mają 20 pręcików, żeńskie 1 słupek.
- Owoc
- Okrągły, o średnicy do 5 cm, zawierający 3 duże pestki.
Zastosowanie
- Z nasion zwanych bankulami uzyskuje się olej bankul. Używany jest on głównie do wyrobu pokostów i mydła. Wyciąg ma właściwości wygładzające, uspokajające, regenerujące, stabilizujące. Jest składnikiem łatwo wchłanialnym, zwiększającym odporność skóry na czynniki zewnętrzne (posiada naturalny filtr przeciwsłoneczny), łagodzi podrażnienia. Rozgniecione nasiona, zawierające ok. 60% tłuszczu są używane także do oświetlania. Coraz częściej kukui wykorzystuje się do produkcji biżuterii z powodu bardzo małej wagi.
- Nasiona wykorzystuje się w kuchni indonezyjskiej (znane jako kemiri), malajskiej (buah keras) i hawajskiej.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-14] (ang.).
- ↑ Aleurites moluccanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
Bibliografia
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Media użyte na tej stronie
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Aleurites moluccana (leaves and fruit). Location: Maui, Wahinepee